Bilim dünyasının en değerli isimleri ortasında gösterilen Marie Curie’nin vücudu ve eşyaları, vefatının ortadan geçen 90 yıla karşın radyasyon saçmaya devam ediyor.
NOBEL MÜKAFATINI İKİ SEFER KAZANDI
Radyoaktivite üzerine yaptığı öncü çalışmaları ile sadece iki Nobel Mükafatı kazanmakla kalmayıp tıpkı vakitte “modern fiziğin annesi” olarak tanınan Marie Curie, ne yazık ki radyoaktif elementler olan polonyum ve radyum üzerine yaptığı araştırmalardan problemsiz bir formda kurtulamadı. Bu araştırmaları, ona kalıcı bir bilimsel miras sağlamış olsa da, tıpkı hususların bedeni üzerinde de kalıcı bir tesiri oldu.
Curie, sadece Nobel Mükafatı kazanan birinci bayan olmakla kalmayarak, birebir vakitte iki farklı alanda ödül alan tek bayandı.
Chip’te yer alan araştırmanın detaylarınada 1896’da Fransız fizikçi Henri Becquerel, uranyum tuzlarının objelerden geçme yetenekleri bakımından X-ışınlarına benzeri ışınlar yaydığını keşfettiğinin altı çiziliyor. Bu keşif, Curie’ye Becquerel’in bulgularını araştırma tezinin bir modülü olarak kullanması için ilham verdi. Kocası Pierre Curie ile çalışmalarına başladılar ve 1898’de iki yeni radyoaktif element olan radyum ve polonyumu keşfettiler.
Bu sonuçlar, Curie’lerin 1903’te Nobel Fizik Ödülü’nün yarısını almasına yol açtı. Öteki yarısı Becquerel’e verildi.
Daha sonra, 1911’de, pek çok şahsî trajediden sonra (Pierre Curie 1906’da ansızın hayatını kaybetti), Curie saf radyumu izole etmesi ile Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü. Araştırmasını radyoaktif hususların kimyası ve bunların tıptaki uygulamalarına adamaya devam edecekti. Hatta, Curie’nin çalışmaları olmasaydı, kanser tedavilerimiz muhtemelen bugün olduğu kadar gelişmiş olmayacaktı. Lakin aldığı tedbirlere karşın, Curie’nin bu hususlarla sistemli ve uzun periyodik temasının bir bedeli oldu.
EŞYALARI MÜZEDE SERGİLENİYOR
Marie Curie, 4 Temmuz 1934’te, radyasyonla yaptığı çalışmaların neden olduğu aplastik anemiden ötürü hayatını kaybetti. Aplastik anemi, ismine karşın olağan bir anemiden daha fazlasıdır, kemik iliği bedeninizin düzgün çalışması için kâfi yeni kan hücresi üretemediğinde ortaya çıkan ender bir kan durumudur. Curie öldüğünde bedeni o kadar radyoaktifti ki, gömülmesi için kurşun kaplı bir tabuta konması gerekti. Fakat, tabutunun mezardan çıkarıldığı 1995 yılına kadar kimse bunu bilmiyordu.
O vakitler Fransız yetkililer, bilime katkıları ve Fransız tarihinin simgeleri oldukları için Curie çiftini ulusal anıt mezar olan Panthéon’a taşımak istediler. Hafriyattan sorumlu yetkililer, kalan radyasyonla ilgili tasalar sebebiyle Fransız radyasyondan korunma ajansıyla temasa geçti ve mezarlıktaki personelleri korumak için yardım istedi.
Curie’nin bedeninin daha sonra incelenmesi, epey uygun korunmuş olduğunu ortaya çıkardı ve sadece küçük düzeylerde alfa ve beta kontaminasyonu tespit edildi. Journal of British Society for the History of Radiology’ye nazaran bu, muhtemelen Curie’nin ömrünün ilerleyen periyotlarında radyasyona maruz kalmayı sınırlamak için adımlar atmış olmasından kaynaklanıyordu.
Ancak öteki eşyaları için birebir şeyi söylemek pek mümkün değil. Vefatından 100 yıl sonra, mobilyaları, yemek kitapları, kıyafetleri ve laboratuvar notları da dahil olmak üzere birçok eşyası çok derecede radyoaktif olmaya devam ediyor. Bunların bir kısmı, aslında Fransa’nın Paris kentindeki Bibliothèque National’da kurşun kaplı kutularda saklanıyor. Bu objelere erişim talebinde bulunan ziyaretçilerin bir sorumluluk feragatnamesi imzalamaları ve radyum-226’ya maruz kalmayı önlemek için esirgeyici giysiler giymeleri gerekiyor.
Bu izotopun yaklaşık 1.600 yıllık bir yarı ömre sahip olduğu düşünülürse, kıymetli evrakların uzun bir mühlet boyunca güçlü bir mirasın ziyanlı bir hatırlatıcısı olarak kalacağı öngörülebilir.
