Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik’in üstlendiği Myra-Andriake antik kenti bu yıl 15. yılını kutluyor. Büyük bir özveri ve heyecanla her yıl kazılara başlayan Çevik, “15. yıl, hasebiyle 2010 yılında birinci yayımladığımız kent kitabından bu yana çok uzun yıllar geçti. Myra ve Andriake’de çok sayıda mimari yapı ortaya çıkarıldı ve çok sayıda küçük buluntu ele geçti. Yani fazlaca yeni bilgi ve bulgumuz var. Bu nedenle birinci programımız, grubun tüm bilim üyeleriyle, 32 kişilik muharrir takımıyla birlikte Myra ve Andriake’nin 15 yıllık keşiflerini anlatan yeni kitabını hazırlayarak bilimsel sorumluluğumuzu yerine getirmek” diyor.
NERO GÜMRÜK YAZITI
Çevik, bu yıl ki hafriyat programında ayrıca, “Buna paralel olarak da Andriake’de şimdi kazmadığımız çok değerli bir alan olan Liman Gümrük Bölgesi’ni kazmayı planlıyoruz. Ünlü Nero Gümrük Yazıtı’nın ortaya çıkarıldığı bu yapı alanının kazılmasıyla kıymetli sonuçlara ulaşacağımızı kestirim ediyoruz. Bunlar yanında eserler üzerinde hem arkeolojik hem de epigrafik çalışmalarımız sürecek. Son yıllarda ortaya çıkardığımız öbür eserler üzere ünlü terra cotta koleksiyonuna ilişkin yüzlerce modül da araştırılmaya – birleştirilmeye devam etmekte” diyor.
Bu yıl ki hafriyat çalışmalarının en erken eylül ortasına kadar devam edeceğini söyleyen Çevik, mühletin gelme ihtimali olan kaynaklara bağlı olduğunun altını çiziyor.
Bir hafriyatta bulunan en küçük bir kesim bile hepimizin bildiği üzere büyük bir öykünün başlangıcıdır. Çevik, “Bir duvarın devamından bir küçük seramik modülüne, bir cam ve metal modülünden bir heykele kadar her bulgu bizim için yeni ve kıymetlidir. Bilinmeyenin aydınlatılmasına hisse verdikleri ve taşıdıkları özgün bilgi yükü farkıyla birbirlerine nazaran daha da önemlileşirler. Ve kazdıkça geçmişin şahitleriyle elbette buluşulur. Bunlar büyük bir kıssanın küçücük parçalarıdır” diyor.
(Kazı Lideri Prof. Dr. Nevzat Çevik)
‘HAYAL PROJEM…’
- Yeni projelerinizden bahseder misiniz?
Çevik: Aslında Andriake’de liman merkez bölgesini kazıp konservasyonlarını da yapıp açık hava müzesine çevirip, Hadrian Granariumu’nu Likya Uygarlıkları Müzesi’ne dönüştürerek en büyük hayalimi bakanlığın büyük takviyesi ve grubumun çabasıyla birlikte yerine getirdik. Artık, en kıymetli diyebileceğim projemiz, kazılarını ve gereç onarımlarını tamamladığımız Myra Tiyatrosu’nu özgün gereçleriyle ayağa kaldırıp bölgenin bu en büyük tiyatrosunu korumak ve hayata katmaktır. Hayal projem ise “Anadolu’nun Pompei’si” dediğim 10 metre alüvyon altında yatan Myra kentini ortaya çıkarmak için gerekli kamulaştırmanın yapılmasıdır. Öte taraftan Demre endüstrisinin yeni yerine taşınmasıyla, içinde nymphaionunun da bulunduğu alanı arkeoparka çevirerek Demre’ye ve bölgeye yeni bir cazibe alana daha kazandırmaktır. Bunlar yanında Andriake açık hava müze alanında eksik hafriyatları tamamlamak ve bilhassa de limanın karşı yakasında da kazılara başlayarak liman etrafında antik imgeye yaklaşmaktır.
‘ELEŞTİRİM VALİLİKLERE, ÜNİVERSİTELERE, BELEDİYELERE…’
- Kazı çok masraflı bir iş. Pekala ödenekler kâfi mi?
Özellikle kent hafriyatları çok masraflı bir iştir. Klasik kent kazılarında paranın ölçüsü kadar işin nitelik ve niceliği arttırılabileceğinden paranın belirli bir yeterlilik sonu da yoktur. Her dönem o yıl bulunan kaynaklara nazaran hafriyat, araştırma ve muhafaza projeleri geliştirilir. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Genel Bütçe’den, DÖSİM’den ve Türk Tarih Kurumu kaynaklarından bu yıl geçen yıllara nazaran epey fazla ödenek sağlamıştır. Bu bahiste eleştirim valilikler, üniversiteler, belediyeler ve bilhassa turizm kolundaki iş insanları üzere Bakanlık dışı sorumlu kaynak kurumlaradır. Bu sorumluların kimileri bu misyonu yeterince yerine getirirken çoğunlukla da ilgisiz durmaktadır. Halbuki o hafriyatlar ortaya çıkardıklarıyla öncelikle o lokal yerleşimlerin bilim, müdafaa, turizm, tanıtım, iktisat, toplumsal yükseliş üzere pek çok kaleminde öncü ve aktif bir rol oynamakta, halkın hayatına değerli katkı vermektedirler. Yani herkes altın yumurtlayan tavuğun yumurtasının peşinde, asıl sahibi olan bakanlığın dışında tavuğu besleyene de çok rastlanmıyor.
‘BİZ MİSYONUMUZU TAMAMLADIK’
- Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü’nde çalışmalar nasıl gidiyor?
Biz yüzlerce bilim ve kültür-sanat insanlarıyla birlikte misyonumuzu tamamladık. Proje marifetiyle Arkeometri laboratuvarları, Kütüphanesi, Arşivi, Eğitim Programları ve Yayınları üzere her altlığıyla ve yerleriyle Enstitüyü kurduk. Meclis de üstüne düşeni yaparak Enstitü Vakfını yasalaştırdı. Bundan sonraki süreç, projenin himayedarı ve yasa teklifinin de sahibi olan Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Enstitü konseylerini oluşturarak etkin olarak çalışmaya başlamasını sağlamasıdır.
