Yüksek enflasyon, Rusya-Ukrayna savaşı ve güç krizinin gölgesinde geçen 2022’de, dünya ticareti bedel olarak büyümeye devam etti.
2022’de toplam ihracat, yüzde 12 artışla 24 trilyon 486 milyar dolar düzeyine yükselirken toplam ithalat ise yüzde 14 artışla 22 trilyon 434 milyar dolardan 25 trilyon 50 milyar dolar düzeyine çıktı. Birebir periyotta Türkiye ise her iki alanda da tarihinin en yüksek sayılarına ulaştı.
Türkiye’nin ithalatı yüzde 34 artarak 363 milyar dolar oldu
Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center- ITC) tarafından 2001’de dış ticaret ile ilgili kurum ve firmalara yardım etmek hedefiyle geliştirilmiş web tabanlı hizmet sağlayıcısı olan Trade Map’in bilgilerine nazaran Türkiye, 2022’de ihracatını yüzde 13 oranında artırarak 254 milyar dolara, ithalatını da yüzde 34 oranında artırarak 363,7 milyar dolara yükseltti.
Türkiye, dünyanın en büyük 50 iktisadı ortasında ithalatını en süratli artıran ülke olarak öne çıktı.
İthalat sıralamasında 4 basamak yükseldi
Söz konusu sayılar ile Türkiye, 25 trilyon dolarlık dünya ithalatından aldığı hissesi, yüzde 25’lik artışla yüzde 1,2’den yüzde 1,45’e yükseltti.
Bu periyotta dünya ihracatından alınan hisse ise sadece yüzde 1,9 artışla yüzde 1,01’den yüzde 1,03’e çıktı. Kelam konusu sayılar ile Türkiye, 2022’de en fazla ihracat gerçekleştiren ülkeler sıralamasında 30. sıradaki yerini korurken ithalatta ise 4 sıra birden tırmanarak 23. sıradan19. sıraya yükseldi.
İhracat artış suratı dünya ile paralel
Yine 2022’de Türkiye’nin ihracat artış suratı dünya ile paralel giderken ithalat artış suratı ortalamayı üçe katladı.
Trade Map datalarına nazaran 2022’de dünya toplam ithalatı yüzde 14 yükselirken Türkiye’nin ithalatı yüzde 34 arttı. Birebir periyotta dünya ihracatı yüzde 12 artarken kelam konusu oran Türkiye’de yüzde 12,9 olarak gerçekleşti.
Enerji ve altın ithalatı tesirli oldu
Türkiye’nin dünya ithalata sıralamasında yükselmesi ve aldığı hissesi artırmasında en değerli iki fasıl 27 ve 84. Fasıllar olarak öne çıktı.
Geçen yıl hem kur hem de emtia fiyatlarında meydana gelen artışa bağlı olarak 27 fasılda yer alan mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen eserlerin ithalatı, yüzde 90 artışla 50,6 milyar dolardan 96,5 milyar dolar düzeyine yükselirken 71. fasılda yer alan değerli ve yarı değerli metallerin ithalatı da yüzde 235 artışla 7 milyar dolardan 23,5 milyar dolara çıktı.
Aynı devirde güç ithalatı tüm dünyada yüzde 61 oranında artarak 4,2 trilyon dolara yükselirken altının da dahil olduğu değerli ve yarı değerli taşların ithalatı, yüzde 0,79 düşerek 873 milyar dolara geriledi.
Yani tüm dünyada altın ithalatı gerilerken Türkiye’de artan talebe bağlı olarak yaklaşık 3 kat arttı.
Açıkta kalan fasıl sayısı 53’e çıktı
Türkiye’nin ithalatında meydana gelen artış, 99 kısımdan oluşan dış ticaret fasıllarında açık veren fasıl sayısının artmasına neden oldu. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2022 Yılı Dış Ticaret İstatistiklerine nazaran açık veren fasıl sayısı 2021 ile kıyaslandığında 50’den 52’ye yükselirken dış ticaret fazlası veren fasıl sayısı ise 47’den 45’e geriledi.
2022’nin tamamında 9,9 milyar dolar ile en yüksek dış ticaret fazlası veren fasıl, geçen yıllarda da olduğu üzere hazır giysi kesiminden 61’inci fasılda yer alan örme giysi olurken onu 9,1 milyar dolar ile 87. fasılda yer alan motorlu kara taşıtları ve 7,2 milyar dolar ile de tekrar hazır giysi kesiminden 62’nci fasılda yer alan örülmemiş giysi eşyası izledi.
En yüksek dış ticaret açığı ise 80 milyar dolar ile geçmiş yıllarda da olduğu üzere 27. fasılda yer alan mineral yakıtlarda gerçekleşti. Onu 13,7 milyar dolar açık ile 72. fasılda yer alan demir çelik ve 13,2 milyar dolar ile de 71. fasılda yer alan değerli ve yarı değerli taşlar izledi.
Bu yılın birinci yarısında ise dış ticaret açığı veren fasıl sayısı 53’e çıktı. En yüksek dış ticaret fazlası veren kategori, 61’inci fasılda yer alan örme giysi olmaya devam ederken en yüksek dış ticaret açığı da yeniden geçen yıl olduğu üzere 29 milyar dolar ile 27. fasılda yer alan mineral yakıtlarda gerçekleşti.
Dünya en fazla güç ithal etti
Trade Map datalarına nazaran geçen sene 25 trilyon dolarlık toplam ithalattan en yüksek hissesi, yüzde 63 oranında artan mineral yakıtlar aldı.
27 fasılda yer alan kalemde ithalat 4,2 trilyon dolara yükselirken toplam ithalattaki hissesi da yüzde 16,6 olarak gerçekleşti. Kelam konusu kalemde en büyük ihracatçı 387 milyar dolar ile Rusya olurken en büyük ithalatçı ise 535 milyar dolar ile Çin olarak öne çıktı.
En fazla ithalatı yapılan fasıllarda enerjiyi 3,7 trilyon dolar ile 85 fasılda yer alan elektrikli makine ve aygıtlar ve 2,6 trilyon dolar ile de 84. fasılda yer alan kazanlar, makineler ve mekanik aygıtlar izledi.
Türkiye’nin ithalatında ise 96,6 milyar dolar ile birinci sırada yeniden 27 fasıl yer alırken onu 34,5 milyar dolar ile 84. fasılda yer alan kazanlar ve 28,3 milyar dolar ile de 72. fasılda yer alan demir ve çelik izledi.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.
