Yeni iktisat idaresinin mali sıkılaşma atakları tüketimi kısarken endüstriye de darbe vuruyor. Ticari kredi faizleri yüzde 50’yi aşıyor. Vadeler ise 6 ayın altına düştü. Aylardır kredi bulamamaktan doğan finansman krizini dillendiren endüstriciler, yatırım için kullanılan kredilerden fazla işletmenin ayakta kalması için gereken kredilere ulaşamadıklarını belirterek “Üretim ve istihdam risk altında. İşler duruyor” dedi.
“Finansmana erişimin imkânsız hale geldiği bir ekonomik ortamda belirsizlikler de artıyor” diyen Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu Lideri Süleyman Sönmez, üretim, istihdam ve ihracatta bir kesinti yaşanmaması için düzgünleştirici adımlar ile finansmana erişimde istikrar beklediklerini söyledi.
İşletme sermayesi darlığının en üst düzeye çıktığını belirten İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Çetin Tecdelioğlu ise “Firmalarımız çok önemli külfetlerle savaşıyor. Şu anda geçmişten gelen siparişler olduğu için istihdamda sorun yok lakin ilerisi meçhul” dedi.
Finansmanın yatırımdan fazla üretimi ve istihdamı sürdürmek için gerektiğini söyleyen Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği Lideri Ramazan Kaya ise şöyle konuştu: “Ciddi zorluk yaşıyor firmalarımız. Son vakitlerde istihdam çıkışları ve firma kapanmaları herkesin malumu. Üretim ve istihdam için hemen finansman gereksinimi var.”
‘AYAKTA KALMAYA ÇALIŞIYORUZ’
Plastik Sanayicileri Federasyonu Lideri Ömer Karadeniz, “Kredilerin kısıtlanmasıyla yatırımların yanı sıra mevcut üretimin de yavaşladığı bir devirden geçiyoruz. Kârlılığın azaldığı bir süreçteyiz. Bu devirde firmaların esas amacı suyun üstünde kalabilmek” diye konuştu.
Finansman sıkıntısının orta vadede istihdamı tehdit eder hale geldiğini söyleyen İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel ise “Faizler kamuda yüzde 30, özel bankalarda yüzde 50’yi geçti. Bu faizlere karşın de kredi alamıyoruz. Mikro işletmelerde nakit akışı durdu. Karşılıksız çekler katlandı. İşletmeler 2 aylık kısa işletme muhtaçlığı kredileri kullanıyorlardı onlar dahi verilmiyor artık. Bu durum üretimde önemli daralmalara yol açtı. Ekonomiyi soğutma uğraşları da iç talebi durdurursa orta vadede istihdamda önemli bir risk var” dedi.
İYİLEŞME TRENDİ SONA ERDİ
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Kesimi İhracat İklimi Endeksi üst üste üçüncü defa gerileyerek temmuzda 50.3 oldu. Endeksi kıymetlendiren S&P Küresel Yöneticisi Andrew Harker, “Avrupa’da bilhassa imalat bölümünde giderek bozulan ekonomik görünüm, Türk imalat sanayi ihracatçıları açısından güzelleşme trendinin sona ermiş olabileceğine işaret ediyor” diye konuştu.
İLK 6 AYDA 827 BİN PERSONEL İŞTEN ÇIKARILDI
İşten çıkarmalar hudut tanımadan devam ediyor. Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) Temmuz 2023 ile ilgili “Aylık İstatistik Bülteni”ne nazaran yılın birinci altı ayında işten çıkarıldığı için 826 bin 588 işçi işsizlik ödeneği almak için İŞKUR’a başvurdu. Bu şahısların 362 bin 100’ü ağır şartları karşılayarak işsizlik ödeneği almaya hak kazandı. Yalnızca Haziran 2023’te ise 129 bin 958 işçi işten atılırken 60 bin 19 kişi işsizlik ödeneği almaya hak kazandı. Öte yandan Ocak-Haziran 2022’de 832 bin 533 işçi tıpkı münasebetle başvurmuş, 406 bin 549’u ödenek almaya hak kazanmıştı.
Yine 2023’ün birinci 6 ayında işten çıkarılan işçilerin 541 bin 844’ü erkek, 284 bin 744’ü bayanlardan oluşuyor. Ayrıyeten işten çıkarılan çalışanların yüzde 21.7’si “25-29 yaş”, yüzde 18.6’sı “30-34 yaş”, yüzde 13’ü “20-24 yaş”, yüzde 16.2’si “35-39 yaş” kümesinde yer alıyor.
