Merkez Bankasının bugün açıklanacak Para Siyaseti Konseyi kararı öncesinde döviz kurları üst istikametli sert hareketler gerçekleştiriyor.
Dolar bu ay yüzde 4,5, bu hafta yüzde 2,8 bu yıl yüzde 44 ve euro bu ay yüzde 6,22, bu hafta yüzde 2,9, bu yıl ise yüzde 51 yükseldi. Dolar 27,25 lira ile euro da 30,60 lira ile rekor tazeledi.
Peki döviz kurlarındaki bu sert hareketin nedeni ne?
Bankacılık sektörü kaynakları ve piyasa uzmanları, bu hareketi üç nedene bağlıyor:
İlki Merkez Bankasının artık dolar satmayıp TL sıkılaştırma yapmaması, ikincisi kur muhafazalı mevduat dönüşlerinin dövize gelmesi ve son olarak da TL mevduat faizlerinin düşerek cazibesini yitirmesi.
TL likidite bolluğu var
Merkez Bankası, daha evvel piyasaya müdahale ettiğinde dolar satıp sistemden TL çekiyordu. Ve bu, sistemin net fonlama gereksinimini artırıyordu. Son devirde ise dolar satmadığı için hatta orta ara alım yaptığı için Merkez Bankası sistemden TL çekmiyor. Merkez Bankası net fonlaması da eksiye düştü.
Merkez Bankası datalarına nazaran 18 Temmuz prestijiyle net fonlama -176,5 milyar lira oldu. Yani piyasa uzmanlarının verdiği bilgiye nazaran piyasada fazla para var ve Merkez Bankası bunu sterilize edemiyor. Sterilize edebilmesi için swap’ları azaltması gerekiyor ki bunu yaptığında da rezervlerin düşmesine neden oluyor.
Merkez Bankası datalarına nazaran net fonlama, 26 Aralık 2019’un akabinde birinci defa negatife geçti. 14 Temmuz’da -43 milyar lira, 17 Temmuz’da -122,5 milyar lira ve 18 Temmuz’da ise -176,5 milyar liraya ulaştı.
Böylece net fonlama bilgilerinin yayımlanmaya başladığı 2011 yılından bu yana en düşük düzey de görülmüş oldu. Merkez Bankasının net fonlaması, Haziran’ın birinci haftasında 688,7 milyar liraya ulaşmıştı. Bunun yanı sıra M2 para arzı da süratli yükseliyor. Yeniden Merkez Bankası haftalık bilgilerine nazaran 7 Temmuz prestijiyle M2 para arzı 10,9 trilyon liraya ulaştı. Mayıs sonunda 9,4 trilyon lira, Haziran başı ise 9,5 milyar lira düzeyindeydi. Bu, yalnızca bir ayda yüzde 15’in üzerinde bir artışa işaret ediyor.
TL mevduat faizleri % 30’un altına indi
TL mevduat dönüşüm maksatları nedeniyle bahar aylarında yüzde 50’lere dayanan TL mevduat faizleri hem regülasyonların gevşemesi hem de Merkez Bankası faiz artırımı sonrasında gerilemeye başladı. Bir periyot yüksek faizler ve kurlardaki sabit seyir nedeniyle öne çıkan TL mevduat cazibesini yitirmiş üzere görünüyor.
Bankacılık dalı kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran bu hafta TL mevduat faizleri yüzde 30’un altına indi.
Haziran başında yüzde 40-42 düzeyleri konuşuluyor hatta yüksek meblağlı tasarruflara ise yüzde 50’nin üzerinde mevduat faizi uygulanıyordu.
Bankacılık kesimi kaynakları, dalın kredi tarafındaki regülasyonlarda bir değişim olmadığı için kredi arzında düşük iştahın sürdüğünü, bu nedenle de mevduat gereksinimi bulunmadığına da işaret etti. Önümüzdeki periyotta TL mevduat faizinde düşüşün sürmesini bekleyen kaynaklar, bu durumun da tasarruf sahiplerini dövize yönelttiğine vurgu yaptı.
KKM dönüşleri dövize gitti
Bankacılık kesimi kaynakları, Merkez Bankasının sıkılaşan regülasyonları nedeniyle Nisan Mayıs üzere yüzde 40-50 faizle yapılan kur muhafazalı mevduat hesaplarının, vade sonlarının bugünlerde yaşandığını söyleyerek kurda o devirden beri gelen hareketlerin ve düşen faizlerin, mevduat sahiplerinin KKM’yi yenilememesi sonucunu doğurduğunu vurguladı.
Kaynaklar, KKM’nin şu an cazibesinin azaldığını şöyle anlattı:
Bunun yanı sıra bankacılık kesimi kaynağı, borsanın da kâr realizasyonları sonrasında yüksek enflasyon ortamında tasarruf sahiplerinin tekrar ilgi duyacağı yatırım aracı olarak öne çıkmasını beklediğini söyledi.
TCMB bugün faiz kararını açıklıyor
Merkez Bankası Para Siyaseti Kurulu, bugün siyaset faizi kararını açıklayacak.
Haziran ayı toplantısında politika faizini 6,5 puan artırarak yüzde 15’e çeken Merkez Bankasından anketlerdeki beklenti, siyaset faizini yüzde 20’ye çıkarması istikametinde.
Ancak anketler her ne kadar 5 puanlık artışa işaret etse de son günlerde piyasanın siyaset faizinde artış beklentisi 2-3 puana kadar gerilemiş durumda.
Bu beklentideki kötüleşmenin de döviz kurlarına tesir ettiğini belirten bankacılık dalı kaynakları, beklentinin altında faiz artışının yeniden kurlarda sert hareketlere yol açabileceğini vurguladı.
Anadolu Ajansı, yabancı ekonomistlerin de PPK’dan 5 puanlık artış beklentisinde olduğunu yazdı. Societe Generale Baş Orta-Doğu Avrupa, Orta Doğu, Afrika (CEEMEA) Stratejisti Marek Drimal, AA muhabirine yaptığı açıklamada TCMB’nin, 5 puanlık artırımla siyaset faizini yüzde 20’ye çıkaracağı öngörüsünde bulundu.
Drimal, “TL’de son periyottaki kıymet kaybının, iktisattaki maliyet baskılarını artırması ve enflasyondaki düşüş sürecini yavaşlatması bekleniyor. Ağustos ayındaki toplantıda siyaset faizi yüzde 25’e çıkabilir.” dedi.
Commerzbank Gelişmekte Olan Piyasalar Kıdemli Ekonomisti Tatha Ghose de siyaset faizinin 5 puan artırılacağı öngörüsünde bulundu.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.
