İnsanlar ve dinozorlar yalnızca Çakmaştaşlar üzere çizgi sinemalarda birlikte yaşasa da, en eski atalarımızdan kimileri Titanozorlar ve sembolik Triceratopslar üzere dinozorlar ile kısa müddet de olsa birlikte yaşamış olabilir. Bu uzaktan akrabalarımız, iki gün evvel Current Biology bülteninde yayımlanan bir çalışmaya nazaran Dünya’ya çarpıp kuş dışı dinozorları yok eden feci yok oluş olayından da kurtuldu.
Populer Science Türkçe’nin aktardığı araştırma insan, köpek, kedi, balina, fil ve yarasa üzere çeşitli cinsleri içine alan plasentalı memelilerin Kretase periyodunda ortaya çıktığını ve dinozorlar yok olmadan evvel kısa müddetliğine onlar ile bir ortada yaşadığını gösteriyor. Plasentalı memelilerin hepsi, anne karnında plasenta ismi verilen bir organ yoluyla gelişen canlı yavrular taşıyor.
‘UZAN VAKİTTİR TARTIŞIYOR’
66 milyon yıl evvel bir astreoit, bir ilkbahar günü Meksika’nın Yucatan Yarımadası yakınında Dünya’ya çarptı. Çarpışmayla birlikte oluşan yıkım kuş dışı tüm dinozorları ve pek çok memeliyi ortadan kaldırdı. Bu memeliler ortasında, tartısı 9 kg’ye kadar çıkan ve Madagaskar’da yaşamış kemirgen görünümlü, Vintana sertichi isimli bir hayvan da var. Bilim insanları, plasentalı memelilerin Kretase-Paleojen (K-Pg) kitlesel yok oluşundan evvel dinozorların yanında mı yaşadığını yoksa memelilerin dinozorlar yok olduktan sonra mı evrimleştiğini uzun müddettir tartışıyor.
Araştırma grubuna nazaran plasentalı memelilerin fosil kalıntıları yalnızca 66 milyondan daha yeni kayalarda bulunuyordu. Lakin moleküler datalar, plasentalı memelilerin daha eski kökenli olabileceğine işaret ediyordu.
Yeni çalışmada paleobiyologlardan oluşan bir araştırma grubu, fosil kayıtları üzerinde istatistiksel tahlil yürüterek plasentalı memelilerin bu kitlesel yok oluş olayından sonra ortaya çıkıp çıkmadığını belirlemeye çalışmış. Araştırmacılar, plasentalı göğüslü kümelerinden tam 66 milyon yıl öncesine uzanan fosil kayıtları toplamışlar.
Bristol Üniversitesinde çalışan paleobiyolog ve makale eş muharriri Emily Carliesle, “Plasentalı memelilere ilişkin binlerce fosili bir ortaya getirdik ve farklı kümelerin ortaya çıkışı ile yok oluşuna dair örüntüler görmeyi başardık” diyor. “Buna dayalı olarak plasentalı memelilerin ne vakit evrimleştiğini kestirim edebiliyoruz.”
Bilim insanları model ile birlikte, bu memelilere ilişkin soy sınırlarının birinci ortaya çıktığı tarihe nazaran ortaya çıkış periyodunu ve kümenin yok olduğu vakte nazaran yok oluş devrini varsayım edebiliyor.
Araştırmacılar primatları, tavşan ve yabani tavşanları (Lagomorpha), kedi ve köpekleri (Carnivora) içeren kümelerin K-Pg kitlesel yok oluşundan çabucak evvel evrimleştiğini göstermiş. Bu durum, kelam konusu canlıların cetlerinin dinozorlar ile haşır neşir olduğu manasına geliyor. Günümüzdeki plasentalı memelilerinin çağdaş soy sınırları ise sırf asteroit çarpışmasından sonra şekillenmeye başlamış. Başka memelilerde olduğu üzere, büyük ihtimalle dinozorlar tablodan eksildiğinde çeşitlenmeye başlamışlar.
Bu birinci memeliler gelişip serpilme tarafından büyük bir talih elde etti. Kedi boyutundaki memelilerden oluşan, condylarth ismi verilen ve günümüzdeki toynaklı hayvanların cetlerinin da içerisinde bulunduğu bir canlı kümesi, dinozorlar kaybolduktan sonraki birinci 328.000 yıl içerisinde yaşadı. Kaynak rekabeti azaldığından, memeliler değerli ölçüde büyümeye de başlamışlar. Bu memeliler ortasındaki en büyük galiplerden biri de, çabucak hemen çakal boyutundaki 18 kg’lık hallerinden 900 kg’lik devlere dönüşen “Gök gürültüsü canavarları” oldu.
