Rönesans dahisi Michelangelo’nun 1501-1504 yılları ortasında yaptığı Davut (David) heykeli, gelecek kuşaklara de bugünkü formunda kalabilmesi için meşakkatli bir prosedürle temizleniyor.
İtalya’nın Floransa kentinde, heykel için özel olarak inşa edilen Galleria dell’Accademia’da sergilenen Davut’u 4 yıldır eski taşlar uzmanı restoratör Eleonora Pucci ihtimamla temizliyor. Her iki ayda bir, 5,17 metrelik heykelin boyutlarına uygun özel bir iskeleye çıkan Pucci, yaklaşık 5 saat boyunca Davut’un her noktasının tozunu alıyor.
Pucci evvel heykelin kare kare fotoğraflarını çekiyor, akabinde da hafif sentetikten fırçalar ile sırtına astığı ve müze yetkililerinin de “Hayalet Avcıları” benzetmesi yaptığı özel bir elektrikli süpürgeyle David’in tozunu alıyor.
5,5 tonluk heykel, heybetli görünüşüyle tezat bir hassasiyete sahip.
Davut 150 yıl öncesine kadar Floransa’da Piazza della Signoria meydanında sergilenirken denetimsiz etraf şartlarına maruz kaldığı için, ve aslında biraz ‘kırılgan’ bir mermerden yapıldığı için özel ehemmiyet istiyor. Bugünse kendisi için yapılan binada, sıcaklıktan nem ayarına, üzerindeki kubbeden sızan ışıktan aydınlatmada kullanılan led lambaların etrafa tesirine kadar mümkün olan her öge denetim altında tutuluyor.
Çoğu Davut’u görmek, ve birlikte selfie çekmek için, her gün müzeye giden 5-10 bin ortası ziyaretçinin taşıdığı toz zerrecikleri, kıyafetlerden kopan parçacıklar ve örümcekler üzere denetimi güç faktörler Pucci’nin hafif dokunuşlarıyla heykelden uzaklaştırılıyor. Pucci, örümceklerin bilhassa Davut’un kıvırcık saçları ortasına ağ örmeyi sevdiğini anlatıyor.
“Bazen onunla konuşuyorum”
Bir küme gazeteciye Davut’un tozunu alma merasimini izleme müsaadesi veren müzede görüştüğümüz Pucci, heykelle artık duygusal bir bağ da kurmuş. Heykele dokunabilen sayılı insanlardan olan restoratör, iki ayda bir 5 saat kadar baş başa kaldığı Davut’la yakınlığını “Onunla konuşuyorum” diye özetliyor.
Bu işe birinci başladığında çok derecede duygulandığını ve bu hissin vakitle azalmadığını, “Her seferinde birebir formda duygulanıyorum. Hem bu türlü bir başyapıta bu kadar yaklaşabilmek hem de onu gelecek jenerasyonlar için de müdafaaya katkı sağladığım hissi çok heyecan verici” diye anlatıyor.
Galleria dell’Accademia Müze Müdürü Cecilie Hollberg de Davut’un müzenin başyapıtı olmasının yanı sıra ‘pazarlama ve bağlantı başkanı’ üzere fonksiyon de gördüğünü, kalabalıkları buraya çektiğini vurguluyor. Heykelin hem tarihi ve sanatsal kıymeti hem de bu fonksiyonu nedeniyle “Rönesans’ın bu eksiksiz heykeli için son teknolojiden faydalanıyoruz” diyor.
“Davut’un haysiyetini korumalıyız”
Davut’un rengarenk minyatür replikalarından, mahrem bölgelerinin yer aldığı iç çamaşırlarına kadar türlü çeşitli hatıra eşyası başta Floransa olmak üzere İtalya’nın her yerinde ikramlık eşya olarak satılıyor. Lakin müzenin şikayetleri sonucu açılan bir davada Floransa mahkemesi geçen hafta, Davut’un imajının ticari hedefli olarak berbata kullanılamayacağına hükmetti.
Müze Müdürü Hollberg, bu karardan şad. “Müzeye gelenler elbette fotoğraf çekebilir. Akademik, bilimsel kitaplar yazanlara müsaade veriyoruz. Lakin kar hedefiyle Davut’un imajının, belirli bölgelerinin külotlara, çantalara basılıp satılması müsaadeye doğal olmalı ve onay verilirse telif hakkı ödenmeli” diyor. Hollberg, “Burada kelam konusu olan yalnızca heykeli maddi olarak korumak değil birebir vakitte haysiyetini de korumak. Michelangelo’nun heykeli alçaltılamaz, silahların, külotların, et eserlerinin reklamı için kullanılamaz” diye ekliyor.
ABD’li bir silah üreticisi 2014’te yeni bir tüfeğinin reklamı için Davut heykelinin eline montajla silah ekleyince İtalya’da büyük reaksiyon çekmişti.
Ancak Floransa sokaklarında ufak bir çeşit atınca, iç çamaşırından buzdolabı mıknatısı ve içki şişelerine kadar çeşitli ikramlık eşyada kullanılan Davut imajını muhafazaya alma imkanı kuşku yaratıyor.
Bunun mümkün olup olmadığını sorduğumuz Hollberg, “Bir yerden başlamak gerekiyor. Ben yıllardır bu manzara korunması sorunu için gayret ediyorum ve kıymetli kazanımlar elde ettik, bu kararlar İtalya’da tüm kültür varlıkları için örnek teşkil edebilir” diye cevap veriyor ve ekliyor:
“Bu heykelin çok büyük dini, siyasi kültürel değeri var. Floransa’nın bağımsızlığını tabir ediyordu. Birebir vakitte küçük bir çoban olan Davut’un, halkını baskı altına almak isteyen dev Golyat’la (Goliath, Calut) savaşını da söz ediyor”.
