Beyin, milyonlarca yıllık evrimsel sürecin sonucunda gelişmiş karmaşık bir organdır. Fakat bu mükemmeliyeti, bazen bizi yanıltabilecek yanılsamalar yaratma eğilimindedir. Bu yanılsamalar, profesyonel başarımızdan ferdî münasebetlerimize, genel hayat kalitemizden ruhsal sıhhatimize kadar birçok alanda sıkıntılara yol açabilir.
1. Doğrulama Yanlılığı:
Bu, insanların kendi inançlarına yahut varsayımlarına uyan bilgilere daha fazla bedel verme eğiliminde olmalarıdır. İş yerinde, bir projenin başarılı olacağına dair önyargılı bir inanca sahipseniz, bu inancınızı destekleyen bilgileri arama eğiliminde olabilirsiniz. Fakat bu, objektif değerlendirmeyi zorlaştırır ve bazen yanılgılı kararlar almanıza neden olabilir.
2. Hafıza Seçiciliği:
Olumsuz tecrübeleri olumlu olanlardan daha sık hatırlama eğilimimiz vardır. Bu, bilhassa travmatik olaylardan sonra post-travmatik gerilim bozukluğu üzere rahatsızlıklarda görülebilir. Lakin günlük ömürde da, eski bir münasebetten kaynaklanan olumsuz bir tecrübesi yeni bir münasebette tekrar etme korkusu olarak ortaya çıkabilir.
3. Yanlış Eşleştirme:
Bir olay yahut durumu, geçmişteki misal olaylarla eşleştirme eğilimindeyiz. Örneğin, geçmişte bir iş arkadaşıyla yaşadığınız bir sorunu, şu anki iş arkadaşınıza yansıtarak haksız bir ön yargıda bulunabilirsiniz.
4. Olan İlişkileri Görememe:
Bazen, iki olay ortasındaki gerçek bağlantıyı göz arkası edebiliriz. Bu, bilhassa gerilim altında yahut yorgunken daha yaygındır. Bu tıp bir fikir, işte yahut şahsî bağlarda yanlış değerlendirmelere ve kusurlu kararlara yol açabilir.
5. Çok Genelleme:
Bir defa başımıza gelen bir olumsuz olayın, daima olarak tekrarlanacağına inanma eğilimindeyiz. Bu durum, bir yanılgı yapma korkusu yaratır ve risk almaktan kaçınmamıza neden olabilir.
Uzmanlar görüşlerine nazaran, beynimizin bu yanılsamaları, aslında bizi bilgi yükünden muhafaza emeli taşır. Fakat çağdaş dünyada, bu kısayollar bazen bizi yanıltabilir. Farkındalık ve bilişsel terapi metotları, bu yanılsamaların üstesinden gelmek için tesirli araçlardır.
Beyninizin yaratmış olduğu bu kusurlu niyet ve algılama kalıplarını tanımak, onların üstesinden gelmeniz için birinci adımdır. Bu bilgi, hem işte hem de günlük yaşantınızda daha şuurlu kararlar almanıza yardımcı olabilir.
