Nüzhet Gökdoğan, Google doodle çalışması ile gündem oldu. Google’da Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan kimdir sorusu cevap aramaya başladı. Peki, Nüzhet Gökdoğan kimdir, nereli? Birinci Türk astronom Nüzhet Gökdoğan kaç yaşında öldü? Nüzhet Gökdoğan’ın hayatı… İşte detaylar…
NÜZHET GÖKDOĞAN KİMDİR?
Türkiye’nin birinci bayan gökbilimcisi Nüzhet Gökdoğan, 14 Ağustos 1910’da İstanbul’da dünyaya geldi. Nüzhet Gökdoğan, Erenköy Kız Lisesi’nde yatılı olarak okudu. 1928 yılında mezun oldu, sonra burs kazanarak Fransa’ya matematik ve fizik alanında okumak için gitti. Astronomi alanına yönelmek isteyen Nüzhet Gökdoğan evvel 1932’de Lyon Üniversitesi’nde matematik lisansını tamamladı. 1933 yılında Paris Üniversitesi’nde fizik tahsili de görmüş, Paris Gözlemevi’nde staj yaptı. Paris Gözlemevi Nüzhet Gökdoğan’a kalmasını teklif etti. Lakin Gökdoğan yurda döner ve Kandilli’ye çalışmak üzere başvurdu. Lakin Kandilli Gözlemevi müdürü Fatin Gökmen Nüzhet Gökdoğan’ı bayan olması sebebiyle reddetti.
Nüzhet Gökdoğan, 29 Ekim 1934’de İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’ne doçent olarak atanır ve burada birinci bayan doçent oldu. Nüzhet Gökdoğan, daha sonra Yüksek Mühendis Mektebi ( İstanbul Teknik Üniversitesi)’ne müderris muavini olarak atanmış olup buranın birinci bayan çalışanı oldu. Astronomi Enstitüsü’nin kurucusu Ord. Prof. Dr. F. Freundlich’in danışmanlığında doktora tezini hazırladı. Yurtiçinde ve yurt dışında çalışmalarına devam eden Gökdoğan, 1954 yılında Fen Fakültesi Dekanlığına seçildi. Çalışmalarına devame den Nüzhet Gökdoğan, yurt dışından Lyot filtresini almış ve Türkiye’de Güneş müşahedelerinin kapsamının genişletilmesini sağladı. Astronomi çalışmalarını sürdürürken yurt içinde pek çok memleketler arası Astronomi kongresi ve aktifliğinin düzenlenmesini sağladı. Bununla birlikte, Gökdoğan, yurt dışındaki gözlemevlerini kapasitelerini bilmekte, yurt içinde de ise yetersiz kaldıklarının farkındaydı. 1997’de kurulan Ulusal Gözlemevi’nin kurulması fikrinin gündeme geldiği 1978’deki 2. Astronomi Kongresinde Türkiye’de uluslararsı nitelikli ve büyük bir gözlemevi kurulması gerektiğini vurgulamış ve bu fikri büyük ilgi gördü.
Nüzhet Gökdoğan, 1948 yılında Cahit Arf, Mustafa İnan ve Nazım Terzioğlu üzere meslektaşlarıyla Türk Matematik Derneği’ni kurdu. 1954 yılında kurulan Türk Astronomi Derneği’nin de kurucuları ortasındadır. 1974 yılına kadar Türk Astronomi Derneği başkanlığını yürüttü. Bununla birlikte Nüzhet Gökdoğan, öbür alanlarda uzmanlaşan bilim bayanları ve akademisyenler olan Süreyya Ağaoğlu, Sara Akdik, Şevket Fazıla Giz, Remziye Hisar, Nebahat Karaorman, Müfide Küley, Türkan Rado, Pakize Usulü, ve Beraat Zeki Üngör’le birlikte Türk Üniversiteli Bayanlar Derneği (TÜKD)’ni kurdu.
Nüzhet Gökdoğan ayrıyeten Lise edebiyat ve fen sınıfları için Astronomi ve Spektroskopiye giriş konusunda ders kitapları yazdı.
