Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Türkiye’de boşanmış bayanların tekrar evlenmek için bekledikleri 300 günlük mühletin ayrımcılık olduğuna hükmetti.
Nurcan Bayraktar’a karşı Türkiye davasındaki kararda, bu uygulamanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni ihlal ettiği belirtildi.
AİHM’in oy birliğiyle aldığı kararda, uygulamanın mukavelenin özel hayata hürmet hakkını düzenleyen 8. Unsuru ile ayrımcılığı yasaklayan 14. Hususunu ihlal ettiği görüşüne varıldı.
- AİHM 2021 raporuna nazaran en fazla müracaat yapılan ülkeler sıralamasında Türkiye ikinci sırada
Türkiye’de yasalar bayanların eski eşlerinden farklı biriyle evlenmek için boşanmalarının katileşmesinden sonra minimum 300 gün beklemelerini koşul koşuyor.
İddet müddeti olarak da isimlendirilen bu süreyi beklemek istemeyen bayanların gebe olmadıklarını tıbbi testlerle ispatlamaları gerekiyor.
Türk Uygar Kanunu’nun 132. Hususunda iddet müddetinin çerçevesi şöyle çiziliyor:
- Evlilik sona ermişse, bayan, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez.
- Doğurmakla müddet biter.
- Kadının evvelki evliliğinden hamile olmadığının anlaşılması yahut evliliği sona eren eşlerin yine birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.
AİHM 300 günlük bekleme mühletinin ve bu mühletin kısılması için gebe olunmadığının ispatı emeliyle tıbbi doküman talep edilmesinin haklı görülemeyeceğine, münasebetiyle davacının özel hayata hürmet hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
Mahkeme ayrıyeten, bu uygulamanın direkt bir cinsiyet ayrımcılığı anlamanıa geldiğini ve doğacak çocuğun babasının kim olduğu üzerindeki meçhullüğü önlemek emeliyle alınan bir önlem olduğu savının bu ayrımcılığı haklı gösteremeyeceğine hükmetti.
Davacının cinsiyeti nedeniyle gördüğü muamelenin gerekli olmadığı ve hiçbir münasebetle haklı gösterilemeyeceği tabir edildi.
Ayrıca “soy kütüğünde karışıklık olmasını” önlemek üzere bir emelin, yani biyolojik babanın kim olduğunu tespit etme niyetinin, çağdaş toplumda yeri olmadığı belirtildi.
AİHM’in ön kararının akabinde tarafların son bir karar alınmasını talep etmek için üç ay müddetleri bulunuyor.
