Investing.com – JPMorgan (NYSE:JPM) analistleri tarafından yayımlanan son raporda Ethereum ağındaki staking faaliyetlerinin ağın giderek daha fazla merkezileşme riskini beraberinde getirdiğini argüman etti.
Ethereum ağında stake randımanının düşmesine neden olan merkezileşme meselesini ele alan JPMorgan analistleri, ağın en kıymetli güncellemeleri Merge ve Shapella sonrası devirde Ethereum’da staking artışına dikkat çekti.
Ethereum ağı geçen yıl Eylül ayında, yıllardır üzerinde çalışılan Ethereum’un iş ispatından pay ispatı konsensüs düzeneğine geçişini Merge yükseltmesini muvaffakiyetle tamamladı. En büyük 2. Blockchain ağında çığır açan bu gelişmenin akabinde ağda madencilik faaliyetleri tarih olurken yeni blok oluşumu stake süreçleriyle gerçekleşmeye başladı. Lakin güncelleme sonrası blok oluşturma faaliyetlerinin muhakkak kümelerde ağırlaştığının görülmesi, ağda merkezileşme tartışmalarını beraberinde getirdi.
Ardından bu yılın birinci çeyreğinde gerçekleşen Shapella güncellemesiyle ağda uzun müddettir kilitli olarak duran ETH’lerin kullanıma açılması sağlandı ve bu kıymetli güncelleme sonrasında ağda likit staking periyodu başlamış oldu.
Ethereum için yeni bir periyot başlarken likit staking hizmeti sağlayan protokoller de süratle yükselişe geçti. JPMorgan analistlerinin bu protokollere odaklandığı raporunda en büyük 5 likit stake sağlayıcısının Ethereum ağındaki staking süreçlerinin %50’sinden fazlasını denetim ettiğini vurguladı. Bilhassa Lido DAO, pazarın en büyük protokolü olarak tüm faaliyetinde yaklaşık 3’te 1’ini denetim ediyor. Bu duruma dikkat çeken analistler, protokollerin her ne kadar DAO tertibinde yönetildiği ve merkezsiz likit staking platformları olarak lanse edilse de sonuç olarak bir küme olarak yüksek derecede merkezileşme içerdikleri konusunda uyardı.
Ethereum’da merkezileşme ne tıp riskler barındırıyor?
JPMorgan analistleri, ayrıyeten merkezileşmenin oluşturabileceği riskleri de lisana getirdi. Faaliyetlerin belli bir küme ya da node operatöründe ağırlaşması, mümkün bir başarısızlık durumunda yahut bir siber hücum sonucunda ağın geri kalanı için olumsuzluk oluşturabileceği düşünülüyor. Bununla birlikte büyük bir faaliyeti elinde bulunduran protokol, süreçleri sansürleme, topluluğun çıkarına hareket etme üzere oligopol bir yapıya bürünerek ağın güvenliğini tehlikeye atabilir.
Analistler ayrıyeten, merkezileşme sıkıntısının haricinde farklı bir risk üzerinde de durdular. Kullanıcılar platformlarda ETH varlıklarını kilitlediklerinde tıpkı bedelde likit token sahibi olarak bu varlık DeFi protokollerinde teminat olarak kullanarak finansman gereksinimlerini karşılayabiliyor. Tıpkı anda birden fazla DeFi protokolünde teminat olarak kullanılabilen bu uygulamada stake varlığının kıymetinin süratli formda düşmesi yada ilgili protokollerin siber hücuma uğraması da önemli bir risk olarak görülüyor. Çünkü bu türlü bir aksilikte zincirleme halde likidasyonların olabileceği üzerinde duruluyor.
Ethereum ağında staking büyümesi, geliştiricilerin de gündeminde. Ethereum baş geliştiricileri, sağlıklı bir staking büyümesi için çeşitli kısıtlama uygulamaları getirmek için ağır efor sarfediyor. Geçtiğimiz günlerde Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin de Ethereum’un geleceği hakkında görüşlerini paylaştığı bir makale kaleme aldı.
Diğer yandan Ethereum’da likit staking faaliyetlerin başladığı vakitlerde %7 oranındaki yıllık getiri, şu an %5 bandına kadar geriledi. ABD’nin faiz artırmaya devam ettiği devirde klâsik varlık getirileri ise daha risksiz bir ortamda yüksek getiri sağlarken Ethereum ağındaki staking’in cazibesinin düşmesine yol açtı.
