Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla 16 Temmuz tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, akaryakıttan alınan özel tüketim vergisinde (ÖTV) artışa gidildi. Buna nazaran akaryakıtın litresinde 2,52 TL olan ÖTV 7,52 TL’ye, motorinde ise 2,05 olan ÖTV 7,05 TL’ye yükseldi. ÖTV artışıyla birlikte çiftçinin temel girdilerinden mazotun litresi 32 liraya, akaryakıtın litresi ise 34 liraya çıktı.
‘EN BAŞTA KÜÇÜK ÜRETİCİLER TASFİYE OLACAK’
Akaryakıtta vergi yükünün artmasından ötürü birinci elden etkilenecek alanlardan biri de tarım. Bilhassa 2018 sonrasında TL’nin istikrarlı paha kaybıyla bir arada artan girdi maliyetleri, besin fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Çiftçi birlikleri ve üreticiler, ÖTV’de yapılan düzenlemenin küçük aile tarımının tasfiyesini hızlandıracağını öngörürken, mevcut fiyat siyasetleri ile üretimde daralma bekliyor.
Girdi maliyetlerinin altında ‘ezilen’ çiftçiler, litresi 34 lira olan mazota artık daha fazla para ödemek zorunda kalacak. Çiftçi Sen Genel Lideri Ali Bülent Fazilet, üreticilerin bugüne kadar ki en büyük sorununun girdi maliyetlerinin daima artması olduğunu belirterek, maliyetlerin yükselmesinden ötürü üretimde zorluklar yaşandığını söyledi. Erdem, kimi üreticilerin borç nedeniyle eserlerini pahasının altında satmak zorunda kaldığına vurgu yaparken, öte yanda besin fiyatlarının arttığına dikkat çekti.
Gıda krizinin varlığına işaret eden Fazilet, son akaryakıt artırımıyla ilgili şu değerlendirmede bulundu: “Arpa ve buğdayın hasat edilmediği yerler var. Bu mazot fiyatlarıyla ne kadar makus duruma düştükleri çok açık ve bütün eserlerde fiyatlar üste hakikat gelişecek. Tarımdaki üretim biçimi yüksek güce dayalı. Bu nedenle üretimdeki kriz daha da büyüyecek. Doğalgaz artırımı da emsal etkiyi yaratacak, zira kimyasal gübrelerin hepsi doğalgaz ile yapılıyor. Çiftçi gitgide üretemez duruma düşebilir, fakirleşmenin hızlanması kelam konusu.”
‘MÜLKİYET EL DEĞİŞTİRİYOR: BESİN ŞİRKETLERİ GENİŞ TOPRAKLAR ALIYOR’
Asıl sorunun toprakların el değiştirmesi olacağına dikkati çeken Fazilet, üretemeyen çiftçilerin tarlalarını satmak zorunda kalacağını söyledi ve ekledi: “Tarım şirketleri de geniş topraklar almaya başladı. Besin üretimi büyük şirketlerin elinde toplanmaya başladı. Besin, şirketlerin inhisarında toplandığı sürece besine muhtaçlık duyanlar için tehdit aracına dönüşecek. Bu cins kriz devirlerinde köylerde yaşayanlar, yakınlarına besin gönderiyordu. Toprağından kopan yahut üretemeyen çiftçiler, tıpkı vakitte kent ve kır ortasındaki kopuşu getirir. Bu da krizin daha derin yaşanacağının işareti.”
‘MAZOT ARTIRIMINDAN ÖTÜRÜ EK OLARAK 33 MİLYAR TL GEREKİYOR’
CHP Bursa Milletvekili ve birebir vakitte çiftçi olan Orhan Sarıbal da, mazota ÖTV artırımıyla artan maliyetlerin çiftçiye nasıl yansıyacağını anlattı. Sarıbal, yılbaşında mazotun litresinin 22 lira civarında olduğunu şu an ise 33 lira bandına çıktığını belirterek, ortada oluşan 11 liralık farkla çiftçilere yılda toplam 33 milyar TL ek maliyet (tarımda yılda 3 milyar litre mazot kullanılıyor) çıkacağını söyledi.
“Çiftçi bu parayı nereden bulacak!” diyerek artırımları eleştiren Sarıbal, bir yılda sadece mazot bedelinin toplam 99 milyar TL’ye ulaşacağını tabir etti. Çiftçilerin mazotu sulama, hasat ve aydınlatma başta olmak üzere çeşitli alanlarda kullandığını belirten Sarıbal, şöyle devam etti:
“Yani bu maliyetlerin artması her şeyin fiyatının artması manasına geliyor. Gübrede de benzeri durum var. Tarladan çıkacak rastgele bir eserin sırf mazottan kaynaklı yüzde 33 seviyesinde fiyatı artacak. Tarım kesiminde büyük bir maliyet artışı ufukta görünüyor. Değerliye üreten çiftçi, tüketicinin de değerliye almasına neden olacak. Birebir vakitte tarımda, mülksüzleştirme ve tasfiye kaçınılmaz.”
‘SORUMLU AKP’
Mevcut fiyat siyasetleriyle seneye buğday üretiminin çok güç olduğu öngörüsünü paylaşan Sarıbal, tarımdaki sıkıntılardan ötürü AKP’ye sorumlu tuttu:
‘BOLLUK VAR AMA DARALMA YAŞAYACAĞIZ’
Karaman Ziraat Odası Lideri Mehmet Bayram, ÖTV artırımıyla birlikte artan girdi maliyetlerine karşı çiftçinin ve tarımın korunması için hemen önlem alınması gerektiğini söyledi. Bayram da, ziraî üretimde iğneden ipliğe gelecek artırımlara vurgu yaparak, İç Anadolu Bölgesi’nde hasat periyodunun devam ettiğini, önlem alınmazsa aktüel artırımlardan ötürü çiftçilerin ekonomik buhran yaşayacağını tabir etti.
‘ÇİFTÇİ ESERİNİ SATMAK İÇİN TMO’DAN RANDEVU ALMAKTA ZORLANIYOR’
Bayram, tıpkı vakitte çiftçilerin Toprak Mahsulleri Ofisi’nden (TMO) randevu almakta zorlandığını belirterek, öbür sıkıntıları şöyle anlattı:
“Rekabet oluşmadığı için TMO’dan randevu almakta meseleler yaşanıyor. Kısa müddette, can suyu olacak tahlili TMO’dan bekliyoruz. Buğday ve arpada ağır hasat devrinden geçiyoruz. Bölgemizde 350 bin dekarda mısır üretimi var. Bir evvelki yıl ekonomik tabloyu ve sonrasında bugünü düşünün. Mahsulü TMO’ya 5 bin 750 liraya sattık, bu yıl 5 bin liraya düştü. Tek alıcının devlet olduğu bir yerde tahıl eserlerinin üzerine koyma bahtı yok. Devletin en büyük kahırlarından biri ithal siyasetlerden vazgeçmemesi. Bu yıl eserin bolluğu var. Dekarda 400-500 kilo eser alıyoruz. Türkiye’nin yıllık buğday üretimi beklentisi 19 milyon ton idi. Görünen o ki 22 milyon tona hakikat gidiş var. TMO, çiftçiden gönülsüz alım yapıyor. Bolluk var ancak artırımlarla birlikte bir daralma yaşayacağız.”
