Hedonik açlık (hazza dayalı oluşan açlık durumu) ve hazza dayalı beslenmenin tesirleri üzerine konuşan Psikiyatri Uzmanı Dr. Cengiz Soylu, bu bahiste ihtarlarda bulundu. Son vakitlerde obezite şikâyetiyle sıhhat kurumlarına başvuran hasta sayılarında önemli bir artış gözlemlendiğini lisana getiren Uzm. Dr. Soylu, “Bu hastalara yapılan ruhsal muayenelerde ise yüksek oranda gerilim varlığı ve başta depresyon olmak üzere kimi ruhsal patolojiler tespit edilmektedir” diye konuştu.
STRES BESLENME SIKINTILARINI ORTAYA ÇIKARABİLİR
Stres ve beslenme ortasındaki bağa dikkat çeken Uzm. Dr. Soylu, “Modern yaşantı usulü insanoğluna zenginlik, memnunluk ve huzur vaat etmiş olmasına karşın bunların birden fazla gerçekleşmemiş, bilakis insanoğlu daha çok gerilim yaşamaya başlamıştır. Gerilim ise birçok bedensel ve ruhsal hastalıkların yahut durumların ortaya çıkmasına neden olarak hayatımızı zora sokmuştur. Gerilimin ortaya çıkardığı sıkıntılardan biri de literatürde ‘hedonik-hazza dayalı beslenme’, ‘stres kaynaklı yeme’, ‘duygusal yeme’, ‘iyi hissetmek için yeme’, ‘besin bağımlılığı’ üzere birçok tabirle ifade edilmekte olan beslenme meselesidir. Bu beslenme sorunu önemli oranda obeziteye neden olabileceği için önemlidir” biçiminde konuştu.
YÜKSEK KALORİLİ YİYECEKLER OBEZİTEYE YER HAZIRLAYABİLİR
Yüksek kalorili besinlerin tüketilmesinin kimi tesirlerinden bahseden Uzm. Dr. Soylu, şu bilgileri paylaştı:
“Günümüzde yüksek kalorili ve lezzetli yiyecekler, bunlara kolay ulaşılabilirlik, büyük porsiyonlar ve besin ortamındaki değişiklikler obezite nedenidir. Tüm bunlar, bireylerin yalnızca güç muhtaçlığını karşılamak için değil, sıklıkla tok hissettiklerinde bile yemek yemelerine neden olmaktadır. Bilhassa yüksek kalorili ve lezzetli yiyeceklerin tüketilmesi için meydana gelen dürtüsel süreçler, bedenin nitekim gereksinimi dışında çok beslenmesine yol açmaktadır. Üstelik bireyin yediği besinden zevk almayı hedeflemesi, besin tüketim denetimini sağlamayı da zorlaştırmaktadır.”
REKLAMLAR HAZZA DAYALI YEME İSTEĞİNİ ARTIRABİLİR
Hedonik beslenmenin, muhtaçlığa nazaran değil, büsbütün hazza uygun olarak beslenilmesi durumu olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Soylu, “Besinin görülmesi ya da koklanması, yemek yiyen insanları görme, reklamlar üzere çevresel tetikleyiciler ya da gerilim varlığı, his durumu yahut ödüllendirici tecrübeler üzere duygusal tetikleyiciler hedonik-hazza dayalı beslenmenin temelinde yer almaktadır” açıklamasında bulundu.
AKDENİZ ÜSLUBU BESLENME RUHSAL BOZUKLUK RİSKİNİ AZALTIYOR
Beslenme ile ruhsal durum ortasında iki taraflı bir bağın olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Soylu, şunları söyledi:
“Bir yandan bireyin beslenmesi ruhsal durumunu etkileyebilmekteyken, öbür taraftan bireyin ruhsal durumu beslenmesini etkileyebilmektedir. Yapılan araştırmalarda Batı üslubu fast-food beslenme ile depresyon, anksiyete üzere psikiyatrik semptomların oluşma riskinin arttığı gösterilmiştir. Tam bilakis Akdeniz stili beslenme ile de ruhsal bozukluk oluşma riskinin azaldığı görülmüştür. Yeniden yapılan araştırmalarda başta depresyon ve anksiyete bozuklukları olmak üzere birçok ruhsal hastalığın çok yeme ya da hazza dayalı yemeyi artırdığı görülmüştür. Kahrı olan beşerler adeta yiyerek dertlerini tabir etmektedirler. Çağdaş beslenme ortamı da, bireyin üzerindeki baskı ve hedonik açlık ortasındaki ilgiye katkıda bulunabilmektedir.”
UYKUSUZLUK DA ÇOK YEMEYİ TETİKLİYOR
Hedonik açlığın kimlerde görülebileceğine değinen Uzm. Dr. Soylu, “Klinik müşahedelerimize nazaran şişman yahut obez bireylerde, bayanlarda, genel anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluğu ve atipik depresyonu olanlarda, hedonik açlık daha sık ortaya çıkmaktadır. Tekrar birçok hadisede kalıtsallık bile kelam konusu olabilmektedir. Günümüzün en kıymetli sıkıntılarından biri olan uykusuzluğun da iştahı ve besin alımını uyardığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir” tabirlerini kullandı.
BİLİNÇLİ OLUNMALI
İnsanların ve hatta sıhhat çalışanlarının hedonik beslenme ve obezite konusunda şuurlu olmasının son derece değerli olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Soylu, “Gereğinden fazla beslenme eğilimi taşıyan, tatlı ve atıştırmalık tüketimi fazla olan, bunun yanında gerilimi olan bireylerin hedonik obezite açısından farkındalıklarının olması vakitle ortaya çıkabilecek ikincil problemlerin önlenmesi açısından önemlidir” diyerek kelamlarını sonlandırdı.
