Kripto para sanayisinin temelini oluşturan Defi kesimi, çok geniş bir yapıya sahip olup Blockchain ağları üzerine inşa edilen ve çeşitli kategorilerde hizmet sunan 3000’e yakın protokolden oluşur.
Bu protokoller, Defillama bilgilerine nazaran Eylül 2023 devri prestijiyle 38.8 milyar dolarlık kilitli toplam pahaya (TVL) sahip. Boğa döneminin doruğu olarak kabul edilen Kasım 2021 periyodunda ise DeFi’deki TVL 176,3 milyar dolara kadar yükselmişti.
Merkezsiz finans alanında sahip oldukları TVL ölçüsüne nazaran en büyük 10 Blockchain ağı ile birlikte barındırdıktanları protokol sayısı şu halde:
- Ethereum: 915
- TRON: 25
- BSC: 649
- Arbitrum: 453
- Polygon: 475
- Optimism: 189
- Avalanche: 333
- Base: 124
- Solana: 109
- Cronos: 102
Defillama datalarına nazaran elde edilen sıralama Blockchain ağlarında bulunan kilitli toplam pahaya nazaran belirlendi. Buna nazaran Ethereum, pastanın en büyük hissesine sahip olup an prestijiyle 21,29 milyar dolar TVL’ye sahip.
Bu ağlar üzerinde inşa edilerek hizmet veren en büyük 10 protokol ise şu halde sıralanıyor:
- Lido
- AAVE
- Maker DAO
- JustLend
- Uniswap
- Curve Finance
- Compound Finance
- Convex Finance
- Rocket Pool
- PancakeSwap
Likit Staking Protokolleri
DeFi protokolleri ortasında şu an 14,3 milyar dolar TVL ile en büyük protokol olan Lido, likit staking kategorisinde hizmet vermektedir. Ethereum, Solana, Moonbeam, Moonriver ve Terra Classic ağı üzerinde faaliyet gösteren Lido, staking altyapısı sağlayan merkezsiz otonom bir yapıya sahiptir.
Kullanıcılar, Lido protokolü üzerinden varlıklarını stake ederek günlük getiri elde edebilirler. Protokol, kullanıcılar staking alanında birçok yarar sağlandığından en çok kullanılan protokoller ortasındadır.
Bu avantajlar ortasında kullanıcıların günlük getiri elde etmesi yanında; kullanıcılar, ETH staking yapmaları için minimum 32 ETH’ye sahip olmasına gerekmeden istedikleri ölçüde kripto varlık kilitleyerek getiri imkanından faydalanabilir.
Kullanıcılar, varlıklarını kilitlediklerinde st başlıklı likit varlıklar alırlar ve kilitledikleri varlıklarla tıpkı bedeldeki bu varlıkları DeFi uygulamalarında kullanabilirler. Bunun yanında yatırımcılar, diledikleri vakit kilitli tokenlerine erişim sağlayarak geri çekebilirler. Sonuç olarak Lido, Ethereum staking faaliyetinde kullanıcılara daha fazla esneklik sağlar ve varlıkları üzerinde denetim sahibi olmalarına imkan tanır.
Lido DAO’nun yönetişim varlığı LDO, 1,33 milyar dolar piyasa kıymetiyle kripto piyasasında 34. Sırada bulunuyor. LDO, 2022 – 2023 yılı devrinde 0,874 – 3,31 dolar aralığında hareket ederken an prestijiyle 1,49 dolardan süreç görüyor.
Rocket Pool, likit staking kategorisinde LDO’nun akabinde 1,75 milyar dolar TVL ile en yüksek ikinci staking protokolüdür.
Merkezsiz Ethereum Staking havuzu olarak hizmet veren Rocket Pool, şu an ETH staking için yıllık 3 getiri sunarken staking ve node çalıştıracak kullanıcılar için yıllık %7 oranında getiri ile birlikte protokolün lokal varlığı RPL mükafatı sunar. Rocket Pool havuzunda node çalıştırmak isteyen kullanıcılar Ethereum ağı için gerekli olan 32 ETH yerine RPL’de 8 ETH ile node kurabilirler.
Protokolün lokal varlığı RPL, şu an 437 milyon dolar piyasa değerleriye sıralamada 73. sırada bulunuyor. RPL, bu yıl piyasa sürüldükten sonra 66 dolarda tepe gördü. Akabinde Nisan ayında başlayan geri çekilmenin akabinde Eylül ayında 22 dolara kadar gerilerken yılın en düşük düzeylerinde süreç görüyor.
Merkezsiz bir likidite havuzu olarak hizmet veren Curve Finance, kullanıcıların ERC-20 tabanlı token’leri ortasında düşük fiyatlarla takas yapmalarını sağlar.
Kullanıcılar, Curve Finance aracılığıyla likit token’ler elde ederken bu varlıkları çeşitli Defi uygulamalarında kullanabilir. Protokolü kullanışlı kılan özelliklerin başında platformun yüksek likiditeye sahip olması, düşük fiyat kayması ve düşük süreç fiyatları sunması gelir. Buna nazaran Curve Finance, Rocket Pool ve Lido üzere başka DeFi protokollerinden farklı olarak, ERC-20 token’leri için avantajlı takas imkanı sunar. Kullanıcılar, ayrıyeten platformun mahallî varlığı CRV tokenleri ile ek gelir elde edebilir. CRV token, an prestijiyle 461,6 milyon dolar piyasa kıymetiyle kripto para sıralamasında 70. sırada bulunuyor. Son 1 yılda 0,388 – 1,298 dolar aralığında hareket eden CRV, bugün 0,52 dolar düzeyinden süreç görüyor.
Kredi Protokolleri
Merkezsiz finans kesiminde en büyük kredi protokolleri TVL’ye nazaran AAVE, MakerDAO, JustLend ve Compound Finance olarak sıralanıyor.
En büyük kredi protokolü AAVE, şu an Ethereum, Polygon, Arbitrum, Avalanche, Optimism, Metis, Base, Fantom ve Harmony olmak üzere 9 Blockchain ağı üzerinde hizmet veriyor.
Aave, merkezsiz bir likidite protokolü olarak kullanıcılara değişken ya da sabit faizle likidite sağlama yoluyla gelir elde etme ve teminatlı kredi imkanı sağlar.
Platformun lokal varlığı AAVE’yi teminat olarak kullanarak ek getiri imkanı sağlayabilir. AAVE, şu an 898 milyon dolar piyasa kıymetiyle sıralamada 43. sırada bulunuyor. Son bir yıllık vakit diliminde en düşük 47,8 dolara kadar gerileyen kripto para, en yüksek 98 dolar bedelini görürken Eylül 2023 prestijiyle 61,5 dolardan alıcı buluyor.
Ethereum ağı üzerinde geliştirilen sabit kripto para ünitesi Dai’nin ihraççısı olan MakerDAO, kullanıcıların Ethereum üzere kripto varlıkları teminat vererek Dai varlığını kullanmalarını sağlar.
Bunula birlikte MakerDAO, yönetişim varlığı olarak MKR token’ini kullanır. Platform kullanıcıları ayrıyeten MKR varlıklarını da teminat olarak tutabilir ve bu sayede ek gelir elde edebilir.
MKR, şu an 1,43 milyar dolar piyasa bedeliyle en büyük 43. kripto varlık pozisyonunda bulunuyor. Son bir yıl içinde 503 dolarda taban gören kripto para, en yüksek 1.500 doları görürken şu an 1.460 dolardan süreç görüyor.
Defi dalında kredi protokolü olarak hizmet veren öbür en büyük platformlar ise Tron ağındaki Justlend ile Ethereum, Polygon, Arbitrum ve Base ağında faaliyet gösteren Compound’dır. Yüksek TVL’ye sahip öbür bir protokol olan Convex Finance ise Curve protokolü için bir getiri platformu olarak çalışır. Convex, kullanıcıların CRV ve CVX Token’lerinden ek gelir kazanmalarını sağlar ve kullanıcıların likit token’ler almasını sağlar.
En büyük DeFi Protokolleri ortasında UniSwap ve PancakeSwap ise merkezsiz kripto para borsası olarak faaliyet gösterir.
