Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Kongresi, Lider tarafından imzalanacak bir finansman yasasını geçiremediğinde hükümetin kapanması gündeme gelir. ABD’de hükümetin kapanması, öncelikle federal çalışanları tesirler. ABD genelinde yaklaşık 2 milyon askeri işçi ve 2 milyondan fazla sivil çalışan, kapanma durumunda maaş ödemelerinde gecikmelerle karşı karşıya kalabilirler. Federal çalışanların yaklaşık yüzde 60’ı Savunma, Muhario İşleri ve İç Güvenlik bakanlıklarında misyon yapmaktadır. Paraanaliz.com ABD’deki ‘kapanma’ krizini ele aldı.
Federal çalışanlar dışında, birçok federal hizmet ve faaliyet de kapanma nedeniyle aksamalar yaşayabilir. Klinik deneylerden silah ruhsatına, pasaport süreçlerinden öbür devlet hizmetlerine başvuran şahıslar gecikmelerle karşılaşabilirler. Ayrıyeten, federal hükümetle kontratlı iş yapan taşeronlar ve ulusal parklar etrafındaki turizm hizmetleri üzere dallar de olumsuz etkilenebilir.
Seyahat sanayisi, turistlerin seyahat etmeyi durdurması yahut hudutlu hizmetler nedeniyle gelir kaybı yaşaması nedeniyle kapanmadan olumsuz etkilenebilir. ABD Seyahat Sanayisi Birliği’ne nazaran, seyahat kesimi bir kapanma durumunda günlük 140 milyon dolar kaybedebilir.
Paraanaliz.com’un yaptığı araştırmalara nazaran, kapanmanın mali piyasalar üzerinde de olumsuz tesirleri olabilir. Kapanma sürdükçe ekonomik büyüme azalabilir ve finansal piyasalarda dalgalanmalar yaşanabilir.
Hükümetin kapanmasının ayrıyeten kamu güvenliği ve anayasal vazifeler üzere değerli fonksiyonlar üzerinde de tesirleri olabilir. Lakin, Lider ve Kongre üyeleri çalışmaya ve maaş almaya devam ederken, kimi federal mahkemelerin ve öteki kurumların sonlu bir mühlet için finansmanlarını kullanarak çalışmaya devam etmesi beklenmektedir.
Kapanmanın sona erdirilmesi için Kongre’nin federal bütçe tasarısını vaktinde geçirmesi ve Başkan’ın imzalaması gerekmektedir. Fakat, geçmiş tecrübeler gösteriyor ki, Kongre üyelerinin finansman konusunda uzlaşması ve bir muahedeye varması vakit alabilir ve kapanma sürebilir.
KAPANMA NE VAKİT BAŞLAR VE NE KADAR DEVAM EDER?
Hükümet fonları federal mali yılın başlangıcı olan 1 Ekim’de sona eriyor. Kongre’nin Başkan’ın imzalayacağı bir finansman planını yasalaştıramaması halinde kapanma saat gece yarısı 12.01’de fiilen başlayacak.
Kapanmanın ne kadar süreceğini kestirim etmek mümkün değil. Kongre’nin Demokratların denetimindeki Senato ile Cumhuriyetçileriin idaresindeki Temsilciler Meclisi ortasında bölünmüş olması ve Cumhuriyetçi çok sağcı muhafazakarların kapanmayı harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istemesi nedeniyle, birçok kişi haftalar sürebilecek bir kesintiye hazırlanıyor.
GOLDMAN SACHS KAPANMA UYARISI YAPTI
VOA Türkçe’nin haberine nazaran, Kongre üyeleri ayrıyeten kapanmanın mali piyasaları sarsabileceği konusunda uyarıyor. Goldman Sachs, kapanmanın, sürdüğü her hafta, ekonomik büyümeyi binde 2 oranında azaltacağını, fakat hükümet tekrar açıldıktan sonra büyümenin geri döneceğini varsayım ediyor.
Devlet hizmetlerinin aksamasının geniş kapsamlı tesirleri olacağı, çünkü bunun hükümetin vazifelerini yerine getireceğine olan itimadı sarsacağı belirtiliyor.
ABD Ticaret Odası, “İyi işleyen bir iktisat, işleyen bir hükümet gerektirir” uyarısı yaptı.
MAHKEMELER, KONGRE ÇALIŞMALARI VE BAŞKAN’IN MAAŞI DA ETKİLENECEK Mİ?
Kapanma boyunca Lider ve Kongre üyeleri çalışmaya ve maaş almaya devam edecek. Ancak işçilerinden uygun görülmeyenler müsaadeli sayılacak.
Yargı, mahkeme belgelerinden ve öteki harçlardan elde edilen fonların yanısıra onaylanan öbür fonları kullanarak hudutlu bir müddet için çalışmaya devam edebilecek.
Özellikle Adalet Bakanı Merrick Garland tarafından atanan üç özel yetkili savcının finansmanı, geçmişte kapanmalardan muaf tutulan bir alan olan kalıcı, süresiz bir ödenekle sağlandığı için hükümetin kapanmasından etkilenmeyecek.
Bu da eski lider Donald Trump’a karşı açılan iki federal dava ile Lider Joe Biden’ın oğlu Hunter Biden’a karşı açılan davanın kesintiye uğramayacağı manasına geliyor. Trump, Cumhuriyetçiler’den hükümetin fonlanmasının bir şartı olarak kendisine karşı açılan davaları iptal etmelerini talep etmiş ve bunun harekete geçmek için “son şansları” olduğuna dikkat çekmişti.
KAPANMA DAHA EVVEL DE OLDU MU?
1980’lerden evvel, hükümet fonlarındaki kesintiler devlet faaliyetlerinin kıymetli ölçüde durmasına sebep olmuyordu.
Fakat periyodun ABD Adalet Bakanı Benjamin Civiletti, 1980 ve 1981 yıllarında verdiği bir dizi tüzel görüşte, devlet kurumlarının finansman açığı sırasında yasal olarak faaliyet gösteremeyeceğini savundu.
Federal yetkililer o vakitten bu yana kamu güvenliği ve anayasal misyonlar için “elzem” olan fonksiyonlar için istisnalar yapabilecekleri anlayışıyla hareket ediyor.
1976’dan bu yana 22 finansman açığı yaşandı ve bunlardan 10’u çalışanların müsaadeye çıkarılmasına neden oldu. Fakat değerli kapanmaların birden fazla Bill Clinton’ın başkanlığından bu yana, periyodun Temsilciler Meclisi Lideri Newt Gingrich ve muhafazakar meclis çoğunluğunun bütçe kesintileri talep etmesiyle yaşandı.
Hükümetin en uzun müddetli kapanması ise 2018-2019 yılları ortasında, devrin Lideri Trump ile Kongre’deki Demokratlar’ın Meksika sonuna duvar için finansman talebiyle karşı karşıya gelmesiyle yaşandı.
Noel ve Yeni Yıl devrinde 35 gün süren bu kesinti, Kongre’nin devletin kimi ünitelerini finanse etmek için kimi ödenek tasarılarını kabul etmesi nedeniyle yalnızca kısmi bir hükümet kapanmasıydı.
KAPANMAYI ÖNLEMEK İÇİN NE GEREKİYOR?
Kongre, hükümete fon sağlamak sorumluluğunu taşıyor. Temsilciler Meclisi ve Senato’nun hükümeti bir biçimde finanse etme konusunda mutabakatı ve Başkan’ın da maddeyi imzalayarak yürürlüğe koyması gerekiyor.
Kongre, bütçe görüşmeleri devam ederken devlet dairelerini mevcut düzeylerde açmak için süreksiz para sağlamak üzere ekseriyetle daima tahlil yahut CR olarak isimlendirilen bir karara güvenir. Doğal afet mağdurlarına acil yardım üzere acil ulusal öncelikler için para ekseriyetle kısa vadeli bir tasarıya ek edilir.
Fakat katı Cumhuriyetçiler rastgele bir süreksiz tasarının üzerine düşünmeye değmez olduğunu belirtiyor. Kongre, hükümeti finanse eden 12 tasarının tamamını müzakere edene kadar hükümetin kapalı kalması için bastırıyorlar ki bu da tarihî olarak en erken Aralık ayına kadar çözülemeyecek sancılı bir süreç demek. Biden’ın 2024 seçimlerine giderken en büyük rakibi olan Trump, Cumhuriyetçi sertlik yanlılarına baskı yapıyor. Şayet bunda başarılır olurlarsa, kapanma haftalar, tahminen de daha uzun sürebilir.
PARA ANALİZ
