Asgari Fiyat Tespit Komitesi, 2023 yılı ikinci yarısında geçerli olacak taban fiyatı, periyodun Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in “500 dolar civarında olacak” öngörüsüyle uyumlu olarak belirledi. Minimum fiyat orta periyotta döviz cinsinden yüzde 6.1 artırılarak 482 dolara çıkarıldı.
1 Temmuz’dan itibaren geçerli olacak taban fiyat, emekçi ve patronun tam mutabakatıyla brüt 13 bin 414, net 11 bin 402 liraya çıkarıldı. Bu oran geçen yılın birinci periyoduna nazaran yüzde 107, mevcut düzeye nazaran ise yüzde 34 artış manasına geliyor. Yeni taban fiyat, 23.68 liralık dolar kuruna nazaran ise 481.5 dolara karşılık geliyor.
İşverenin yüzde 6 takviye talebi karşılık bulmadı
Asgari fiyatın patrona maliyeti de 11 bin 759 liradan 13 bin 414 liraya yükseltildi. Lakin patron kesitinin minimum fiyat takviye talebi ise tam karşılık bulmadı. Hala çalışan başına 400 lira olarak verilen taban fiyat takviyesi, yüzde 25’lik artışla 500 liraya çıkarıldı.
Net taban fiyatın yüzde 4.38’ine, brüt minimum fiyatın ise yüzde 3.77’sine karşılık gelen bu takviye 6 ay boyunca geçerli olacak. Patronlar, minimum fiyat takviyesinin, her minimum fiyatta farklı olarak belirlenmesi yerine, yüzde 6 olarak sabit bir oranla verilmesini talep ediyordu. Net taban fiyatın yüzde 6’sı 684 liraya karşılık geliyor.
Bakan Işıkhan: “Tam mutabakatla belirlendi”
Komisyonun yaklaşık yarım saat süren üçüncü toplantısının akabinde açıklamayı Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan yaptı. Bakan Işıkhan, 400 liralık patron takviyesinin önümüzdeki 6 ay için 500 liraya çıkarılacağını söyledi.
Bakan Işıkhan, çalışanı enflasyona ezdirmedikleri üzere taban fiyatın enflasyonun üzerinde bir refah hissesi eklenerek belirlendiğinin altını çizerken, artışın 2002’ye nazaran 61 kat olduğunu kaydetti.
Açıklamasında TİSK Lideri Özür Burak Akkol ve TÜRK-İŞ Lideri Ergün Atalay’a katkıları ve olumlu yaklaşımlarından ötürü teşekkür eden Vedat Işıkhan, misyonu devraldıktan sonra birinci olarak taban fiyat üzerinde çalışmaya başladığını bildirdi. Işıkhan, gelinen sonucun, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın vatandaşları enflasyona ezdirmeme konusundaki kararlılığını yansıttığını aktardı.
“Emeğin ve üretimin yüzyılı”
Türkiye Yüzyılını emeğin ve üretimin yüzyılı yapmaya kararlı olduklarının altını çizen Bakan Işıkhan, bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da toplumsal barışı ve çalışma barışını korumak için adımlar atmaya devam edeceklerini söyledi.
TÜRK-İŞ Lideri Atalay: “Fiyatlar artınca alınan artırım manalı olmuyor”
TÜRK-İŞ Lideri Ergün Atalay da yaptığı konuşmada, çalışanların emeğini A’dan Z’ye herkesin bildiğini vurguladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştüğünü hatırlatarak, katkısından ötürü Erdoğan’a teşekkür eden Atalay, artışa dair yorum yapmadı fakat enflasyonun düşüşüyle alım gücünün ve alınan artırımın korunabileceğine işaret etti. Atalay, “Geçen sene orta artırımda yüzde 30’du, artık yüzde 34. İnşallah enflasyon denetim altına alınır, artırımlar olmaz. Enflasyon belirli bir noktaya gelir de alım gücümüzü müdafaaya devam ederiz. Minimum fiyatı artır, enflasyon aşikâr bir noktaya gelmezse bir değeri kalmıyor. Çalışanlar olarak pazardaki, marketteki fiyatların bir an evvel denetim altına alınması, temennimiz bu.”
TİSK Lideri Akkol: “Çalışma hayatının öbür sıkıntılarına odaklanabiliriz”
TİSK Lideri Özgür Burak Akkol da açıklamasında, üçlü mutabakatla sonuca ulaşılmasından ve sürecin kamu takviyesini de içerecek formda süratle tamamlanmasından memnuniyet duyduğunu belirtti. Beklentileri dikkate alan istikrarlı bir sayı için çalışıldığını ve imkanları zorlayarak, emekçileri, işletmeleri, istihdamı gözeten bir sonuca ulaşmak için uğraş ettiklerini vurguladı.
Asgari fiyatın belirlenme sürecinin çok fazla dikkat çektiğini vurgulayan Özgür Burak Akkol, personel, patron ve devleti ayırmadığını, bir bütün olarak gördüğünü belirterek, “Umuyorum bundan sonraki periyotlarda de işbirliği ruhunu sürdürmeye devam edeceğiz. Bu ruha gereksinimimiz var. Tüm çalışanların fiyatların taban fiyata kadar olan kısmından vergi alınmama uygulaması devam ediyor. Bu çok kıymetli bir uygulamadır. Bizim üretim, istihdam ve ihracatı performansımızı ve rekabetçiliğimizi korumak için sağlanan 500 TL taban fiyat dayanağı için Cumhurbaşkanı ve Bakanımıza teşekkür ediyorum. Bu teşvik için TİSK’in ağır mesai harcadığını belirtmek istiyorum. Artık artık odağımızı toplumsal refahın geliştirilmesine, ülke rekabetçiliğimizin üst düzeylere taşınmasına ve çalışma hayatının öteki sıkıntılarına ayıracağız. Patronlar olarak güçlü dönemeçlerden geçiyoruz. TİSK olarak yeni yüzyılda üzerimize düşeni yapmaya hazırız” diye konuştu.
İşverene maliyet 15 bin 762 lira
Öte yandan neti 11 bin 402 lira, brütü 13 bin 414 lira olan taban fiyatın patrona maliyet ise 15 bin 761 lira olacak. Patrona Minimum fiyatın patrona maliyeti hesaplanırken, brüt taban fiyat üzerinden yüzde 15.5 oranında SGK primi patron hissesi alınıyor. Bu fiyat 2 bin 79 lira seviyesinde. Ayrıyeten yüzde 2 oranında da (268 TL) patron işsizlik sigortası primi kesintisi yapılıyor. Buna nazaran emekçinin eline 11 bin 402 lira olarak geçen minimum fiyat, patrona 15 bin 761 liraya mal olacak.
- Brüt minimum fiyat: 13.414 TL
- SGK Primi (%14) 1.878 TL
- İşsizlik Sigortası Primi (%1) 134.15 TL
- Kesintiler toplamı 2.012 TL
- Net taban fiyat 11.402,32 TL
İşveren maliyeti
- Brüt taban fiyat : 13.414 TL
- SGK primi patron hissesi (%15,5): 2.079 TL
- İşsizlik sigortası primi (%2): 268 TL
- Toplam: 15.762 TL
Bilgin’in 500 dolar öngörüsüyle uyumlu belirlendi
Dönemin Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in seçim öncesi “500 dolar civarında olması gerekir” halindeki öngörüsü, Minimum Fiyat Tespit Kurulu toplantısında karşılık buldu. Yeni minimum fiyat 23,62 liralık dolar kuruna nazaran 482 dolar düzeyinde belirlendi. Bu sayı, 2022 yılı sonundaki 328 dolara nazaran yüzde 46.9, Ocak 2023’teki 454 dolara nazaran ise döviz cinsinden yüzde 6.1 artış manasına geliyor.
DEİK Lideri Nail Olpak: “Emeğin ulusal gelirden aldığı hisse büyüyecek”
Dış Ekonomik İlgiler Konseyi (DEİK) Lideri Nail Olpak, yeni taban fiyat sayısına ait, şöyle dedi:
ATO Lideri Gürsel Baran: “Desteğin imkanlar dahilinde yine kıymetlendirilebileceği kanaatindeyiz”
Ankara Ticaret Odas ı(ATO) Lideri Gürsel Baran, taban fiyatın öteki fiyatlar için temel teşkil ettiğini belirterek, bunun yalnızca emekçiler için değil patron ve hükümet için de değerli olduğunu bildirdi. Enflasyonla uğraş sürecinin, emekçi patron ayrımı yapmaksızın herkesi etkilediğini vurgulayan Baran, “Fiyat artışlarının genel düzeyi dikkate alınarak çalışanlarının refah düzeyinin korunmasının öncelenmiş olması çok kıymetli. Bundan hepimiz memnuniyet duyduk. İstihdam maliyetleri patronların rekabet gücünü direkt etkileyen bir faktör.” dedi. Taban fiyat takviyesinin değerli olduğuna işaret eden Baran, “İşverene sağlanan taban fiyat takviyesinin taban fiyat artış oranı ve genel fiyat düzeyi dikkate alınarak, bütçe imkanları çerçevesinde tekrar kıymetlendirilebileceği kanaatindeyiz.” diye konuştu.
İTO Lideri Şekib Avdagiç: “Alım gücü enflasyonun üzerinde korundu”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç yeni taban fiyatın çalışma hayatının paydaşlarına iyi olması dileğinde bulunarak, “Çalışanın alım gücünün, enflasyonun üzerinde bir refah artışıyla korunması memnuniyet verici.” değerlendirmesinde bulundu. Minimum fiyat paketinde 3 mevzunun daha yer almasının faydalı olacağı kanaatinde olduklarını kaydeden Avdagiç, “Birincisi, gelir vergisi dilimlerinin minimum fiyat artışı ve son 5 yılda yaşanan kayıplar dikkate alınarak güncellenmesi; ikincisi, kıdem tazminatı tavanının enflasyon kadar yükseltilmesi; üçüncüsü ise SGK üst limit çarpanının önceki oranlara çekilmesidir.” sözlerini kullandı.
MÜSİAD Lideri Mahmut Asmalı: “Mevcut takviye ve teşvikler artırılmalı”
Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Lideri Mahmut Asmalı yeni minimum fiyatın patron ve çalışanlara güzel olması dileğinde bulunarak, personellerin alın teri ve emeklerinin enflasyonun altında ezdirilmemesinden memnuniyet duyduklarını bildirdi. Asmalı, “Bu vesileyle; yeni iktisat idaresince alınacak olan önlemlerin tesiriyle, orta ve uzun vadede enflasyon gayemize adım adım yaklaşacağımıza olan inancımızın tam olduğunu tekrar tabir ediyoruz. Yeni Bakanlar Heyetinin gerçek bölüme ve piyasalara itimat vermiş olmasının da fiyat istikrarına beklentiler kanalı üzerinden olumlu katkı yapacağını düşünüyoruz.” açıklamasında bulundu. Enflasyon sayılarındaki düşüşten bahseden Asmalı, şunları kaydetti:
ASKON Lideri Orhan Aydın: “Artış artırımlar karşısında eritilmemeli”
Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Lideri Orhan Aydın, minimum fiyat ölçüsünü patronlar olarak bekledikleri bir oran olarak gördüklerini ve bu artışın artırımlar karşısında eritilmemesi gerektiğini belirterek, enflasyonla sıkı bir gayret içerisine girilmesinin elzem olduğunu vurguladı. Çalışanların refah düzeyinin artırılmasının temel şartının enflasyonla uğraştan geçtiğini kaydeden Aydın, şu sözleri kullandı:
İKMİB Lideri Adil Pelister: “Vergisel yükler hafiflemeli”
TGSD Lideri Ramazan Kaya: “İşten çıkarmalar görmeye başlayacağız”
PAGEV Lideri Yavuz Eroğlu: “Enflasyonla uğraş olmadan artışlar gerçekçi değil”
PLASFED Lideri Ömer Karadeniz: “İşletmeleri zora sokacak”
TKSD Genel Sekreteri Derya Erçıkan: “Allahım şu ateşe bir su serp”
KSO Lideri Mustafa Büyükeğen: “Türkiye’yi üretim üssü haline getirmeliyiz”
Konya Sanayi Odası (KSO) Lideri Mustafa Büyükeğen, yeni taban fiyatın iyi olmasını dileyerek, “Bu sayının hem çalışanlarımıza hem de patronlarımıza güzel olmasını diliyorum. Şunu biliyoruz ki, bugün Türkiye’nin en öncelikli problemi enflasyonla çabadır. Enflasyonla gayretimizi ülke olarak aralıksız sürdürerek, Türkiye’yi çalışanıyla patronuyla daha güçlü bir üretim ve ihracat ülkesi haline getirmeliyiz.” dedi.
İDDMİB Lideri Çetin Tecdelioğlu: “İşverene maliyeti 700 doların üzerine çıktı”
İHBİR Lideri Kazım Taycı: “Enflasyonla artırımın tesiri azalır”
İDMİB Lideri İtimat Karaca: “Asıl sorun enflasyon”
İHİB Lideri Ahmet Hayri Diler: “Enflasyon dizginlenmeli”
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır
