Kolon kanseri hakkında açıklamalarda bulunan Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Orhan Kocaman, “Kalın bağırsak ya da kolon kanseri, bilhassa 45 yaşından sonra görülme sıklığı artan ve toplumda sık görülen kanserlerden biridir. Sıklık açısından bayanlarda 2’nci sırada, erkeklerde ise 3’üncü sırada bulunur. Mineral ve su emilimi açısından değerli bir işlev gören kalın bağırsağımız yaklaşık 1.5 metre uzunluğunda olup sindirim sistemimizin en kıymetli son istasyonlarından birini oluşturur. Kolon kanseri, kalın bağırsak duvarının en iç kısmından kaynaklanır ve denetimsiz hücre çoğalmasıyla kendini gösterir. İleri evrelerde tüm organlara yayılım yeteneği olan kolon kanseri, toplumda sık görülen ölümcül kanserlerden biri olarak tanımlanabilir” diye konuştu.
“GENETİK FAKTÖRLER NEDEN OLABİLİR”
Kolon kanserinin nedenlerini anlatan Prof. Dr. Kocaman, şu bilgileri paylaştı:
“Kolon kanseri gelişimi için risk faktörleri belirlenmiştir. Yaş kıymetli risk faktörlerinden biri olup, 45 yaş riskin artmaya başladığı referans yaş olarak kabul edilebilir. Genetik taban, kolon kanserinin hem gelişiminde hem de ortaya çıkış yaşında değerli tesire sahiptir. Ailesinde kolon kanseri tanısı olan şahıslarda, hastalığın ortaya çıkış yaşı daha erken zamandadır. Genetik faktörlerin aktif olduğu kolon kanseri hadiselerinde, muhtemel erken hastalığın belirlenebilmesi için ilgili ailelerde uygun bağırsak taramaları yapılmalıdır. Kolon duvarının en iç kısmından kaynaklanan ve bağırsak boşluğuna gerçek büyüme gösteren, güzel yahut makus huylu olabilen hücre çoğalmalarına polip ismi verilir. Birtakım poliplerin kolon kanserine ilerleme potansiyeli mevcuttur. Bu cins poliplerin tespit ve takiplerinin yapılabilmesinde kolonoskopik inceleme değerli bir role sahiptir. Çok kilo olarak tanımlanan obezite, son yıllarda tüm dünyada sıklığı artan ve kolon kanseri riskini artıran kıymetli bir öteki faktördür.”
“FAST FOOD TÜKETİMİ KOLON KANSERİ RİSKİNİ ARTIRIYOR”
Sigaranın da hem kolon kanser gelişim riskini hem de kolon kanserinden ölme ihtimalini artıran makus alışkanlıklardan birini olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Kocaman, “Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı üzere kalın bağırsakta ömür uzunluğu hasara sebep olabilecek hastalıklar, bilhassa uygun tedavi edilmediğinde kolon kanseri riskini artırırlar. Beslenme özellikleri ile kolon kanseri ortasında yakın bağ vardır. Batı tipi beslenme olarak tanım edilen fast food tüketiminin, içeriğindeki katkı unsurları ile ilgili olarak kolon kanseri riskini artırdığı çalışmalarla teyit edilmiştir. Liften yoksul beslenme kültürü, salamura, tütsülenmiş et, mangalda pişirilen yiyecek ve kızartmaların ağır tüketimi kabızlık etkeni olup kolon kanser riskini artırabilir. Bununla birlikte ağır lif içeriği olan meyve, zerzevat, tavuk ve baklagillerin tüketimi kolon kanseri riskini azaltır” biçiminde konuştu.
“DIŞKIDAN KAN GELMESİ GÖRÜLEBİLİR”
Kolon kanserinde görülebilecek belirtilere değinen Prof. Dr. Kocaman, “Dışkıdan kan gelmesi, karın ağrısı, dışkılama nizamında değişiklik, kilo kaybı, daima dışkılama hissinin olması, demir eksikliği üzere durumlar kolon kanseri ile ilgili bulgu ve şikâyetleri oluşturur. Bu belirtilerin varlığı kanserin yerleşim yeri ile ilgili değişiklik gösterir. Kalın bağırsağın sağ tarafında yerleşik kanserlerde hastalık daha sinsi bir seyir gösterir. Bu hastalarda, bilhassa yeni ortaya çıkan demir eksikliği durumu kolon kanseri için değerli bir ipucu olabilir. Bilhassa ileri yaş kümesinde demir eksikliğinin tespiti, kolonoskopik inceleme için değerli bir gereklilik oluşturur. Öte yandan, kalın bağırsağın sol tarafında yerleşik kanserlerde ise hastalık daha erken devirde belirti verir. Bu belirtiler dışkılama tertibin değişikliği, karın ağrısı ve dışkıdan kan gelmesi ile ilgili olabilir. Tedavinin muvaffakiyet oranı hastalığın erken evrede tespit ve tedavisi ile yakından ilgilidir” sözlerini kullandı.
“OBEZİTE ORANININ ARTMASI GÖZ GERİSİ EDİLMEMELİ”
Özellikle son yıllarda toplam kolon kanseri sayısında azalma olmasına karşın, genç yaşta kolon kanseri tanısı alan hasta sayısının arttığına dikkat çeken Prof. Dr. Kocaman, “Bu durumun ortaya çıkmasında beslenme kültürünün olumsuz istikamette değişimi tesirlidir. Obezite oranının artmasının, hareketsiz bir hayat biçiminin günlük ömürde baskın hale gelmesinin ve genetik faktörlerin değerli rol oynadığını düşünüyoruz. Bu açıdan, bilhassa ailesinde kolon kanseri olan bireylerin uygun tarama programına alınmasının değerini söz etmemiz gerekiyor. Sağlıklı beslenme olarak, kırmızı et tüketiminin minimuma indirildiği, yüklü olarak zerzevat ve meyve tüketiminin lifli besinlerle zenginleştirildiği Akdeniz tipi beslenme kolon kanseri riskinin azaltılmasında aktif olabilir” diye konuştu.
“KOLONOSKOPİ HEM TEŞHİS HEM TEDAVİ YÖNTEMİDİR”
Kolon kanseri sıklığının, uygulanan tarama programları sayesinde son yıllarda azalma gösterdiğini lisana getiren Prof. Dr. Kocaman, “Kolon kanseri ile ilgili olarak mevt oranları da bu periyotta paralel azalmıştır. Tarama programında en aktif yol, tüm kalın bağırsağın ışıklı bir kamera sistemi ile incelenebildiği kolonoskopik değerlendirmedir. Kolonoskopi hem teşhis hem tedavi sistemi olarak çağdaş tıbbın hizmete sunduğu en kıymetli enstrümanlardan birini oluşturur. Bilhassa erken evre tümörlerin yalnızca teşhisinde değil, endoskopik cerrahisinde de kullanılabilen çok yararlı bir prosedürdür. Kolonoskopik inceleme, 45 yaşından itibaren herkese rutin olarak önerilmelidir. Bununla birlikte, ailede daha erken devirde kolon kanseri görülmesi, kolon kanserine genetik yatkınlık oluşturan hastalıkların varlığı, polip öyküsünün olması üzere durumlar bireye özel kolonoskopik taramaların yapılmasını gerektirir. Kolonoskopik incelemeye ek olarak, dışkıda saklı kan testlerinin yapılması, mümkün kan kaybı ile ilgili olarak demir testlerinin istenmesi, tomografik incelemeler ve kolon kanseri ile ilgili olarak kandan CEA üzere tümör belirteçlerinin çalışılması öbür tarama sistemlerini oluşturur” diyerek konuşmasını sonlandırdı.
