Geçtiğimiz yıllarda dünya çapında tesirli olan Covid-19 salgını sebebiyle pek çok ülke üzere Türkiye’de de sokağa çıkma yasağı ilan edilmişti. Bu süreçte büyük değişime uğrayan alışveriş alışkanlığı, daha ucuz ve kolay bir seçenek olarak pahalandıran e-ticaretin artmasına neden olmuştu. Günümüzde yaygın bir halde kullanımına devam edilen internet alışverişleri, birden fazla şey üzere ilaç bölümünü de etkiledi.
Eczacılardan edinilen bilgiye nazaran, kanunen yasak olan internetten ilaç satışlarının pandemi periyodundan sonra yaklaşık olarak yüzde 50 oranında arttığı öğrenildi. İnternet üzerinden alınan olağan eserlerin bile kimi vakitler uydurma çıkabildiğini belirten eczacılar, düzmece ilaçların da internet üzerinden piyasaya sürüldüğüne vurgu yaptı. Bahisle ilgili toplumu bilinçlendirmek maksadıyla eczanelerde, “Sağlığınızla oynamayın, internetten ilaç almayın” yazılı poşetlerin kullanımı yaygınlaşırken, ilaçların tabip tavsiyesi ile eczanelerden alınması gerektiği konusunda ikaz yapıldı.
“İLACIN GEÇERSİZ OLUP OLMADIĞINI GÖZLE AYIRT ETMEK İMKÂNSIZ”
Eskişehir’de eczacılık yapan Özlem Özmutlu, kare kodlu ve İTS sistemine kayıtlı olan ilaçların internet ortamında satılmasının kanunen yasak olduğunu söyledi. İnternetten alınabilecek uydurma ilaçların sıhhat açısından risk oluşturacağını söz eden Özmutlu, “Bakanlığımızın eczacılık mesleğinin başından itibaren yayınladığı bir mevzuatı var. Bu mevzuatta kare kodlu ve İTS sistemine kayıtlı olan ilaçların internet ortamında satılmasının yasak olduğu yazıyor. Hatta son vakitlerde bu yasakla ilgili poşet basmaya başladılar. Zira beşerler 3-5 TL daha ucuz olsun diye internet ortamından ilaç, besin desteği ve dermokozmetik eseri alıyorlar.
İnternetten alınan ilacın düzmece olup olmadığını gözle ayırt etmek imkânsız. Yani bu türlü yapılıyorsa aslında kanuna alışılmamış bir durum var demektir. Düzmece ambalajı üretmek çok kolay, internete uydurma ambalaj yazdığınızda bile dünya kadar ilan çıkıyor. Yetkililer bu durumlara alakalı bir şeyler yapmaya çalışılıyor lakin gereğince gerisine düşülmüyor. Tahminen de kâr gayesi güden öbür birileri var. İşin ucu onlara dokunacağı için mani olunmuyordur, bunu bilemeyiz” dedi.
“İNTERNETTEN İLAÇ ALIŞVERİŞİ YÜZDE 50 ORANINDA ARTTI”
İnternetten aldığı ilacın yan tesirini gören vatandaşların eczanelere geldiğini aktaran Özmutlu, kullanılan ilacı incelediklerinde birçok vakit bahsi geçen yan tesirin olmaması gerektiğini gördüklerini ve uydurma ilaç kullanıldığını buradan anladıklarını belirtti. İnternetten alınan düzmece ilaçların renk farkı gösterdiğini de lisana getiren eczacı Hasret Özmutlu, şunları söyledi:
“Pandemide insanların meskenden çıkmasının yasaklanmasıyla birlikte internetten ilaç alışverişi yaklaşık yüzde 50 oranında arttı. Tahminen çok daha fazla bile olabilir. Bazen hastalar geliyor, ‘Ben bu ilacı içtim lakin yan tesiri oldu’ diyor. Ondan sonra bakıyoruz, aslında o besin desteğinin bu türlü bir yan tesiri yok. O vakit anlıyoruz ki düzmece eser kullanmış. Şuruplar bazen fazla sıcakta ya da soğukta bırakılabiliyor. Onlar esasen manzarasından de anlaşılabiliyor, birçok ilacın renginde farklılık oluyor. Gerçek firmaların ürettiği üzere tıpkı renk tonunu tutturamıyorlar. Kremlerde faz ayrımları yaşanabiliyor. Çok Isıya maruz kalmasıyla alakalı sürdüğünüzde emilmeme üzere durumlar meydana geliyor.”
“İLAÇ, HEKİM TAVSİYESİYLE KESİNLİKLE ECZABEDEN ALINMALIDIR”
Pandemi periyodundan sonra kimi vatandaşların eczaneye gitmeye üşenir hale geldiğini düşünen Özmutlu, tabip tavsiyesi olmadan ilaç kullanılmaması gerektiğine dikkat çekti. İlacı zehirden ayıran tek şeyin doz olduğunu aktaran Özmutlu, “İTS sistemi ile düzmece ilaçları tespit etmek çok kolay. İlaç, hangi eczaneden sanal ortama satılmış ya da hangi yollarla girişi yapılmış, kaydı var mı ya da yok mu görebiliyoruz. İnternetten ilaç alanının da cüretine hayran kalıyorum ben.
Normalde yan tesiri olan bir şeyi tabip ve eczacı tavsiyesi olmadan internetten alıyorlar. Pandemi periyodunda konuttan çıkmayınca eczaneye gitmeye üşenir hale geldik. Geçersiz ilacın içine ne koyulduğunu kimse bilemez. Ayrıyeten doza dikkat etmezse o ilacın kullanılmasının manası da yok. İlacı zehirden ayıran tek şey dozdur. Bunun azamî dozu var, zehirlenebilirsiniz. Bu üzere durumlara dikkat edilmeli, internetten ilaç alışverişi yapılmamalı. Türkiye’de ilaca en emniyetli ve en ulaşılabilir kanal eczanelerdir. İlaç, tabip tavsiyesiyle kesinlikle eczaneden alınmalıdır” halinde konuştu.
