Avrupa Parlamentosu Milletvekili Moritz Körner, geçen hafta Avrupa Birliği (AB) Komitesi’ne uygulanan yaptırımlara karşın “kaç Batılı firmanın Rusya’da faaliyetlerini sürdürdüğüne” yönelik soru önergesi iletti. AB Komitesi ise Körner’in sorusunu ABD’deki Yale İdare Okulu İcra Liderliği Enstitüsü’nün bilgilerine dayanarak yanıtlarken milletlerarası şirketlerin yalnızca yüzde 40’ının Rusya’dan ayrılmaya karar verdiğini bildirdi.
Bu durum, AB Komitesi’nin soru önergesine verdiği karşılıkta destek yaptığı Yale İdare Okulu İcra Liderliği Enstitüsü’nün bahse ait tuttuğu data tabanını yine gündeme getirdi.
AA’nın haziran ayında kelam konusu bilgi tabanında hususa ait yaptığı araştırmada savaş öncesi Rusya’da faaliyet gösteren memleketler arası 1.500’ü aşkın şirketten 525’inin faaliyetlerini büsbütün durdurduğu 555’inin ise kısmen yahut olağan formda ülkede faaliyetlerini sürdürdüğü ortaya çıkmıştı. Bilgi tabanına nazaran halihazırda faaliyetlerini büsbütün durduran şirketlerin sayısı 535’e çıkarken, 547’sinin kısmen yahut olağan formda işlerine devam ettiği görülüyor.
VERİ TABANI 28 ŞUBAT 2022’DEN BU YANA TUTULUYOR
AB Kurulu’nun referans gösterdiği Yale İdare Okulu İcra Liderliği Enstitüsü’nün 28 Şubat 2022’den beri yayınladığı bilgi tabanında, okul mantığı kullanılarak oluşturulan A, B, C, D ve F listesi kapsamında, milletlerarası şirketlerin Rusya’daki pozisyonu “ülkeden büsbütün çıkanlar”, “Rusya’daki faaliyetlerini süreksiz olarak durdurmasına yahut askıya almasına karşın ülkeye geri dönüş kapısını açık bırakanlar”, “Rusya’da kimi iş kollarını sürdürmesine rağmen kıymetli ölçüde faaliyetini sonlandıranlar”, “işlerini sürdürürken gelecek yatırımlarını yahut büyümeyi erteleyerek vakit satın alanlar” ve “normal halde işlerine devam eden şirketler” kategorisine ayrıldı.
Buna nazaran, Rusya’dan büsbütün çıkanların olduğu A kategorisinde 535, faaliyetlerini süreksiz durduran yahut askıya alanları oluşturan B kategorisinde 504, kimi iş kollarını sürdürenlerin olduğu C kategorisinde 156, vakit satın alanları oluşturan D kategorisinde 175 ve işlerine olağan biçimde devam eden F kategorisinde ise 216 şirket bulunuyor.
Toplamı 1.500’ü aşan bu şirketlerin üçte ikisini Batılı, kalan kısmını çok uluslu şirketler oluşturuyor. Bu şirketler ortasında C, D ve F kategorisindeki 547 şirket, kısmen yahut olağan formda Rusya’daki faaliyetlerini sürdürüyor.
ABD’Lİ VE ALMAN ŞİRKETLER ÖNE ÇIKIYOR
Almanya’dan 26, Fransa’dan 24, ABD’den 23, İtalya’dan 12, Avusturya’dan 8, İspanya’dan 5, İngiltere’den 4 ve İsviçre’den 3 şirket, Batılı ülkelerin yaptırımlarına karşın Rusya’da her zamanki üzere işlerine devam ediyor. Rusya’da geleceğe yönelik büyüme planlarını erteleyerek “zaman satın alanlar” ortasında ise ABD’den 47, Almanya’dan 20, Fransa’dan 12, İtalya’dan 9, Avusturya’dan 7, İngiltere ve İsviçre’den 9’ar şirket bulunuyor.
54 ABD’li, 19 Alman, 12 İsviçreli, 6 Fransız, 5 İtalyan, 5 İngiliz ve 2 Avusturyalı şirket ise Rusya’da birtakım iş kollarını sürdürmeye devam edenler ortasında.
Rus basınında yer alan haberlere nazaran, Rusya’da kalan birinci 100 Batılı şirketin 2022’deki karları 2021’e nazaran yüzde 54 artarak 1,1 trilyon rubleye (13,2 milyar dolar) ulaştı. Kelam konusu şirketler, 2022’de yaklaşık 288 milyar ruble (3,5 milyar dolar) kurumlar vergisi ödedi. Alman şirketlerin ödediği kurumlar vergisi ise 402 milyon dolar oldu.
İlk 100 Batılı şirket tarafından Moskova’ya sağlanan vergi geliri, Rusya’nın bütçe gelirlerinin yüzde 1’ine denk gelirken, en büyük yabancı kurumsal vergi mükellefleri sırasıyla 40 milyar ruble, 47 milyar ruble ve 55 milyar ruble ödeyen ABD, İngiltere ve Fransız şirketleri oldu.
Geçen yıl büyük karlar elde eden şirketler ortasında Fransız güç şirketi Total Energies, Avusturyalı Raiffeisen Bank ve İngiliz petrol şirketi BP yer alıyor.
ÇİN VE HİNDİSTANLI ŞİRKETLERİN VARLIĞI ABD’Lİ ŞİRKETLERE NAZARAN DAHA AZ
Batılı şirketler haricinde memleketler arası firmalar ortasında Çin’den 42 şirket işlerini olağan halde sürdürenler kategorisinde, 4 şirket D ve bir şirket de C kategorisinde. Hindistan’dan 13 şirket Rusya’da faaliyetlerine her zamanki üzere devam ederken, merkezi Hindistan’da bulunan 2 şirket “zaman satın alanlar” listesinde yer alıyor ve bir şirket de iş kolunun bir kısmını sürdürüyor.
Japon şirketlerden 13’ü Rusya’da olağan halde işlerine devam edenler kategorisinde bulunurken, 10 şirket D ve 5 şirket de C listesinde.
BATILI ŞİRKETLERİN ÇEKİLMESİ ÇOK KARMAŞIK VE MALİYETLİ
AB, Kiev ve Moskova ortasındaki savaşta Ukrayna’ya siyasi, mali, insani ve askeri takviye sağlamaya devam ederken, Rusya’ya karşı Batı’nın mevcut yaptırımları global şirketlerin eser portföyünün tamamını kapsamadığından besin hem AB hem de ABD tarafından açıkça yaptırımların dışında tutuluyor.
AB, ekonomik yaptırımların bir kesimi olarak Rusya’ya bir dizi ithalat ve ihracat kısıtlaması getirdi. Bu, Avrupalı şirketlerin makul eserleri Rusya’ya satamayacağı (ihracat kısıtlamaları) ve Rus şirketlerinin makul eserleri AB’ye satamayacağı (ithalat kısıtlamaları) manasına geliyor.
Rus nüfusuna ziyan vermemek maksadıyla öncelikle tüketime yönelik eserler ile sıhhat, ilaç, besin ve tarım kesimlerine yönelik birtakım eserler ihracat ve ithalat kısıtlamalarının dışında tutuluyor.
Alman kamu yayın kuruluşu Südwestrundfunk’un (SWR) araştırmasına nazaran Ruslar Moskova’ya alışverişe gittiklerinde Batı’nın yaptırımlarını neredeyse hiç fark etmiyor. Araştırmaya nazaran, giysi ve spor bölümleri de dahil olmak üzere öteki Alman markaları Moskova mağazalarında mevcut. Volkswagen, BMW ve Mercedes Benz modellerini satan birçok araba bayisi de olağan halde açık.
Birçok şirket Moskova şubelerinin artık yasal olarak Rus şirketlerine ilişkin olduğunu ya da Rus bayilerin hala eski ithal eserleri sattığını savunuyor.
Batılı şirketlerin Rusya’dan çekilmesinin çok karmaşık olduğu belirtiliyor. Ülkedeki faaliyetlerini sahiden sona erdirmek isteyen Rus olmayan şirketler için mahzurlar mevcut.
Rus yetkililerin potansiyel yatırımcılara yönelik onay vermeleri gerekiyor. Yabancı şirketlerin satışa çıkardıkları varlıklarında da indirim yapmaları bekleniyor. Bu uygulama da kelam konusu yabancı şirketlerin milyarlarca dolar kaybetmesine neden oluyor.
