Pandemiden bu yana araba ve hafif ticari araçlara ulaşmanın zorluğu, süratle artan fiyatlar, 0 km’den daha değerli olan ikinci el araçlar, fırsatçılar ve arabaların yatırım aracı haline gelmesi gündemi işgal ediyor.
Otomobil arzının talebe yetişememesi nedeniyle katlanarak artan bu problemlerin tahlili için Ticaret Bakanlığı son devirde kimi tedbirler almaya çalışsa da geç kalınmış tedbirlerin pazarı ne kadar regüle edebileceğini vakit gösterecek.
Otomotiv kesimi arz konusunda değerli yol kat etmiş olsa da yılın birinci altı ayında talep büyümesi devam etmişti. Lakin temmuz ayından itibaren krediye ulaşmanın güzelce zorlaşmasının yanı sıra kredi faizlerinin çok yüksek olması, araç fiyatlarına nazaran kullanılabilen kredi ölçüsünün ve vadenin çok sonlu olması, araç fiyatlarının süratle yükselmeye devam etmesi üzere sebeplerle sipariş iptallerini hızlandırdı.
YÜZDE 40’A VARAN ORANLAR
Görüştüğüm otomotiv yöneticileri sipariş iptallerinin şimdilik satışları etkilemediğini, siparişi iptal eden tüketicilerin yerini sırada bekleyen oburlarının aldığını söyledi. Kimi markalarda yüzde 40’a varan oranlarda sipariş iptalinin olması dikkat çekerken eylül ayında satış açısından sorun yaşanmayacağı fakat yılın son çeyreği için öngörüde bulunmanın sıkıntı olduğunun altı çizildi. Bu belirsizliğin altında yatan temel nedenler krediye ulaşma zorluğu ve yüksek fiyatların yanı sıra hala döviz kuruna müdahale edilmesi ve arabanın yatırım aracı olarak kalmaya devam etme mümkünlüğü.
Otomobil fiyatlarında yaşanan süratli artışta döviz kurunun üst istikametli süratli hareketi ve yüksek enflasyon tesirli oluyor. Hala Türkiye’de satılan 1.6 litreye kadar motor hacmine sahip tüm arabaların yüzde 80 ÖTV diliminde.
Normal kaideler altında şimdiye kadar matrah düzenlemesi yapılmış olmalıydı fakat şimdi bu hususla ilgili bir adım atılmadı. Bu yüzden birtakım modellerde yılın başından bu yana yaşanan fiyat artışı neredeyse yüzde 100’ü buldu.
SATIŞLAR TAM GAZ
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) bilgilerine nazaran Türkiye tarihinin en yüksek araba ve hafif ticari araç satışlarına 2023’te ulaşıldı. Ocaktan beri her ay tarihi rekorlar kırılırken temmuzda bir evvelki yıla nazaran yüzde 115.4 artışla 112 bin 459 adet araba ve hafif ticari araç satıldı. Araba satışlarındaki artış yüzde 109.4 olurken hafif ticari araç satışları ise yüzde 137.5 artış yaşandı. Baz tesirinin yanlış yorumlara sebep olmaması için 10 yıllık satış ortalamalarına bakıldığında yüzde 83.1 oranında artış yaşandığı görülüyor. Ocak-temmuz periyodunda, bir evvelki yıla nazaran yüzde 63.1 oranında artışla 668 bin 828 adetlik toplam satışa ulaşıldı.
