Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar nedeniyle oluşan finansman gereksinimi münasebetiyle tüm taşıtlarda 2023 yılı için bir keze mahsus olarak iki katı MTV alınmasına yönelik karar alındı.
Ek MTV’nin birinci taksitinin son ödeme mühleti 6 Eylül’e kadar uzatılmıştı. Vergiyi ödemeyen yurttaşlar; araçlarını satamayacak, trafikten çekemeyecek, hurdaya ayıramayacak yahut yurtdışına çıkaramayacak.
AYM’NİN İPTAL ETMESİ BEKLENİYOR
Peki ek MTV iptal olursa yurttaş parasını geri alabilecek mi? Vergi hukuku uzmanı Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar bu bahse ait merak edilenleri yanıtladı.
Ek MTV anayasaya alışılmamış olduğu argümanıyla Anayasa Mahkemesi önünde dava açılmış olup, Anayasa Mahkemesi’nin bu düzenlemeyi iptal etmesi bekleniyor.
YURTTAŞ PARASINI ALABİLECEK Mİ?
Ek MTV’nin Anayasa’ya alışılmamış olduğu argümanıyla dava açan mükellef, davayı kazanması halinde Ek MTV’yi ödemiş ise tecil faizi oranında hesaplanan bir faizle birlikte ödediği vergiyi geri alacak.
Ek MTV kararına itiraz etmeden vergiyi ödeyen mükellef ise Ek MTV’nin AYM tarafından iptali durumunda ödediği vergiyi geri alamayacak.
EK MTV kararına karşı ne dava açmış ne de ödemiş yurttaşları ise nasıl bir süreç bekliyor?
VERGİ UZMANI YANITLADI
Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar’ın Dünya Gazetesi’den yayımlanan ‘Ek MTV’nin iptali halinde mükellefin durumu’ başlıklı yazısı şöyle:
“14.07.2023 tarih ve 7456 Sayılı Kanun’un Ek MTV’yi (EMTV) getiren 1’inci unsurunun Anayasa’ya ters olduğu teziyle Anayasa Mahkemesi önünde dava açılmış olup, Anayasa Mahkemesi’nin bu düzenlemeyi iptal etmesi beklenmektedir.
EMTV, motamot olağan MTV üzere, maddede belirtilen tarihte (EMTV için kural olarak 15.07.2023) tahakkuk etmiş ve tahakkuk ettiği gün bildirim edilmiş sayılmıştır. EMTV’nin birinci taksitini son ödeme günü olan 6 Eylül 2023’e kadar (6 Eylül dâhil), mükellefler EMTV’ye karşı üç farklı formda davranmışlardır:
1. EMTV’ye karşı dava açmışlar ve davada EMTV’nin Anayasa’ya alışılmamış olduğu tezinde bulunmuşlardır.
2. EMTV’ye karşı dava açmaksızın onu ödemişlerdir.
3.Tamamen hareketsiz kalmışlar, yani EMTV’ye karşı ne dava açmışlar ne de onu ödemişlerdir. Anayasa Md.152 yeterince, bir davaya bakmakta olan mahkeme, taraflardan birinin ileri sürdüğü “Uygulanacak yasa kararının Anayasa’ya alışılmamış olduğu iddiası”nın önemli olduğu kanısına varırsa, AYM’nin bu hususta vereceği karara kadar davayı geri bırakır.
AYM, işin kendisine gelişinden başlayarak 5 ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu mühlet içinde karar verilmezse mahkeme davayı yürürlükteki yasa kararlarına nazaran sonuçlandırır. Fakat, AYM’nin kararı, temel hakkındaki karar katılaşıncaya kadar gelirse, mahkeme buna uymak zorundadır.
Anayasa Md.153 mucibince ise, AYM kararları yasama, yürütme ve yargı organlarını, yönetim makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar. AYM’nin iptal kararları geriye yürümez; lakin bu kural maksadı çerçevesinde yorumlanıp sonlandırılarak, uygulamada AYM kararları sıkça geriye yürütülmüştür. Bahis, Anayasa’ya muhalif olduğu AYM kararı ile ortaya çıkmış bir kuralın uygulanmasının, tüzel güvenlik, Anayasa’nın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ve eşitlik prensiplerine tersliği ile ilgilidir. Tüm bu kural ve prensipler birlikte değerlendirildiğinde, AYM’nin EMTV’yi düzenleyen yasa kararını muhtemel iptali, üstteki kümelerden hangisi içinde bulunduklarına nazaran mükellefleri şu halde etkileyecektir:
2. İkinci gruptakiler EMTV’yi dava açmadan ödeyerek, onu kabul etmişlerdir. Türel durum onlar bakımından katılaşmıştır. Bu nedenle, ödedikleri vergiyi geri alamazlar.
3.Üçüncü kümedeki mükellefler, AYM iptal kararını açıklayana kadar EMTV ile ilgili bir ödeme buyruğu almış ya da almamış olabilirler.:
3.1.Eğer almışlarsa, bu ödeme buyruğuna karşı dava açarak, “Böyle bir borçları olmadığını, zira EMTV’nin Anayasa’ya muhalif olduğunu” ileri sürmeleri gerekir. Mahkeme, Anayasa Md.152 gereği -5 ay- AYM kararını bekleyecek ve AYM’nin iptal kararı vermesi halinde ödeme buyruğunu iptal edecektir. Karar 5 ay içinde çıkmasa ve Anayasa Md.152 çerçevesinde ödeme buyruğu iptal edilmese dahi, AYM iptal kararı sonrasında üst mahkeme bunu dikkate alacaktır. O da almazsa ve bu ortada EMTV ödenmek zorunda kalınırsa, ferdî müracaat yoluyla gittiği AYM’de davayı kazanarak emellerine ulaşacaklardır.
3.2.Eğer almamışlarsa, AYM’nin iptal kararı sonrasında vergi yönetiminin mükellefe – Anayasa Md.2 (Hukuk devleti ilkesi), Md.11 (Anayasa’nın bağlayıcılığı ve üstünlüğü) ve Md. 153 gereği- bir ödeme buyruğu göndermemesi gerekir. Fakat şayet gönderirse, bu ödeme buyruğuna karşı dava açacaklar ve mahkeme ödeme buyruğunu iptal edecektir.
Nitekim, Danıştay kararları da bu yorumu desteklemektedir. Örneğin, Danıştay Vergi Dava Daireleri Konseyi, hatta mutlaklaşmış ödeme buyruklarına karşı -dava açma müddeti geçtikten sonra Resmi Gazete’de yayınlanan AYM iptal kararı üzerine- İYUK Md.10 çerçevesinde yönetime ödeme buyruğunun iptali için yapılan müracaatın reddine karşı açılan davada mükellef lehine karar vermiştir.
Danıştay’a nazaran (t.21.11.2012, E.2010/630, K.2012/383): “Anayasaya karşıtlığı saptanmış olan kurala nazaran karar kurulması ve vergi yönetimince de Anayasa Mahkemesinin iptal kararı dikkate alınmaksızın ödeme buyruğu düzenlenmesi Anayasanın üstünlüğü ve hukuk devleti prensibine alışılmamış olacağından, kamu alacağının tahsili basamağında da 2577 Sayılı Yasa’nın 10’uncu Hususu kapsamında yönetime yapılan müracaatlar üzerine yapılacak incelemelerde Anayasa Mahkemesi iptal kararı göz önüne alınarak, süreç tesis edilmesi gerekeceğinden kelamı edilen husus uyarınca ödeme buyruklarının iptali istemiyle yapılan müracaatın reddine ait sürecin hukuka uygunluğunun bu kapsamda incelenerek karar verilmesi gerekirken, davanın reddi yolundaki ısrar kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.” (Benzer bir yaklaşım için bkz. Danıştay İDDGK t.8.6.2006, E.2006/231, K.2006/542)“
