Uğur Yücel, Neyzen Tevfik rolüyle evvelki akşam KüçükÇiftlik Bahçe Tiyatrosu’ndaydı. Neyzen Tevfik’in hayat öyküsüne ve dünyasına ışık tutan oyunda Uğur Yücel, şairi anekdotlar, hicivler ve şiirler ile anlattı biz seyircilere… Yaklaşık bir saat sahnede hiç teklemeden, rolü ise tabir yerindeyse üstüne giymiş başarılı bir oyunculuk sergileyen Yücel’i tiyatro sahnesinde seyretmek çok hoş bir tecrübeydi.
Oyunun özetine gelirsek: “Kimine nazaran aklın hudutlarını zorlamış (!)bir meczup, kimine nazaran meyhanede bir veli, serseri ruhundan üflediği ‘Ney’i, içmeden duramadığı ‘mey’i ile, iç yolunda bir melami, hiç yolunda bir derbeder… O, ‘Hiç’liğin Hükümdarı: Neyzen Tevfik…”
Asıl ismiyle Tevfik Kolaylı lakin namı öteki Neyzen Tevfik, ömrü boyunca sara hastalığı ve yoksullukla uğraş etmiş, 28 Ocak 1953’te ise çok sevdiği İstanbul’da gözlerini yummuş.
Bir elinde neyi, başka elinde rakısı, lisanında taşlaması ile hiciv sanatını kullanarak şiirlerinde ömrü boyunca toplumdaki eşitsizliğe, haksızlığa, zulme, siyasi – dini baskı ve çıkarcılığa değinmiş usta.
“Hiç”liğin Efendisi Neyzen Tevfik, “Bu kadar sıkıntı olduğunu fısıldasalardı hayatın, geldiğim üzere giderdim anamın karnına” der.
Marmara Denizi kadar rakı içtiği rivayet edilen Neyzen Tevfik’in oyunda, zulme baş kaldıran, toplum kurallarını hiçe sayan, başına buyruk, hudut tanımaz Bektaşi tekkesinden akıl hastanesine uzanan hiçlik seyahatine şahit olduk.
Tevfik’in şiirlerindeki yergi ve taşlamaları onu bu cinste Nefi ve Eşref’ten sonra en değerli üçüncü edebiyatçı pozisyonuna getirmiş. Şiirlerinde sık sık, 1900’de yazdığı “Sahne-i Ömrümden Nefs-i Emmareye Hitabım” şiirinin birinci kıtasındaki üzere müstehcen kelamlara ve bu yolla yapılan taşlamalara rastlanır ki oyunda da bu şiire değindi Yücel:
“Âlemin bağ-zarını s…m!
Sümbül ü verd ü nârını s…m!
Andelib-i nizarını s…m!
Hasılı nev-baharını s…m!”
Neyzen Tevfik’in, Osmanlı devrinde yazdığı eserler tekraren jurnallenmesine ve tutuklanmasına sebep olmuş. Cumhuriyet periyodunda ise tekrar mevcut rejime ve Atatürk’ün ihtilallerine, unsurlarına karşı çıkanlara göndermelerde bulunmuş, Atatürk’ün vefatından sonra 1938’de “O ölmedi” isimli şiiri kaleme almış usta. Oyunda, Uğur Yücel’in okuduğu şiir uzun bir alkış aldı:
“Tanrı ölmez, O dilerse görünür bir süre,
Kaybolunca O’nu kalbinde bulur her millet.
Biliyormuş bahtın cilvesini evvelce,
Bütün ecram-ı sema yasla büründü o gece.
Yaklaşan bir acı evvel güneşi korkuttu,
Ay tutuldu diyemem, gökyüzü matem tuttu.
Ata geçtin ebedin mevki-i müstahkemine
Bir direktif veriyor arza, beşer âlemine!
Bize ilham ile isal ediyor her haberi,
Ki O’nun kudret-i külliye, emirber neferi.
Bağladı dar-ı kötünün ebede telsizini,
Güdelim açtığı yollardan mübarek izini.
Atatürk’ün beşere sunduğu peymanı budur:
Atatürk’e inananlar er olur, sulhu korur!”
Uğur Yücel oyunun sonunda dakikalarca ayakta alkışlandı. Rakısını gökyüzüne gerçek kaldırdı, alkışları ve selamı ustaya gönderdi.
Uzun lafın kısası oyundan bize kalan: Neyzen Tevfik’in hayat öyküsünün yanında, dostlarını da tanıdık ve ustanın yaptığı üzere biz de onun gözünden hic¸ten hepe varmaya c¸alıştık.
MEBUS ŞİİRİ!
Kendine riyakârlık yapan bir mebusa da şu ünlü dörtlüğünü yazmış usta:
Kime sordumsa seni, gerçek yanıt vermediler;
Kimi hırsız, kimi alçak, kimi deyyus! dediler…
Künyeni almak için, partiye ettim telefon,
‘Bizdeki kayda nazaran, artık o meb’us dediler!’
