Murat ŞENOL’dan yeni yazı: Para Siyaseti Üyelerinden sonra sanki TÜİK ne yapacak?

featured
service
Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala
Reklam Alanı

Ekonomiden sorumlu  olan kurumlardan Hazine ve Maliye Bakanlığı ile TCMB Başkanı değişmesini müteakip ülkemizde artık Heterodoks Politikalar askıya alınır üzere oldu ve Ortodoks Politikalara yavaş yavaş geri dönülmeye başlandı. Yavaş yavaş olması gerekiyordu; zira, uygulamaya dönük yüzlerce karar alınmış bunların bir anda değişmesi ve faizin süratle artırılmasının iktisat üzerinde yaratacağı tahribatlar doğal olarak göze alınmadı. Ortodoks, Heterodoks derken umarız arabesk bir modele gerçek gitmeyiz.

Zombi Firmalar uyuyan hoşlar üzere bekliyor

IMF tarafından 2023 Haziran’ında yapılan bir araştırmaya nazaran dünyada en çok Zombi firmaya sahip olan ülke maalesef Türkiye’dir. Bunun temel sebeplerinden biri gerçek/hissedilen enflasyonun %150 açıklanan enflasyonun %80 olduğu bir ortamda firmaların ulaşabildiği finansman maliyetinin ortalama %20’ler civarında olmasıdır. Kuşkusuz bu durumda finansmana erişim olduğu sürece bu firmalar batmaz ancak  süratli bir faiz artırımında çok sayıda firmanın sorun yaşayacağı açıktır. Zombi firma potansiyelimiz faiz kararı ile bu kadar yakın bağlı kısaca.

Şirketlerin finansal sorunu çözülmüş değil

Seçim öncesi ve sonrası finasman erişimin zorlaşması bu firmaları probleme sokmaya başladır. Üstüne bir de süratli faiz artırımı daha da ağır şartlarla müsabakayı mümkün hale getirecekti.  Keza yüksek enflasyon ortamında fiyat artışları,  en azından birebir oranda işletme sermayesi gereksinimi doğurmaktadır. Finansmana erişim zorlaştıkça piyasaların kendi istikrarı içindeki  vadeli mal alım satım şartlarını da daralmış, bu durum işletme sermayesi gereksinimini daha da arttırmıştır. Gerçek Nakit döngü yalnızca çek hacminde %50 düşmüş durumda. 2023 Ocak ayında 1 milyon 994 bin adet  çek ile 468 milyar TL ödeme yapıldı. Nisan ayında ise ödenen çek adeti %47 gerileme ile 857 bin adete düşerken; ödenen çek hacmi de %50 düşüş ile 234 milyar TL’ye gerilemesi, piyasada meçhullükten kaynaklanan vadeli satışların düştüğü peşin/nakit satışa döndüğünün en büyük göstergesi.

Şirketlerin işletme sermaye gereksinimi arttı

Artan işletme sermaye muhtaçlığı, azalan alım vadeleri, yükselen finansman maliyetleri ( Allahtan süratli artırılmıyor), artan vergi ve fiyatlar ile kurlardaki oynaklıkla birleşince maliyet yapmakta zorlanan firmalar bundan sonra daha da zorlanacaktır. Düşük finansman maliyetleri sonucu 2021 ve bilhassa de 2022 yılında çok büyük karlar elde eden firmalar işletme sermaye gereksiniminin bir kısmını bu karlarla karşılamışlardı.

TÜİK 2022 yıl sonu TÜFE %64.27, ÜFE %97.72 olarak açıklandı. Elbette gerçek/hissedilen enflasyon bunun çok üzerindedir. Örneğin ENAG  açıklamasına nazaran tüfe %137.55 iken TÜİK 2022 ÜFE ortalama  enflasyon %128.47’dir.

Buna rağmen şirketlerin karlarından ödenen Kurumlar Vergi hacmi 2021 den 2022’ye artışı %185.1 olarak gerçekleşmiştir. Yani açıklanan ve hissedilen gerçek enflasyonun çok çok üzerinde firmalar kar elde etmişlerdir. Bireylerin gelirleri üzerinden alınan Gelir Vergisi hacmi tıpkı periyotta artışı %62.3 omuştur. Bu durum aslında  uzun müddettir bilenen gelir dağılımı meselesini da ortaya koymaktadır.

Gerçek dışı enflasyon oranları sorun olmaya devam ediyor

Enflasyonun elbet bir çok nedenleri vardır. Burada bu nedenlere ayrıntılı girmekten çok, TÜİK’in gerçek enflasyon oranını açıklamaması nedeniyle, mal ve hizmet fiyatlarını belirleyen bireyler,  tamamen gerçeklerden kopuk fiyatlar açıklayabilmektedirler. Keza açıklanan enflasyon oranlarına toplum güvenebilse mal ve hizmetlerdeki çok artışı da daha rahat sorgulayabilecekler ve itiraz etme bahtları olabilecektir; halbuki, açıklanan enflasyona güvenilmeyince fiyat belirleyicileri fiyatları istediği oranda artırmakta devlet de polisiye önlemlerle bu artışları takibe çalışmaktadır.

Gençlerde gelecek tasası arttı

Diğer andan ve tahminen daha da kıymetlisi sabit gelirlilerin fiyat artışları da bu açıklanan enflasyon oranları tabanında görüşülmekte ve toplumdaki bölümler ortası önemli bir sermaye transferi olmaktadır. Bozulan gelir dağılımı ve orta sınıfın alt sınıflarla birleşmesi önemli siyasi ve toplumsal meselelere yol açmakta, şahısların ve bilhassa de gençlerin ülkenin geleceği konusunda çok karamsar olup geleceğini yurtdışında aramasına neden olmakta ve nitelikli beyinler yurtdışına kaçmaktadır. Toplumumuzun geleceği açısından sorun oluşturacak bu durumu da kimi politikler es geçmektedir.

Reklam Alanı

Enflasyon oranında TÜİK de rasyonel davranmalı

Hazine ve Maliye Bakanı ile TCMB Lideri değiştiğinde uygulanacak siyasetler tartışılırken, haklı olarak birçok iktisat müellifi, TCMB Para Siyaseti üyelerinin değişmemesi durumunda eski kararları alan üyelerin uygulanacak yeni siyasetler konusunda itimat sorunu olacağını tabir etmişlerdir. Gerçekten para siyaseti heyeti üyeleri değiştirilmiştir.

Ancak enflasyon konusundaki kıymetli kurumlardan TÜİK’in bundan sonraki periyotlarda enflasyonu yanlışsız açıklayacağı konusunda kamuoyuna itimat vermemesi durumunda fiyatları belirleyenler, açıkalanan enflasyon oranlarına itimat olmayacağından hem enflasyon artışlarının üzerinde fiyat artışlarına sebep olunabileceği hemde sabit gelirlilerin gerçek enflasyon oranının çok altında fiyat artışlarına maruz kalacağı çok açıktır. Bu durumda TÜİK yetkililerin de bir “rasyonellik” açıklaması  yaparak bundan sonra açıklanacak enflasyon oranları konusunda topluma itimat vermeleri yada evvelki devir sorumlularının para siyaseti üyeleri üzere değişmesi gerekir.

Murat ŞENOL – Ekonomist        www.bankavitrini.com

Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz

0
be_endim
Beğendim
0
dikkatimi_ekti
Dikkatimi Çekti
0
do_ru_bilgi
Doğru Bilgi
0
e_siz_bilgi
Eşsiz Bilgi
0
alk_l_yorum
Alkışlıyorum
0
sevdim
Sevdim
Sorumluluk Reddi Beyanı:

Pellentesque mauris nisi, ornare quis ornare non, posuere at mauris. Vivamus gravida lectus libero, a dictum massa laoreet in. Nulla facilisi. Cras at justo elit. Duis vel augue nec tellus pretium semper. Duis in consequat lectus. In posuere iaculis dignissim.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

betnano
betnano
betnano
betnano
betnano giriş
sekabet
sekabet giris
totobet giris
totobet
supertotobet
supertotobet giriş
gebze avukat
gebze avukat firmaları
casino oyunları
en güvenilir bahis siteleri
forex firmaları
radar fx
dyorex
betnano giriş
betnano giriş
betnano giriş
betnano giriş
vbet giriş
vbet giriş
ngsbahis giriş
ngsbahis giriş
golden bahis
golden bahis
betnano giriş
Giriş Yap

Kripto Rehbercisi ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!