Türkiye’nin önde gelen dokumacılık markalarından Zara’nın bir yıldır hazır siparişlerini teslim almakta kahır yaşadığı, üretici firmalardan dayanak talep ettiği ortaya çıktı.
Dünyanın büyük moda perakendecilerinden Inditex’in önde gelen markalarından Zara’nın, bu yıl, kuruluşundan bu yana en büyük kâr oranlarına ulaşmasına karşın ödemeleri geciktirmesinin üreticileri sıkıntı durumda bıraktığı belirtiliyor.
Ekonomim yazarı Didem Eryar Ünlü “Zara’nın hazır olan siparişleri üreticilerinin depolarında bekletiliyor” başlıklı yazısında, Zara ve Zara Home olarak 2 binden fazla mağazaya sahip olan firmanın tavrının daldaki yansımalarını şöyle aktardı:
“Zara ve Zara Home 2 bin üzerinde mağazaya sahip. Zara’nın üretiminin yüzde 97’si İspanya, Portekiz, Türkiye, Fas, Hindistan, Pakistan, Vietnam, Kamboçya, Bangladeş, Çin, Brezilya ve Arjantin’de faaliyet gösteren 12 tedarikçi topluluğu tarafından gerçekleştiriliyor. Zara, yılın birinci 6 ayında Zara Home ile birlikte 12.36 milyar Euro ciroya ulaşarak, küme satışlarının yüzde 73.3’ünü oluşturdu.
TEDARİKÇİLER GÜÇ DURUMDA
31 Temmuz 2022 yılında Arjantin ve Türkiye’yi, h’iperenflasyonist ekonomiler’ olarak tanımlayan Zara, 2022 yılından bu yana Türkiye’de yükselen maliyetlerden ötürü siparişlerini keskin bir biçimde azalttı. Kesimden birtakım kaynaklardan aldığımız bilgilere nazaran, şirket yaklaşık 1 yıldır satın alma süreçlerinde de etik bir davranış sergilemiyor.
Türkiye’de değerli bir ‘oyun değiştirici’ pozisyonunda olduğu için, tedarikçilerin büyük bir kısmı bu uygulamaya reaksiyon vermekten çekinerek, kuralları kabul etmek zorunda kalıyor. Lakin bu durum iplikten, boyamaya, dokumadan, konfeksiyona, aksesuardan, ambalaja ve lojistiğe kadar bölümün tüm oyuncuları açısından büyük kayıplara yol açıyor.
‘BİZE TAKVİYE OLUN’ TALEBİ
Normal uygulama şöyle: Zara siparişini verdikten sonra; kumaşın hazırlanması, üretim süreci, denetim süreci yaklaşık 8 haftayı buluyor. Eserin teslimi ve kabulünden yaklaşık 15 gün sonra, Zara 90 gün içinde ödemeyi gerçekleştiriyor. Bugün yaşanan ise, büsbütün sistem dışı bir uygulama. Bölüm kaynaklarından aldığımız bilgilere nazaran, Zara yükleme tarihi gelen eserleri bekletiyor ve tedarikçilerinden kendi depolarında tutmalarını talep ediyor. Bu uygulaması için ise: Depomda yer yok; satışlar düştü, bize yardımcı olun, takviye olun” talebinde bulunuyor.
Oysa sayılar, Zara’nın bu sene kurulduğu günden bu yana en büyük kar oranlarına ulaştığını, rakipleri ile ortasındaki farkı kapanamaz formda açtığını ortaya koyar nitelikte.
ZARA’NIN SİPARİŞİ ‘SENET’ ÜZEREYDİ
Sektör temsilcileri, “Zara’nın siparişi bir senet üzereydi. Siparişler vaktinde yüklenir üreticilerde bekletilmezdi. Bugün ise kimi siparişlerde Zara tek taraflı olarak bu tarihleri ucu açık bir halde öteliyor. Depolama, eserlerin sigortası üzere ek maliyetler yaşıyoruz. Nakit akışı duruyor, bu da finansal programımızı olumsuz bir halde etkiliyor. Ayrıyeten, siparişleri biz geciktirsek ceza ödüyoruz” diyorlar.
Durumu biraz daha katlanılabilir bir hale getirmek emeliyle, “teslimat mühletini uzattığın kadar, ödeme mühletini kısalt ” demişler, lakin yanıt bile alamamışlar.
AMAÇ NET: OPTİMİZASYON
Peki neden bunu yapıyor diye sorduğumuzda ise, bölüm temsilcilerinin yanıtları net: Optimizasyon. ‘Zara, tedarikçilerini sıkıntı durumda bıraksa da, kendi mağaza satış suratını optimumda tutmayı, eserlerinin kendi depolarında bekleme mühletini azaltmayı amaçlıyor’ diyorlar.”
