Rusya, 17 Temmuz’da sona eren Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nı askıya almasının akabinde Karadeniz’de “güvenli koridor oluşturma” tartışması gündeme geldi. Reuters’ın ulaştığı bir mektuba nazaran Moskova, evvelki gün Dünya Denizcilik Örgütü’ne (IMO) “seyir güvenliği garantilerinin” iptal edileceğini bildirdi. Rusya Savunma Bakanlığı ayrıyeten Ukrayna limanlarına giden tüm gemilerin “potansiyel askeri yük taşıyıcısı” olarak değerlendirileceğini duyurdu.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ise Ukrayna ve öteki ülkelerin Rusya olmadan tahıl ihracatını sürdürmek için görüşmeler yürüttüğünü söyledi. New York’taki Birleşmiş Milletler (BM) binasında açıklamada bulunan Kuleba, “Türkiye, BM ve Ukrayna ya da öteki ülkeler ya mevcut çerçeveyi kullanabilir ya da yeni bir teşebbüs ortaya koyabilir. Alışılmış en büyük sorun, Rusya’nın tahıl taşıyan bir gemiyi vurma ihtimali. Tüm seçenekler görüşülüyor” dedi.
Tüm bu gelişmelerin ışığında Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, Türkiye’nin savaşa sokulmak istenebileceği konusunda ikazda bulundu. Karadeniz’deki deniz yetki alanlarının tartışmalı olduğuna dikkat çeken Gürdeniz, “Türkiye Kırım’ı Rus toprağı olarak tanımıyor. Münasebetiyle Kırım Yarımadası açıklarındaki deniz yetki alanını Ukrayna alanı olarak kabul ediyor. Fakat Rusya tek taraflı olarak ‘benim’ diyor ve bu bölgeyi savaş alanı/kriz alanı olarak ilan ediyor. Münasebetiyle Rusya şu an bölgede abluka uygulayabilecek bir güce sahip” dedi.
(Cem Gürdeniz)
‘JEOPOLİTİK İNTİHAR OLUR’
Ukrayna dışişleri bakanının “Gerekirse tahıl koridorunu işleteceğiz” kelamlarının Türk boğazları için kritik olduğunu vurgulayan Gürdeniz, “Bunun alt metni: Odessa’dan yahut başka Ukrayna limanlarından çıkacak nakliyatın Türk boğazlarına yönelmesi sağlanacak. Bu koridorun, Rusya tarafından IMO’ya verilen bildiriler paralelinde artık emniyetinin olmadığı kesin. Bu türlü bir durum ortadayken Türkiye’nin kalkıp ‘Ben gönüllüyüm’ demesi benim tabirimle ‘jeopolitik bir intihar’ olur. Ankara bu baskılara direnebilmelidir. Türkiye’yi Karadeniz’de etkin tarafsızlık siyasetinden uzaklaştırabilecek en büyük senaryo bana nazaran tahıl senaryasodur” diye konuştu.
‘EN MAKÛS TEMMUZ’
“NATO Vilnius Zirvesi’nde Ukrayna’nın üyeliği çıkmadı ancak savaşın devam etme kararı çıktı” sözlerini kullanan Gürdeniz şunları söyledi: “Şu anda hiçbir savaş gemisi Karadeniz’e çıkamıyor. Bunun önünü açmaya çalışıyorlar. Bu yüzden Türkiye’nin NATO tepesi öncesindeki 180 derecelik Batı yanlısı dönüşümü jeopolitik açıdan çok sakıncalı. Vilnius bir dönüm noktasıdır. Temmuz ayı Türkiye’nin jeopolitik zaferler ayıdır. Lozan, Montrö, Kıbrıs Barış Harekâtı… Lakin 100. yılımızı kutladığımız 2023’ün temmuzu maalesef jeopolitik açıdan Türkiye için makus bir yıl oldu. Ekonomik kriz Türkiye’yi jeopolitik servetinden harcama noktasına getirdi. Mali kriz bugün yaşanır, 2-3 yıl sonra atlatılır. Lakin jeopolitik ödünleri verip Batı emperyalizminin isteklerini yerine getirmek, kaybettiklerimizi geri almak için on yıllar ister.”
NE YAPILABİLİR?
Ukrayna’ın direkt Karadeniz’deki sahildarlarla ikili muahedeler yapabileceğini söyleyen Gürdeniz, “Şu an yapacakları en hakikat şey demiryolları ile tahılları Romanya ve Yunanistan üzerinden Akdeniz’e ve Avrupa’ya eriştirmek” sözlerini kullandı.
Gürdeniz son olarak 30 milyon buğdayın büyük bir kısmının Avrupa’ya gittiğine dikkat çekerek “Batı daima olarak ‘dünyada açlık krizi çıkacak’ biçiminde açıklamalar yapıyor. Lakin açlık krizinin yaşandığı Afrika’ya Avrupa’dan daha az tahıl gidiyor. Burada da büyük bir ikili standart görüyoruz” dedi.
Anadolu Ajansı’nın elde ettiği datalara nazaran üç sefer uzatılan teşebbüs kapsamında koridordan geçen tahılın yüzde 40’ı Avrupa’ya, yüzde 30’u Asya’ya, yüzde 13’ü Türkiye’ye, yüzde 12’si Afrika’ya ve yüzde 5’i Ortadoğu’ya taşındı.
