“Üç yıl evvel küçük kardeşimin soğuk vücudunu bulduğumda, aylardan mayıstı ancak benim kalbim kışa dönmüştü.”
Büyük ağabeyin yası. Jang Jun-ha, bilhassa küçük kardeşi 35 yaşında olduğundan afallamıştı.
Jang, günerce cep telefonundan kardeşine ulaşamamasının akabinde polisi aramıştı.
Jang “O vakitler, bir eğitmen olmak için bir intihar tedbire merkezinde kurs alıyordum” diyor.
“İntiharı düşünen birinde görülen işaretler ve onlara nasıl yardım edilebileceği konusunda konusunda çocukları eğitmek için okulları ziyaret ediyordum. Oburlarının ömrünü kurtarmaya çalıştım ancak kardeşimin kendi canına kıyacağını hiç düşünmemiştim.”
Güney Kore toplumunda çok hassas bir bahis olduğundan 45 yaşındaki Jang’ın ailesinin yaşadıkları hakkında açıkça konuşması hala güç. Fakat ferdî seyahatiyle farkındalık yaratmak için elinden geleni yapıyor.
Kalkınmış ülkelerdeki en yüksek intihar düzeyi
Güney Kore, K-pop ve Samsung üzere global markalarla ünlü. Fakat görünüşte başarılı olan bu toplumda, her gün 36 kişi intihar ediyor.
Ülke, 38 üyeli kalkınmış ülkelerden oluşan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ortasında en yüksek intihar oranına sahip ülke.
Güney Kore istatistik kurumu, 2021’de 13.352 kişinin intihar ettiğini söylüyor.
İntihar 10-39 yaş kümesinde en önemli vefat nedeni. Ergenlik çağındaki her beş vefattan ikisinden fazlasının (% 43,7) vefat nedeni intihar. 20’li yaşlarda bu oran % 56,8’e çıkarken, 30’lu yaşlarda % 40,6’ya geriliyor.
Jang’ın kardeşi, hayatlarında zorluk çeken bir jenerasyonun kesimi.
Güney Kore’de her 100 bin mevtin 23,6’sı intihar kaynaklı. Bu, 11,1 olan OECD ortalamasının iki katından fazla.
Hükümet, intihar oranlarını % 30 azaltmayı amaçlayan beş yıllık bir planı kamuoyuna açıkladı.
% 30 azalma kıymetli, zira Güney Kore hükümeti başarılı olursa, artık “OECD ülkeleri ortasındaki en yüksek intihar oranına sahip ülke” diye etiketlenmeyecek.
Peki bu yalnızca bir halkla bağlar atılımı mi, yoksa bu intihar oranlarının gerisindeki derin sıkıntılara el atılıyor mu?
Baskı toplumu
Güney Kore’deki intihar oranları, ekonomik, toplumsal ve kültürel faktörlerin bir karışımı.
Ülke, 1953’te biten Kore Savaşı’ndan sonra global bir ekonomik güç haline geldi. Lakin bu süratli ekonomik kalkınma, devlet hizmetlerinin genişlemesini beraberinde getirmedi, bunun yerine artan eşitsizliğe katkı yaptı.
Ortaya, yüksek seviyede rekabet ve muvaffakiyetin üzerine heyeti bir toplum ortaya çıktı ve bu durum da çok sayıda Güney Korelinin ruhsal sıkıntılar yaşamasına yol açtı.
Jang, kardeşinin son 10 yıldır haftada bir sefer terapiye gittiğini vefatından sonra öğrendi.
“Kardeşim sinema teorisi üzerine uzmanlaşmıştı ve ülke dışında okumaya hazırlanıyordu. Birçok öteki Koreli aile üzere, başarılı olmak için büyük bir baskı altındaydı. Lakin mali durumu kısıtlıydı ve sıkıntı bir hayat yaşıyordu.”
“Kardeşim depresyonla çaba ediyordu. Bu kadar uzun mühlet fark edemediğim için çok üzülüyorum.”
Uzmanlar, bir kişinin üzerine para ve toplumsal statü manasındaki başarısına çok fazla odaklanan toplumlardaki tehlikeye uzun müddettir dikkat çekiyor.
Chung-Ang Üniversitesi’ndeki Hemşirelik Okulu’nun dekanı Soong-nang Jang “Güney Kore’deki yüksek intihar oranlarının ötesinde, zayıf bir toplumsal güvenlik sistemine sahip olan, çok muvaffakiyet odaklı, genelde bir kişinin ne kadar servet biriktirdiğiyle ilgilenen bir toplumun acıklı kıssası var” diyor.
“Aile üyeleri ve komşularla olan klasik bağlar zayıflarken, herkes bu muvaffakiyet savaşını kendi başına veriyor üzere görünüyor.”
‘Konuşalım’
Kültür yavaş yavaş değişiyor lakin yapılması gereken daha çok şey var.
24 saat hizmet veren bir intihar tedbire çizgisi bulunan hayır kuruluşu LifeLine Seoseoul’ün Yöneticisi Yeon-soo Kim “Güney Koreliler bu hiper rekabetçi toplumda öne geçmeye o kadar alışkın ki. Ayrıyeten Kore de pek hislerinizi kolay kolay tabir edebileceğiniz bir yer değil.” diyor.
“İnsanların zorluklarını ve hislerini özgürce ve itimatla tabir edebileceği daha fazla alana gereksinimleri var. İnsanlara daima başarılı olmanın farklı yolları bulunduğunu hatırlatmalı ve bunu kabul etmelerini sağlamalıyız.”
Jang artık Seul’deki bir ruh sıhhati merkezinde klinik psikolog olarak çalışıyor. Merkezde, intihardan etkilenen ailelere ve intihar fikirleri olanlara yardım edilmeye çalışılıyor. Jang ayrıyeten, yakınları intihar eden aileler için bir dayanak kümesine liderlik ediyor.
“Zor bir iş. Genelde cesedi birinci bulanlar aile üyeleri oluyor. Sahneyi canlı bir formda hatırlıyor ve anlatıyorlar.”
Jang, bu diyalogların duygusal maliyetinin farkında.
“Ama daha güzele gittiklerini görmek, bu işi yapmaya bedel kılıyor.”
Jang, kardeşinin intihar mektubunda anne ve babasından onları terk ettiği için özür dilediğinden bahsediyor.
Ancak aile geçen yaz mezarı ziyaret ettiğinde, Jang küçük kardeşine “sorun olmadığını” söyledi.
“Özür dilemek zorunda değilsin. Durumumuz uygun, birbirimize bakıyoruz” diyor.
“Yani üzülmene gerek yok, geri döneceğiz.”