Ticaret Bakanı Ömer Bolat, canlı yayında dikkat çeken açıklamalar yaptı.
Konut fiyatlarındaki köpük kalktı mı? İkinci el ve sıfır araçlarda düşüş var mı? Ticaret Bakanı Ömer Bolat, TRT Haber’de gündeme dair merak edilen soruları yanıtladı.
“Hükümetimiz 3 Haziran tarihinde açıklandıktan sonra Ticaret Bakanı olarak atandık. Covid devrinden başlayarak gerek tedarik krizleri, gerekse lojistik krizleri nedeniyle dünyada arz talep dengesizliğinden ötürü olağandışı artış ve yüksek enflasyon dalgası meydana geldi.
En çarpıcı alanlarından birisi otomotiv dalıydı. Baktığımızda araç bulunamaması sıfır araçların ortada olmaması, bunların büyük ölçüde stoklandığı ihbarları, müşterilere karşı araç yok deyip olağandışı taleplerde bulunmak, çeşitli haksız ticari uygulamalar üzere düzenlemeler oldu.
Hükümetimiz 1.5 yıl evvel 6 ay 6 bin km sınırlaması getirmişti.
raç kasveti olduğu için bugün araç al üstüne yüzde 30-40 koy sat üzere uygulamaları önlemek emeliyle yapılmıştı. Misyona geldikten sonra evvel kontrollerimizi artırdık, hükümet olarak Cumhurbaşkanımızın bize verdiği talimat piyasaları toparlayın olmuştu.
6 ay 6 bin km sınırlaması yalnızca yetkili satıcılar için kelam konusuydu biz bunu kişisel satıcılar için de 1 Temmuz prestijiyle uygulamaya başladık.
İlan sitelerini sorumlu tuttuk. İlan yasağına uymayanlara önemli para cezaları uygulayacağımızı ilan ettik. İhlal edenlere de uyguladık.
“2 AY MÜHLET VERDİK! 1 KASIM’DA UYGULANMAYA BAŞLAYACAK”
İlanlarda birinci elden daha yüksek ikinci el satış fiyatı yazamayacaklarını getirdik. Son olarak da 31 Ağustos’ta emlak piyasası ve oto piyasasında uydurma ilanlar yoluyla fiyatları şişirme çalışması içinde olan uygulamalara karşı ilan sitelerini sorumlu tutan yönetmelik değişikliği yaptık.
2 ay mühlet verdik 1 Kasım’da uygulanmaya başlayacak. Burada gayemiz piyasanın denetlenmesi, adil, istikrarlı bir biçimde satışların alışların tertibe gelmesi.
‘6 AY SONRASINA’ DENİLİRKEN ARTIK 3 SAAT’
Bir de baktık ki stoklar ortaya çıktı. 3 ay 6 ay sonrasına araç gelebilir denilirken artık 3 saat, 24 saat sonrasına araç teslim ediliyor. Bunlar hoş gelişmeler.
İKİNCİ EL FİYATLARINDA YÜZDE 15’E VARAN DÜŞÜŞ
Fiyatlarda köpük kalktı. İkinci elde fiyatlarda yüzde 15’e varan düşüşler var. Bu devam edecek, birinci el sıfır araçlarda da yüzde 10-20’ler ortasında kampanyalarla indirimler yapılıyor, rekabet başladı.
Otomotiv piyasası kampanyalar manasında kıymetli bir devir. Piyasanın olağana dönmesi alıcılar için de satıcılar için de artık olağandışı uygulamaların ortadan kalkmasını başarmak değerliydi. Biz bunu başardık. Gayemiz piyasaların regüle olması, tertipli işlemesi.
NE KADAR CEZA KESİLDİ?
6 ay 6 bin km’den kaynaklı cezalar yalnızca 2023’te 126 firmada 52 milyon TL, ilan kısıtlamasını getirdik oradan buna uymayanlarla ilgili olarak 253 kişi ve işletme 67.5 milyon TL, stokçuluk faaliyeti ile alakalı kestiğimiz ceza 103.5 milyon TL, fahiş fiyat cezaları da 357 firma için 86 milyon TL olarak oto dalında bu cezalar kesildi.
“EMLAKTA SATIŞ FİYATLARINDA KÖPÜK KALKTI”
Emlakta da satış fiyatlarında köpük büyük ölçüde kalktı. Düzmece ilan yoluyla fiyat şişirmelerine karşı cezai, caydırıcı önlemler içeren yönetmeliğimiz 1 Kasım’da yürürlüğe girince piyasanın daha da gevşeyeceğini göreceğiz.
Bir grup kurduk takımımız çok sayıda ilanları takip ediyor, kısa mühlet içinde köpürten fiyat artışları ile ilgili denetimlerini yapıyor. Bir iki güne kadar da onun sonuçlarını açıklayacağız.
KİRALIK İLANLARDA FAHİŞ FİYATLA İLGİLİ BİR ÇALIŞMA OLACAK MI?
Kiralar konusu Adalet Bakanlığı’mız, arz istikametinde Etraf ve Şehircilik Bakanlığımız, vergisel olarak da Hazine ve Maliye Bakanlığımızın birlikte çalıştığı bir husus.
Aynen oto ve emlak fiyatlarında olduğu üzere maalesef ilan siteleri, kayıt dışı emlakçılık yapan, vergi ödemeyen şahısların fiyatı şişirdiklerini görüyoruz. İlan uygulamamız emlakçılar ortasında da sevinçle karşılandı.
Dün MASFED diye bir kuruluş var. 40 vilayetten liderleri ile birlikte Ticaret Bakanlığı’na geldiler teşekkür ettiler. Sermayemiz eriyordu, hükümet olarak bizi kurtardınız kesimi toparladınız, hükümetimize çok teşekkür ediyoruz dediler.
Türkiye Emlak Komitecileri Müşavirleri Federasyonu da aradı. Ayın 16’sında gelecekler. Bu uygulamalar yasal, kayıtlı, işini kayıtlı yapan emlak müşavirleri açısından da çok olumlu bir düzenleme getirdi. Biz de hükümetimize teşekkür etmek istiyoruz diye ziyaret yapacaklar.
Kira konusu şundan kaynaklandı. Kentsel dönüşüm çalışmaları devam ediyor. Şu ana kadar 2011’den bu yana 3 milyonun üzerinde bağımsız kısmın kentsel dönüşümü yapıldı.
Bir apartmandaki onlarca daireyi boşalttığı vakit 2 sene sonra o daireye dönecekler, o kadar daire sahipleri kiracı olarak dışarıya çıkıyorlar. Bu kıymetli bir talep oluşturuyor.
İkincisi zelzele felaketinden çabucak sonra oralarda da kiralarda 2-3 katı artışlar oldu.
Aşırı bir talep yükselmesi olunca bu noktada çok da yüksek fahiş kira fiyatı talebi ortaya çıktı. Bu noktada hükümet olarak geçen yıl ve bu yıl 1 Temmuz prestijiyle yüzde 25 sınırlamasına gittik konutlarda.
İş yerlerinde ise TÜFE ortalaması ile bu uygulama yapılıyor. Arz artırılarak bu noktada bir dengeleme yapılmaya çalışılıyor. Diğer önlemler konusunda 3 Bakanlığımız ortak çalışmalarına devam ediyorlar.
STOKÇULUK VE FAHİŞ FİYAT
Halkı mağdur edecek biçimde uygulamalara karşı merhametimiz yok. Cumhurbaşkanımızdan biz ekstra kontroller için takım istedik 1500 memur takımı aldık 1 ay içinde takımları aldıktan sonra vilayet ticaret müdürlüklerimize gönderip iş başı yaptırıp ağır piyasa kontrollerini artıracağız.
Çürük elmaların ayıklamasın noktasında ilgili kesim kuruluşların yardımcı olması lazım. Bu tıp kişi ve kuruluşların ayıklanması kıymetli bizim hedefimiz caydırıcılık, vatandaşın mağdur edilmemesi.
Biz stokçuluk kontrolü yapıyoruz. Fahiş fiyat kontrolü yapıyoruz. Tespit ettiğimiz uygulamaları Haksız Fiyat Düzenleme Kurulu’na arz ediliyor. Konsey kanunda yazan cezaları uyguluyor. İnançsız eserlere karşı cezalar var, aldatıcı eserlere karşı cezalar var, e-ticarette eser aldatmalarına karşı cezalar var, gramajda etiket farkına cezalar var, raftaki fiyat, kasadaki fiyat farklılığına cezalar oluşuyor.
“1500 KİŞİLİK EK KONTROL ORDUSUNU SOKMAK ÜZEREYİZ”
81 vilayetteki il ticaret müdürlüğü gruplarımız üzerinden bu kontrolleri yapıyoruz, vatandaşlardan gelen ihbarlar üzerine kontrol yapan takımlarımız var. 1500 kişilik ek kontrol ordusunu sokmak üzereyiz. Halkımız kontrolleri ve tesirini piyasada görecekler.
“2022 VE 2023 YILLARINDA 432 MİLYON TL CEZALAR UYGULANDI”
Otomotivde 6 ay 6 bin km düzenlemesinde 52 milyon TL ceza uyguladık. İlan kısıtlamasında 67.5 milyon TL ceza uyguladık. Stokçulukla alakalı 102.5 milyon TL ceza uyguladık. Fahiş fiyat düzenlemesi ile alakalı 86 milyon TL ceza uyguladık. Mukavele yapılan tüketimler var.
Orada 280 milyon TL ceza uyguladık. Piyasa nezareti eser güvensizliği alanında 5.5 milyon TL ceza uygulaması oldu, etiket farkı konusunda 23 milyon TL ceza uygulandı. 2022 ve 2023 yıllarında 432 milyon TL bu çeşit cezalar uygulandı.
