Cumhuriyetin sanat alanındaki kilometre taşlarına imza atan, ustaların ustası Suna Kan, 86 yaşında ömrünü yitirdi. Sanatkarın mevt haberini Devlet Sanatçısı Gülsin Onay, toplumsal medya hesabından duyurdu.
Onay, “Suna Kan’ı kaybetmişiz… Allah rahmet eylesin… Yeri cennet olsun… Oğlu Ömer Üstel başta olmak üzere tüm yakınlarına, sevenlerine, müzik topluluğumuza başsağlığı ve sabırlar dilerim… Büyük bir müzisyenimizi, yakın dostumu ve yeri doldurulamaz kıymetli kemancımızı kaybetmenin ıstırabı içerisindeyim… Kalbimizde daima yaşayacak eşsiz anıları ve kayıtlarıyla” dedi. Gülsin Onay, nisan ayında sanatçıyı ziyaret ederek Kan’a piyano dinletisi sunmuş ve bu anları toplumsal medya hesabında paylaşmıştı.
Devlet Sanatkarı ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) emekli solist sanatkarı Prof. Suna Kan için CSO tarihi binasında bugün 10.30’da merasim düzenlenecek. Naaşı Karşıyaka Camisi’nde kılınacak öğlen namazını takiben Karşıyaka Mezarlığı’nda toprağa verilecek.
‘HARİKA ÇOCUK’
Suna Kan, “Harika Çocuk” yasası olarak bilinen üstün yetenekli çocuklar yasası İdil Biret’le birlikte kendisi için çıkarılarak 1948 yılında müzik eğitimi için yurtdışına gönderildi. Gabriel Bouillon’un öğrencisi olarak tahsil gördüğü konservatuvarı 1952’de birincilikle bitirdi. Suna Kan, 1954 yılında Cenevre Memleketler arası Yarışması’nda birincilik mükafatını aldı. 1955 yılında Viotti Milletlerarası Yarışması’nda ikincilik, 1956 yılında Münih Milletlerarası Yarışması’nda ikincilik mükafatlarını kazandı. 1957 yılında katıldığı M. Long – J. Thibaud Memleketler arası Yarışması’nda Paris Kenti Ödülü’nü aldı. Uzun yıllar Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasında ve kurucuları ortasında bulunduğu Ankara Oda Orkestrası’nda başkemancı ve solist sanatçı olarak yer aldı.
HER KITADA KONSER
Geniş bir repertuvara sahip bulunan çağdaş keman edebiyatına ve bilhassa Türk bestekarların yapıtlarına programlarında yer vermeyi unsur edinen Suna Kan, Türk sanatına katkısı ve üstün hizmetlerine karşılık 1971 yılında Devlet Sanatkarı unvanıyla onurlandırıldı. Yurtdışında çok sayıda turneler yaparak çabucak bütün kıtalarda sanatını dinleten Kan, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, İsviçre, Belçika, Hollanda, İsveç, Norveç, Rusya, Çin, Japonya, Kanada, Amerika ve Güney Amerika ülkelerinde konserler verdi. Üst seviye orkestralarla konçertolar yorumlayan sanatçımıza eşlik eden orkestralar şöyle sayılabilir: Londra Senfoni, Los Angeles Filarmoni, Bamberg Senfoni, Moskova Senfoni, Fransa Ulusal Radyo Senfoni. Yönettiği orkestralarla sanatkara eşlik eden ünlü şefler ortasında Istvan Kertesz, Walter Susskind, Zubin Mehta, Hans Rosbaud, Louis Fremaux, Gotthold Lessing, Michel Plasson, “ikili konçerto” yorumladığı ünlü solistler ortasında da Yehudi Menuhin, Igor Bezrodni, Pierre Fournier, Andre Navarra, Frederick Riddle bulunuyor.
Sanatçı, 1996 yılında Sevda – Cenap And Müzik Vakfı Onur Altın Madalyası ile ödüllendirildi. 1997 yılında Müşerref Hekimoğlu’nun yazdığı “Suna Kan: Öz Müziğini Duyuran Keman” isimli kitap Sevda – Cenap And Müzik Vakfı tarafından yayımlandı. 2006 yılında ise İKSV İstanbul Müzik Şenliği tarafından Onur Mükafatı verildi.
NE DEDİLER?
‘ANADOLU’YU KUCAKLADI’
ZEYNEP ORAL: Bir dostum haberi alınca “Sihirli keman sustu” diyordu… Evet gençliğimizde ona “sihirli keman” derdik… Suna Kan bu ülkede nitelikli klasik müziğe yol açmak, yaymak için çok çalıştı, sonsuz katkılarda bulundu. Anadolu’nun her köşe bucağında konserler verdi. Adanalı olmanın tadını çıkarır vatanın her köşesini, konser vermeye gittiği her yeri sıkı sıkıya kucaklardı. Atatürk ve Cumhuriyet prensiplerine bağlılığı çarpıcıydı. Sorumlu aydın halini ve duruşunu daima sürdürdü… Ben onun yeteneği ustalığı kadar alçakgönüllülüğüne, cömertliğine, vericiliğine, hayata sarılışına da hayrandım. Meslektaşlarına sevgisi ve hürmeti sonsuzdu… Suna Kan’ın insan olarak benim en unutamadığım yanı içinde daima bir çocuğun saklı olmasıydı. Dünyaya kocaman hoş gözleriyle adeta şaşarak bakardı… Etrafına hayata daima nahif, çocuksu, fakat çok içten, çok sımsıcak bir bakışı, bir tavrı vardı. Işıklar içinde uyusun…
‘BİR YILDIZ KAYDI’
EVİN İLYASOĞLU: Keman sanatkarımız Suna Kan, Ayşegül Sarıca ve Arın Karamürsel üzere piyanistlerimizin akabinde klasik müzik dünyamızdan bir yıldız üzere kaydı. Disipliniyle, hiç yitirmediği lakin sahneye yansıtmadığı heyecanıyla, prensiplerine bağlılığıyla, Türk bestekarlarının kaç yapıtını birinci sefer seslendirip gün ışığına çıkarmasıyla keman yorumcularımızın tarihinde çok değerli bir yere sahipti. Gençlere örnek olan bir disipline sahipti. Umarım onun kayıtları da en kısa vakitte gün yüzüne çıkar. Onunla yapılmış söyleşiler de yayımlanır. Çok üzgünüm. Not: Çarşamba yazımda Suna Kan ile yapılmış tarihi bir söyleşiyi yayımlayacağım.
‘ALTIN HARFLERLE KAZINDI’
CİHAT AŞKIN: Suna Kan, müzik sanatımızın keman alanındaki en değerli varlıklarından birisiydi. Yorulmak bilmeyen yorumculuğu, virtüözlüğü, yol göstericiliği, oda müziği alanındaki liderliği ve saymakla bitmeyecek özellikleriyle müzik tarihimize ismi altın harflerle kazınmıştır. Onun manevi mirasçıları olarak sanatını gelecek kuşaklara ulaştırmaktaki azmimiz ve bayrak taşıyıcılığımız bizlere değerli vazifeler yüklemektedir.
‘SEMBOL BİR İSİM’
RENGİM GÖKMEN:
‘CUMHURİYETİMİZİN DEĞERİ’
KEMAL KILIÇDAROĞLU: Cumhuriyetimizin çok sesli müzik alanında yetiştirdiği büyük bedel, dünyaca ünlü keman virtüözlerinden, devlet sanatkarımız Suna Kan’ın vefatından ötürü büyük ıstırap duydum. Kendisine Allah’tan rahmet, ailesine, sevenlerine ve tüm sanat topluluğuna başsağlığı diliyorum.
NADİR NADİ’NİN KEMANI BAĞIŞLANMIŞTI
Cumhuriyet gazetesi başyazarı ve Mozart tutkunu Ender Nadi’nin uzun yıllar çaldığı İtalyan imali kemanı, eşi Berin Nadi’nin vasiyeti üzerine, 2009 yılında Cumhuriyet Vakfı’nda düzenlenen bir merasimle Suna Kan’a teslim edilmişti. Bunun haberi 13 Haziran 2009’da gazetemizde şöyle yer aldı:
“Cumhuriyet Vakfı İdare Şurası üyesi Prof. Dr. Aydın Aybay tarafından Suna Kan’a sunulan keman, Kan’ın seçeceği yetenekli ve muhtaçlığı olan bir keman öğrencisine verilinceye kadar Cumhuriyet Vakfı’nda koruma edilecek. Vakıf binasındaki merasime Cumhuriyet Vakfı Lider Yardımcısı Alev Coşkun, vakıf yöneticisi Erol Erkut, gazetenin müelliflerinden Zeynep Oral, vakıf avukatı Barış Aybay Özay ve gazetenin Kültür Servisi Şefi Celal Üster de katıldılar.
‘BİRLİKTE ÇALMIŞTIK’
Bu bağışın çok manalı olduğunu belirten Suna Kan, merasimde şunları söyledi: Bu kemanı vaktinde birlikte çalmıştık Az Nadi ile. Çocukluğumda da ismini daima babamdan duyardım. Ender Beyefendi Fransa’daki hocamın arkadaşıydı. Hatta ben Paris Konservatuvarı’ndan çıktığımda Cumhuriyet gazetesinde ‘Fransa’daki birinci Türk kızı’ diye haberimi yapmıştı. Hem Berin Hanım hem Ender Beyefendi bana daima dostluk ve yakınlık gösterdiler. Babam da bir mühlet Az Bey’e keman dersi vermişti. Ben de kemanımı birilerine bağışlamak, hasebiyle onun benden sonra da yaşamasını sağlamak isterim. Lakin bunu fakat nitekim keman sanatkarı olacak, o denli hevesi çabucak geçmeyecek birine vermek istiyorum. Eminim bu da Az Bey’in ‘sevgililer’inden biriydi. Az Beyefendi bir Mozart âşığıydı, müzik âşığıydı.”
