Dünyanın “bilinen en eski batığı” olarak nitelenen Kumluca Orta Tunç Çağı Batığı’nın, 50 metre derinlikte yürütülen su altı arkeolojik kazılarında 30 bakır külçe, gemicilerin şahsi eşyaları ile amfora çıkarıldı.
Kumluca Orta Tunç Çağı Batığı Hafriyat Lideri Doç. Dr. Hakan Öniz başkanlığındaki 40 kişilik grup, Antalya kıyılarında su altı keşif ve hafriyat çalışmalarını sürdürüyor.
Son teknolojiyle donatılan ve 250-300 metreye indirdikleri robotları da kullanarak çalışmalarını gerçekleştiren gruba, muhtemel vurgun durumlarında anında müdahale için İstanbul Üniversitesi Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Ana Bilim Kolu Başkanlığından uzmanlar da eşlik ediyor.
Su altı arkeologları, hafriyatlarda hava tüpleriyle dalış yaparak indikleri 45-55 metrede, 3 bin 600 yıl evvel battığı belirlenen gemiden uzun uğraşlar sonucu yapıtları gün yüzüne çıkarıyor.
Bazen bir bakır külçeyi çıkarabilmek için küçük keski, çekiç ve vakum aygıtı yardımıyla bir ay çalışan grup, çıkardıkları yapıtları dünya bilimine kazandırıyor.
“BU BAKIR KÜLÇELERİN KIYMETİ, PERİYODUN PARASI OLMASI”
Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Öniz, AA muhabirine, Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle Kumluca Orta Tunç Çağı Batığı’nda 3 yıldır çalışma yürüttüklerini, bu yılki kazıların iki ay sürdüğünü söyledi.
Kazıların Türk bilim insanlarının başkanlığında 40 kişilik takımın dönüşümlü olarak katılmasıyla sürdüğünü aktaran Öniz, çok derinlerde yapılan dalışlarda vurgun riski olduğundan gemide 5 kişilik basınç odası olduğunu vurguladı.
Her türlü önlemi aldıklarına dikkati çeken Öniz, şöyle devam etti:
“Yaklaşık 50 metre derinlikteki batıkta yaptığımız hafriyatta 30’dan fazla ingot dediğimiz muhtemelen Kıbrıs Adası’ndan yüklenmiş bakır külçeler çıkardık. Bu bakır külçelerin ehemmiyeti, periyodun parasıydı. Muhtemelen Kıbrıs’taki bakır madenlerinden yüklenmiş olan bu gemi, Girit Adası’na giderken yolda fırtına sırasında batıyor. Bu yaklaşık 3 bin 550 ile 3 bin 600 sene öncesinde oluyor. Bu bağlamda Kumluca Orta Tunç Çağı Batığı dünyanın en eski ticaret gemisi batığı unvanını hala taşıyor.”
“İLK DENİZ TİCARETİNİN ÜLKEMİZ KIYILARINDA YAPILDIĞINI GÖRÜYORUZ”
Geminin ana yükünün bakır külçeler olduğuna işaret eden Öniz, şunları kaydetti:
“Bu bakır külçelerin benzerinden New York Metropolitan Müzesi’nde bir tane, Atina Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde 4 tane sergileniyor. Bizde evvelki çıkardıklarımızla birlikte 100’den fazla bakır külçe var. Bu bağlamda Türkiye’nin kültürel mirasının ne kadar güçlü olduğu, dünyayla kıyaslandığında birinci tarihin, destanların, birinci yelkenli gemiyle yapılan denizciliğin, birinci deniz ticaretinin tekrar ülkemiz kıyılarında, özelde Antalya’da, daha özelde Kumluca ilçesi kıyılarında olduğunu görüyoruz.
Artık batıkta gemicilerin şahsi eşyalarına ulaşmaya başladık. Bunlardan biri soketli keski dediğimiz bir tıp tarım aleti lakin gemi yapılırken de kullanılan, muhtemelen bronzdan yapılmış bir eşya. Bunu iki sene evvelki hafriyatta da ortaya çıkarmıştık. Bu sene yapmış olduğumuz hafriyatlarda ulaştığımız en kıymetli şey seramik eşyalar. Küçük bir amfora. Bu amfora ve soketli keski, bize milattan evvel 16. yüzyılı işaret ediyor.”
Öniz, çıkarılan yapıtların Antalya Onarım ve Konservasyon Bölge Laboratuvarında tuzdan arındırma süreçlerine tabi tutulduğunu söz etti.
