Ne demişler hayatta tek palavra söylemeyen şey matematiktir. Dün, her hafta perşembe günü olduğu üzere, TCMB ve BDDK’nın haftalık bültenlerini takip ettik. 28 Temmuz ile biten haftada, TCMB’nin brüt döviz rezervleri 0,7 milyar dolar artarken altın rezervleri 0,5 milyar dolar azaldı. 9 Haziran tarihinden Temmuz ayının ortasına kadar rezerv biriktiren TCMB, son 2 haftadır daha fazla döviz satış tarafında görülmeye başlaması ile rezervlerindeki artış eğilimi de durdu. TCMB’nin milletlerarası rezervleri geçen hafta 2,8 milyar dolar gerilerken, swap ve kamu dövizleri hariç net rezervler eksi 58 milyar dolar düzeyine yer alıyor. USDTRY kurunun günlerdir 27 düzeyinin çabucak altında ve epeyce dar bir bantta yatay kalması, kamunun döviz piyasasına yine müdâhil olduğu izlenimi de destekliyor.
Hazır analitik bilanço ile başlamışken, yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatları 1,3 milyar dolar, hukukî bireylerin ise yalnızca 0,1 milyar dolar artış göstermiş. Bu sayıları direkt döviz alımından çok yaz aylarının turizm gelirlerine bağlamak istiyoruz. BDDK datalarına nazaran, Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesapları büyümeye devam etmiş: kelam konusu haftada 3,1 trilyon TL ile rekor kırarken, artış suratında (~ 59 milyar TL) ivme kaybı görüyoruz. KKM, toplam mevduatın yaklaşık %25’ine yaklaştı.
Dün hem KKTC’de hem de Türkiye’de açıklanan enflasyon sayıları Temmuz ayı özelinde beklentilerde yaşanan bozulma dâhilinde rekor kırdı. Olağan vakitlerde alışık olduğumuz bilgi seti yaz aylarında eksi enflasyon idi. Datalarında kredibilite kaybı yaşayan TÜİK’in Temmuz ayı özelinde enflasyon sayıları, KKTC İstatistik Kurumu ve İstanbul Ticaret Odası ile tıpkı noktada yer aldı. Aylık manşet TÜFE artışı %9,49 olurken (KKTC %9,90 ; İTO %9,84) yıllık gerçekleşmeyi de %47,83 düzeyine (KKTC %72,81) taşıdı.
TL’nin sepet bazında Temmuz ayında kıymet kaybının yanı sıra, vergi düzenlemeleri ve fiyat artışları enflasyonun ardında yatan ana nedenler olarak sıralanabilir. Bilginin alt kalemlerine baktığımızda, genele yayılan kuvvetli bir enflasyonist baskı ile karşı karşıya olduğumuzu söyleyebiliriz. Beklentilerde yaşanan bozulma ile fiyatların mütemadiyen üste gittiğine şahit oluyoruz. Otorite, sert faiz artırımı ile talebi süratle soğutmak yerine, krediye ulaşımı (kredi kartı taksitlerine kadar) zorlaştırarak ekonomiyi alternatif bir halde soğutmaya çalışıyor. Riskli bir sistem olsa da (ticari hayatı çok zorlayacak) geçmiş periyotta yapılan siyaset kusurlarının bedeli ödeniyor.
Dün Ticaret Bakanlığı Temmuz ayı öncü dış ticaret istatistiklerini açıkladı. Buna nazaran, ihracat geçen yılın tıpkı ayına nazaran %8,4 artışla 20,1 milyar dolar, ithalat ise %11,1 artışla 32,5 milyar dolar oldu. Bu bağlamda dış ticaret açığı Temmuz ayında 12,4 milyar dolar, yılın birinci 7 ayında ise 73,6 milyar dolar oldu. Her ne kadar datalar Temmuz ayına özel olsa da, kontrart tesiri ile geçmiş bir periyoda ilişkin olduklarını da unutmayalım. İktisat idaresinin atmış olduğu yerinde adımların meyvesini vermek ismine biraz vakit tanımak gerekiyor. Bu bakış açısıyla, geçen sene temmuz ayında USDTRY kuru kabaca 16,5 düzeyindeyken dış ticaret açığı 10,7 milyar dolar seviyesinde idi. Şu anda USDTRY kuru 27 düzeyini zorlarken açık 12,4 milyar dolar düzeyine yükseldi. Demek ki konu yalnızca döviz kuru değilmiş!
Türk mali piyasalarında USDTRY kuru kamu denetiminde 26,98 düzeyinde yatay seyrederken, kurun dizginlerinin ne vakit gevşetileceğini merak ediyoruz. Aşağıdaki grafiğe bakınca bunun çok da uzak bir vakit olmayacağını düşünüyoruz. CDS risk primi yine 400 baz puan seviyesin çabucak üzerine yükselirken, enflasyondan kaçan yatırımcının tıpkı arabası bir muhafaza eseri olarak görmesi üzere pay senetleri de o gözle takip ediliyor. Borsa İstanbul’da ana endeks günü %2,2 oranında düşüşle tamamlarken, teknik göstergeler çok alım bölgesine gelindiğine işaret ediyor! Yabancı yatırımcının ise pay senedi piyasasına ilgisi sürat kesmeden devam ediyor. Geçen hafta ~ 180 milyon dolar daha net alım yapan yabancı yatırımcının son 8 haftayı kapsayan vakit diliminde alımları ~ 1,9 milyar dolara ulaştı.
İngiltere Merkez Bankası (BoE) siyaset faizini 25 baz puan artırarak 15 yılın en yüksek düzeyi olan %5,25’e çıkardı. BoE’nin 9 üyeli para siyaseti konseyinin üyeler karar etabında 3’e ayrılmış: 6 üye siyaset faizinin 25 baz puan, 2 üye 50 baz puan yükseltilmesi, 1 üye is sabit bırakılması tarafında oy kullanmış. Siyaset metninde, faizlerin bir müddet daha yüksek düzeyde kalabileceği konusunda yeni bir ihtarda bulundu. İngiltere’de enflasyon geçen yıl %11,1 ile 41 yılın en yüksek düzeyine ulaşması akabinde Haziran ayında %7,9 düzeyine gerilemesine karşın öteki tüm büyük ekonomiler ortasında en yüksek olarak göze batmaya devam ediyor. Faiz artırımda (geçen ay 50 baz puan artırmıştı) vites küçültmesi ve güçlü dolar teması ile teknik mânâda Sterlin cephesinde 1,2825 düzeyinin aşağısında zayıf seyir korunmaya devam edebilir (dün 1,2630 düzeyi test edildi). Sterlin kısa durumumuzu 1,30 düzeyinin üzerinden açmıştık. İz süren stop düzeyimiz 1,2830 düzeyinde duruyor.
Bu hafta genelinde açıklanan PMI dataları, global ekonomilerde yavaşlama eğiliminin sürdüğüne işaret ediyor. Dün ABD’de açıklanan hizmet dalı PMI verisi de imalat bölümünde olduğu üzere beklentileri karşılayamazken, ABD borsaları dün geceyi hafif de olsa düşüş eğilimi ile tamamladı. Her ayın birinci cuması olduğu üzere ABD’de KKTC saati ile 15:30’da açıklanacak Temmuz ayı istihdam raporu yakından takip edilecektir. Reuters anketine nazaran, tarım dışı bordrolu çalışan sayısının 200bin kişi artması; işsizlik oranının ise %3,6 düzeyinde kalması beklenirken, enflasyon göstergesi olarak yıllık maaş artışının %4,2’ye gerilemesi (öncesi %4,4) bekleniyor. Beklenti dışında kalan bir data seti piyasa yansıması yaratabilir.
Sabah saatlerinde ABD borsalarının vadeli süreçlerinde %0,5 oranında yükseliş isteği görüyoruz. Asya cephesinde ise karmaşık bir seyir hâkim. Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) geçen hafta sürpriz bir biçimde getiri eğrisi denetiminde (YCC) tavan faizi %1 düzeyine yükseltmesi (uzun vadeli faizleri denetim etmek ismine BoJ belirlediği düzeylere 10 yıllık tahvil faizinin yaklaşması durumunda alım yaparak piyasayı denetim ediyor) kısmen de olsa çok gevşek mali ayarların, geçen yıl görülen sert YEN paha kaybının tekrar tekrarlamaması için tedbir olarak uygulamaya alındığını düşünüyoruz. Bir öteki deyişle, BoJ’un da yavaş da olsa çok gevşek para siyasetinden çıkmaya çalıştığını not edelim. YEN dolar karşısında son 6 ayda %13 kıymet kaybederken, teknik mânâda 138 düzeyi aşağı taraflı geçilmeden YEN zayıflığının bittiğini sav edemeyiz.
Mali piyasaların gündeminde ABD istihdam raporu birinci sırada yer alsa da, Türkiye cephesinde gerçek efektif döviz kuru, Almanya sanayi siparişleri ve Euro Bölgesi perakende satışlar da takip edilebilir.
USDTRY
USDTRY kuru günlerdir 26,95 düzeyinin etrafında çok dar bir bantta salınıyor. Yataylaşma sonrasında kurun sert bir biçimde üst gittiğini görüyoruz.
Swaplar ve hazine dövizleri hariç TCMB rezervleri eksi 58 milyar dolar düzeyinde yer alırken, net döviz konumunda yaşanan günlük değişim TCMB’nin yine döviz piyasasında uzunluk gösterdiğine işaret ediyor.
Kıbrıs İktisat Bankası Günlük Bülteninden alıntıdır
