II. Dünya Savaşı’nda bombardımanlar yüzünden harabeye dönen ve küllerinden yine doğan Berlin artık sanat bombardımanı altında. Sanatsal manada dünyanın en heyecan verici kentlerinden biri olan Berlin’de son 12 yıldır bu heyecanı artıran bir öge daha var. Bu yıl 13-17 Eylül tarihleri ortasında düzenlenen Berlin Arka Week sanatseverlere en hoş mevsimi yaşattı. Binden fazla sanatçı günümüzün toplumsal, politik ve ekonomik atmosferini yansıtan çalışmalarıyla yer aldı. Kurumsal tenkit, sanat üretiminde yapay zekâ ve dijitalleşme, savaş üzerine artistik yansımalara tematik vurgular yapılmıştı. Kulturprojekte Berlin’in 100 partnerle düzenlediği devasa aktifliğin büyük devlet müzelerinden küçük galerilere, sanat fuarından proje alanlarına kadar son derece geniş bir programı vardı.
AİLE HİKÂYELERİ
Berlin Arka Week’in yerlerini Türk Alman Toplumu Derneği (TDG e.V.) proje koordinatörü, dostum Oliver Penndorf ile gezmek ayrıcalık oldu. Bu denli aktiflik ortasından en güzellerini seçen Penndorf’tan hem kentteki yerlerin kıssalarını dinledim hem de Bolşevik İhtilali sonrası Rusya’dan İstanbul’a ve oradan da Berlin’e uzanan farklı aile öykülerini.
Berlin Arka Week’e çağdaş sanat Müzesi Berlinische Galerie’deki Edvard Munch’ın yapıtlarının sergilendiği “Kuzeyin Büyüsü” başlıklı standın açılışıyla başladık. Sembolizmin temsilcilerinden Norveçli sanatçı bilhassa yüzyıl başında Berlin’de büyük bir tesir yaratmış ve çalışmalarının radikal çağdaşlığıyla çağdaşlarına meydan okumuştu. Oslo’daki MUNCH iştirakiyle gerçekleştirilen bu stanttaki tablolar, baskılar ve fotoğraflar da Edvard Munch ve Berlin’in kıssasını anlatıyor.
Kentteki en değerli etkinliklerden biri POSITIONS Sanat Fuarı’ydı. Eski Tempelhof Havalimanı’nın hangarlarında düzenlenen fuarın yeri tahminen iştirakçilerden daha ilgi cazipti. Gerhard Richter üzere büyük sanatkarları temsil eden birkaç galeri dışında daha çok yeni soluklara odaklanan galeriler vardı. Türkiye’den yalnızca İstanbul, Düsseldorf ve Bodrum’da şubeleri olan Anna Laudel katılmıştı. Fuar çok etkileyici olmamakla bir arada tuval fotoğrafının hâlâ canlılığını koruduğunu görmek hoştu.
SAVAŞ VE BASKI…
Brücke Museum ve Schinkel Pavillon olmak üzere iki yere yayılan “The Assault of the Present on the Rest of Time, Artistic Testimonies of War and Repression” standı sanat haftası kapsamında açıldı fakat 2024 Şubat’ına kadar izlenebilecek. Savaş ve baskı üzerine sanatsal tanıklıkların yer aldığı stant dışında daha küçük bir galeri olan Kuchling’deki Kevork Mourad’ın “Orada Olmak” başlıklı standı de savaşın tanıklıklarını belleklere kazıyordu. 1986’da Dünya Mirası Alanı ilan edilen ve iç savaş nedeniyle büyük ölçüde tahrip edilen Halep’in izlenimleri bugün de Amerika’da yaşayan Suriyeli sanatçı Mourad’ın görsel dünyasını şekillendirmeye devam ediyor.
