Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Selçuk Küçükseymen, Patent foramen ovale (PFO) ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı. Anne karnında iken bebeğin gelişimi sürecinde kalbin sağ ve sol kulakçıkları (atrium) ortasında kapak gibisi bir yapı olan foramen ovale açıklığının olduğunu belirten Küçükseymen, “Süt çocukluğu devrinde bu kapak bizatihi kapanır, lakin kapanmaz ise patent foramen ovale (PFO) olarak isimlendirilen durum ortaya çıkar. Sağlıklı yetişkin insanların yaklaşık yüzde 20’sinde PFO bulunur ve PFO’lu genç yetişkinlerde (60 yaş altı) inme riski PFO’su olmayanlara kıyasla yüzde 40-50 daha yüksektir. Ayrıyeten bu hastalarda PFO sıklığı sağlıklı bireylerden daha yüksek oranda bildirilmiştir” dedi.
60 yaş altında inmenin nedeni bulunamıyorsa (kriptojenik) PFO açısından önemli araştırma yapılması gerektiğini vurgulayan Küçükseymen, “Ayrıca nedeni bilinmeyen inme geçiren hastalarda bacaklardaki damarlarda pıhtı oluşumu (derin ven trombozu-DVT) sıklığı da daha yüksektir. PFO ile nedeni bilinmeyen inme ortasındaki alaka genç yetişkinlerde, yaşlılara kıyasla daha belirgindir. PFO’su olan ve bir sefer nedeni bilinmeyen inme geçiren bir insanın gelecek her bir yıl için tekrar inme geçirme riski yüzde 2.5 oranında bildirilmiştir” tabirlerini kullandı.
“AURALI MİGREN HASTALARI DİKKAT!”
Küçükseymen, PFO bulunan dalgıçlarda vurgun olma riski olmayanlara nazaran 5 kat fazla olduğuna dikkati çekerek, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bunların dışında PFO’nun migren ile olan alakası hala tam olarak çözülememesine karşın aura ile seyreden migren olaylarda PFO’nun rolü olduğunu düşündüren datalar bulunmaktadır. Auralı migren olgularında da PFO sıklığının sağlıklı bireylere nazaran iki katına kadar arttığı, PFO kapatılmasının migrene bağlı baş ağrılarını azalttığı bilinmektedir. Birden fazla beşerde patent foramen ovale belirtileri görülmez. Nadiren de olsa PFO migren, ayağa kalkarken ve ayakta dururken nefes darlığı ortaya çıkabilir. PFO muhakkak felç çeşitleri için daha yüksek risk olarak kendini gösterir.”
“MULTİDİSİPLİNER BİR YAKLAŞIMLA TEŞHİS KONUYOR”
“İnme geçiren genç-yetişkin (60 yaş altı) hastalar nöroloji uzmanı tarafından inmenin nedenine yönelik ağır bir araştırmaya tabi tutulur” diyen Küçükseymen, şunları söyledi: “Nedeni bulunamayan hadiseleri, nöroloji ve kardiyoloji uzmanı doktorlar birlikte kıymetlendirir. Olağan ekokardiyografik inceleme erişkin hastalarda çok net görüntüleme imkanı sağlamadığı için bu hastalarda yemek borusundan ekokardiyografik inceleme (transözefagal ekokardiyografi) yapılması gerekir. Bu süreç sırasında kol toplardamarlarından serum verilerek geçiş izlenebilir.”
İNME GEÇİRME RİSKİNİ ORTADAN KALDIRMAK İÇİN PFO KAPATMA SÜRECİ GEREKLİ
Küçükseymen, nöroloji tarafından yapılan transkranial doppler tarama, PFO varlığını indirekt yolla gösteren bir yol olduğunu ve koldaki toplardamardan verilen serumun beyin atardamarında oluşturduğu ultrasonik sinyallerin ölçülmesi ile gerçekleştirildiğini bildirdi. Daha konforlu bir usul olmasına karşın test müspet olduğunda ekokardiyografi ile teşhis katılaştırması gerektiğini aktaran Küçükseymen, “Tüm bu testlerin müspet ya da kuşkulu olması durumunda, hastaların bacaklarında faal ya da daha evvelce pıhtılar (derin ven trombozu) oluştuğuna dair deliller var ise, hastanın tekrar inme geçirme riski ve olabilecek sürecin öngörülebilir riskleri hasta ile paylaşıldıktan sonra PFO kapatma sürecine karar verilir” diye konuştu.
“PFO AMELİYATSIZ KAPATILABİLİYOR”
PFO’nun ameliyatsız kapatılabildiğini belirten Küçükseymen, “İşleminde kasık toplardamarından (femoral ven) iğne ile girilir ve buradan kalbe kadar uzanan ve PFO’dan geçen bir tel gönderilir. PFO’ya uygun büyüklükte seçilen kapama aygıtı kasıktan ilerletilerek delikten geçirilir. Aygıt, deliği iki taraftan üzerine oturarak kapatır. Aygıt bırakılmadan evvel PFO’nun uygun formda kapandığı ve takılan aygıtın kalbin öbür kısımlarına ziyan vermediği denetim edilir ve süreç sonlandırılır. Süreç sonrası 3-6 ay içinde kalbin içini kaplayan hücre katmanı (endokardiyum) kapama aygıtının üzerini kaplar ve aygıt artık bedenin bir kesimi haline gelir” dedi.
İşlem sonrası dikkat edilmesi gerekenler
Son olarak Kücükseymen, süreç sonrası yapılması gerekenleri, “PFO kapama süreci ortalama 1 saat kadar sürer. Kullanılan aygıtlara nazaran hasta süreç sırasında uyanık olabilir ya da hafif uyutulabilir. Süreç sonrası hasta en az 6 saat yatakta ve bir gece hastanede kalır ve sabahında taburcu edilir. Kapama aygıtı üzerinde pıhtı oluşumunu önlemek için kısa müddet kan sulandırıcı ilaç kullanılması önerilir. Birkaç gün meskende istirahat sonrasında hasta günlük aktivitelerine dönebilir. 6 hafta mühletle darbe almalarına neden olan durumlardan ve temas sporlarından (karate, boks, güreş, halter gibi) kaçınılmalıdır” kelamlarıyla anlattı.
