Türk Toraks Derneği (TTD) Merkez İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Özge Yılmaz, klima kullanımının sıhhatimize tesirleri ile ilgili yaptığı değerlendirmede, “Günümüzde hava şartlarının çok sıcak yahut soğuk olduğu periyotlarda ömür alanlarımızı konforlu hale getirmek için klima sistemleri vazgeçilmez hale gelmiştir. Birçok insan konutlarında, işyerlerinde, alışveriş merkezlerinde, otomobillerinde, toplu taşıma araçlarında klimalı bir ortamda yaşamaktadır. Çağdaş hayatın vazgeçilmez bir modülü haline gelen klima sistemlerinin sıhhatimize muhtemel tesirleri hakkında şuurlu olmak, kullanım alışkanlıklarımızı gözden geçirmek hayli önemlidir” dedi.
“KLİMALAR TENEFFÜS YOLLARINI ETKİLEYEBİLİYOR”
Ev tipi klima sistemlerinin uzun müddet çalışmasının ortamdaki bağıl nemi düşürebileceğini belirten Yılmaz, şöyle devam etti:
“Bu düşük nem düzeyi, bilhassa uzun periyodik maruz kalmalarda ciltte kuruluğa ve kaşıntıya, birebir vakitte gözlerde kuruluk ve tahrişe sebep olur. Klima sistemlerinin uzun periyodik ve denetimsiz kullanımları teneffüs yollarını olumsuz etkileyebilir. Mukozaları kurutarak üst teneffüs yollarında enfeksiyonların kolaylaşmasına neden olabilir. Bilhassa kapalı ve havalandırması sonlu alanlarda ağır bir formda çalışan klimalar, iç yer havasını dolaştırarak toz, alerjen ve mikropların yayılma riskini artırabilir. Bu durum, bilhassa alerjik tepkilere ve teneffüs yolu enfeksiyonlarının yayılma ihtimalinin artmasına neden olabilir.”
LEJYONER HASTALIĞINA SEBEP OLUYOR
Klima hastalığı olarak bilinen ve Lejyoner hastalığı ile ilgili şu noktalara dikkat çekilidi:
“Etkeni olan Legionella bakterisi önemli bir teneffüs yolu enfeksiyonudur. Legionella bakterisi sırf su damlacıkları içinde bulunur. Bilhassa su kullanan kapalı alan iklimlendirme sistemlerinin hastalığı yaydığı bilinmektedir. Bu sistemler oteller, büyük salonlar, iş merkezleri üzere yerlerde kullanılır. Konut ve otomobil içi iklimlendirme sistemlerinde ise su kullanılmadığı için bu hastalığa yakalanma riski son derece düşüktür. Enfekte su damlacıkları havada bulunan beşerler tarafından solunur ve Lejyoner hastalığına yahut Pontiac ateşi (yüksek ateş, halsizlik, baş ve kas ağrıları) üzere hafif gribal semptomlara neden olabilir. Su kullanan kapalı alan iklimlendirme sistemlerinde su sistemlerinin nizamlı olarak çalıştırılması, suyun sakin kalmaması ve makul aralıklarla boşaltılıp dezenfekte edilmesi bakteri üremesini azaltabilir.”
“ALERJİK SEMPTOMLARA YOL AÇABİLİYOR”
Astım için çeşitli iç hava tetikleyicileri olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Özge Yılmaz, “Klima ünitesinde birikebilecek nem nedeniyle küf oluşumu potansiyeli vardır ve sporlar ünitenin içinden geçen havayla yayılabilir. Bu, birçok beşerde alerjik tepkilere neden olabilir ve hatta astım krizini tetikleyebilir. Soğuk ve hava akımı ile alerjen temasının artması nedeniyle alerjik cevaplarda artma gözlenebilir, muhtemel alerjik semptomlar konusunda dikkatli olunmalıdır. Alerjik tepkilerin hapşırık, burun akıntısı, geniz akıntısı ve bazen de öksürük üzere semptomlara neden olabilir. Fakat tüm bunlar nem denetimi, uygun filtre paklığı üzere gerçek klima kullanımı ile önlenebilir. Klima nedeniyle susuz kalmak baş ağrısına ve migrene neden olabilir. Dehidratasyon, migren kelam konusu olduğunda sıklıkla gözden kaçırılan bir tetikleyicidir” diye belirtti.
“KLİMANIN GERÇEK KULLANIMI ÇOK ÖNEMLİ”
TTD Etraf Sıkıntıları ve Akciğer Sıhhati Çalışma Kümesi Yürütme Konseyi Üyesi Arş. Gör. Orbay Tutku Seren ise, klima kullanırken oda sıcaklığını istikrarda tutmanın değerine işaret ederek, “İdeal oda sıcaklığı çoklukla 20-24°C ortasında olduğundan, bu aralıkta bir sıcaklık ayarı yapılabilir, fakat rahatsız ediyorsa ısı 27°C ‘ye kadar çıkarılabilir. Başka bir teklif, ısının dış ortam sıcaklığından 7-8°C daha düşük bir sıcaklığa ayarlanmasıdır. Mesken tipi klima kullanımı sırasında düşük nem düzeyleri, cilt ve teneffüs yolları rahatsızlıklarına neden olabilir. Ülkü iç yer nem düzeyi %40-60 ortasında olmalıdır. Bu nemi korumak için klima sistemleri ile nemlendiriciler kullanılabilir, odanın çeşitli yerlerine su dolu kaplar konabilir. Susamayı beklememek, nizamlı aralıklarla su içmek epey değerlidir. Klima sistemlerinin filtreleri 6 ayda bir temizlenmeli yahut değiştirilmelidir. Pak filtreler, havadaki partiküllerin yayılma riskini azaltır ve iç yer havasını daha pak meblağ. Ayrıyeten filtre paklığı ile enfeksiyon etkeni olabilecek virüs, bakteri üzere mikroorganizmaların yayılmasının önüne geçilmiş olur” sözlerini kullandı.
“MOLA VEREREK ÇALIŞTIRILMALI”
Klima sistemini daima olarak kullanmak yerine, orta sıra kapatmak yahut fan modunda çalıştırmanın güç tasarrufu da sağlayacağını belirten Seren, “Ayrıca iç yer havasının taze hava ile karışması sağlanır. Pencere ve kapıların kısa müddetliğine açılması da iç yer havasının tazelenmesine yardımcı olur. Kapalı iş ortamlarında çalışanların gün içinde birkaç kez açık havaya çıkması uygun olacaktır. Sonuç olarak; yanlışsız sıcaklık ayarı, nem denetimi, filtre paklığı ve havanın sirkülasyonu üzere adımları uygulayarak, klima sistemlerini en aktif ve sağlıklı formda kullanabiliriz” dedi.
