Ukrayna’daki Sovyet devrinden de daima Sovyet işgali diye bahsediyorlar hatta Sovyetler Birliği’nin bugünkü Batı Ukrayna’yı Polonya’dan alıp Sovyet Ukraynası’na bağlamasını bile Sovyet işgali olarak değerlendiriyorlardı. Sorucevap kısmında onlara şunu sordum: “Son vakitlerde, devlet takviyeli çevrilen sinemalarda de Sovyetler’in bugünkü Batı Ukrayna topraklarını Polonya’dan alması, Sovyet işgali olarak isimlendiriliyor. Batı Ukrayna’da Sovyetler’den evvel, Polonyalılar vardı. Sovyetler’in orada yaptığını daima işgal olarak adlandırınca, onlardan evvelki idaresi de legal saymış olmaz mısınız? Esasen Polonya milliyetçileri de orayı kendi toprakları sayıyor. Yarın bir de Polonya milliyetçileriyle uğraşmayasınız. “Bu sorum üzerine, akademisyen kıpkırmızı oldu. Lakin sakinliğini koruyarak bu türlü bir şeyin olamayacağı cevabını verdi. Yanımda oturan öbür bir akademisyen kulağıma “Sizi tebrik ederim” diye fısıldadı, uzun vakittir daima kendi ortalarında konuştuklarından, hiç bu türlü bir sorunun gelebileceğini varsayım etmemişler.
Tarihsel geçmiş
Kastettiğim periyot, Sovyetler Birliği’nin 1939’da bugünkü Batı Ukrayna topraklarını Polonya’dan alarak Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne bağladığı periyottu. Bunu Sovyet idaresi Moskova’nın çıkarlarını düşünerek yapmış olsa da sonuçta bugün o toprakların Ukrayna’da olması bu sayededir. 1941’de Almanlar SSCB’ye saldırınca bu topraklar bu sefer de Nazi işgalinde kaldı. O devirde buralarda bir küme Batı Ukrayna milliyetçisi, Nazilerden bağımsız halde Sovyet kuvvetlerine ve Polonya milliyetçilerine karşı çatışmaya girişti. Batı Ukrayna’da çok sayıda Polonyalı sivil öldürüldü (Volin Katliamı). Polonyalılar da buna çok sayıda Ukraynalıyı katlederek karşılık verdi.
Anma günü
İşte geçenlerde Polonya idaresi, Ukrayna’ya, bu olayları Polonyalılara karşı işlenmiş soykırım olarak kabul etmesi ve özür dilemesi davetinde bulundu (tam da Ukrayna’nın Rusya’yla savaşta olduğu bir sırada). Polonya’da milliyetçi çevrelerin teşebbüsüyle beş yıl evvel bu olayların soykırım olduğuna ait bir yasa kabul edilmiş ve 11 Temmuz, “soykırımı anma günü” olarak belirlenmişti.
Polonya, Ukrayna’daki Batı yanlılarına dayanak olageldi ve Rusya karşısında Ukrayna’ya dayanak sundu. Lakin bunun da “kardeşçe” hislerle yapılmadığını geçen haftalarda Polonya’nın Ukrayna’dan tahıl ithalini yasaklaması, akabinde da bu özür talebi, çok net gösterdi.
Ukrayna da tıpkı Türkiye üzere geçiş yolları üzerinde yer alan ve bu nedenle hem doğudan hem de batıdan tehdit edilen bir ülke. Buradaki idarelerin de tıpkı bizim üzere düşmanın düşmanının babalarının oğlu olmadığını görmesinde yarar var.
[email protected]
