2019’da dikkat cazibeli ölçüde soluklaşan ve parlaklığının yüzde 40’ına yakınını kaybeden yıldız, bundan bir yıl sonra apansız şiddetle parlamaya başladı. O vakitten beri de sistemsiz davranışlar sergiliyor.
Bu da Betelgeuse’in yakın vakitte bir süpernovaya dönüşerek patlayacağını düşündürüyor.
Yıldızların yakıtı bittiğinde ve hasebiyle ömürlerinin sonuna geldiğinde kendi içine çökerek şiddetle patlamasına süpernova ismi veriliyor.
DÜNYA’YA YAKIN OLDUĞU İÇİN GEZEGENİ NASIL ETKİLEYECEĞİ DE TARTIŞILIYOR
Öte yandan Betelgeuse, Dünya’ya oldukça yakın bir yıldız olduğu için beklenen süpernovanın gezegeni nasıl etkileyeceği de tartışma konusu.
Independent Türkçe’de yer alan tartışmada Birleşik Krallık’taki Manchester Üniversitesi’nden astrofizik profesörü Albert Ziljstra, Betelgeuse’un vefatının Dünya’dan nasıl görüneceğini araştırıyor. The Conversation için kaleme aldığı yeni bir makalede bilim insanı, yıldızın son derece parlak bir hal alacağını ve bir yıl boyunca Dünya’dan gündüz vakti bile görülebileceğini tabir etti.
Ziljstra, “Önce nötrino ismi verilen ve bizim için zararsız olan kütlesiz parçacıklardan oluşan bir yağmur tespit edeceğiz” diye yazdı:
“Bundan sonra, yıldız süratle parlayacak.”
Bu basamakta Betelgeuse, dolunay kadar parlak hale gelecek. Daha sonra yavaş yavaş sönükleşecek. Bu da 6 ila 12 ay sürecek. Bilim insanı bu mühlet boyunca yıldızın gün ışığında bile görünür olacağını söylüyor.
“Geceleri, bir yahut iki yıl daha çıplak gözle görülebilir. Lakin ondan sonra onu bir daha asla göremeyeceğiz.”
Yakınlığı göz önüne alındığında, Betelgeuse patlamasının Dünya’daki hayat için tehlikeli olup olmayacağı da merak ediliyor.
Ancak Ziljstra endişelenecek çok az şey olduğunu söylüyor. Buna nazaran kozmik ışınların bu uzaklıktaki bir süpernovadan getirdiği radyasyon hayli az olacak.
Bilim insanı iki ila üç milyon yıl evvel bu türlü bir süpernovanın yalnızca 300 ışık yılı uzaklıkta meydana geldiğini ve gezegendeki hayatı neredeyse hiç etkilemediğini belirtiyor.
Öte yandan bu yıldız 30 ışık yılı uzaklıkta yer alsaydı kozmik ışınlar ozon katmanını delerek, kitlesel bir yok oluşa sebebiyet verebilirdi.
Ziljstra, bunun lakin “bir milyar yılda sadece bir kez” gerçekleşebilecek bir olay olduğunu söylüyor.
Bu ortada Betelgeuse’in tam olarak ne vakit patlayacağı da tartışmalı. Çünkü kimi uzmanlar, halihazırda gezegende yaşayan insanların ömürlerinin bu patlamayı görmeye yetmeyeceği kanısında.
