“Kuru Otlar Üstüne”, Türkiye’nin giderek ruh karartıcı yeni gerçeklerine karşın geleceğe yönelik umutlarını tümden yitirmeyen, daha doğrusu yitirmemeye çabalayan genç ve yalnız insanlarının hüzünlü hikayesi olarak özetlenebilir.
Toplumsal sorunsallara parmak basan, dolaylı yollardan da olsa incelikli siyasal göndermelerde bulunan Nuri Bilge Ceylan’ın en “angaje” sineması olduğu bile ileri sürülebilir… “Entel işi yaratıcısı sineması” diye sinemaya Fransız kalanlar da kuşkusuz çok olacaktır…
Bu çeşit sınıflandırmalara, doğallıkla değişik manalar yükleniyor. Bu noktada, NBC sinemasının temelde etiketlenemez bir niteliğe sahip olduğunu unutmamamız gerekiyor. Öncelikle gözlemleyen, durum çözümlemesi yaparak kesin yargılara açılabilecek kapıları sıkıca kapayan, basitçe suçlamaktan kaçınan, yol göstermeye hiç yeltenmeyen, didaktizmden köşe bucak kaçan, siyah/beyaz olmamaya çok ihtimam gösteren ve alabildiğine bulanık, bunalımlı, değişken kimlikleriyle birden fazla etiketi üzerinde taşıyan karakterler yaratmayı seven NBC’ye has, uçları açık, içeriği doğurgan bir angajman kelam konusu burada….
BİR ÖĞRETMENİN HİKÂYESİ
Klasik manada sert bir angajman bekleyenler, kesinlikle yetersiz bulacaklardır bu sineması. O denli ya, özel tarikat okullarında ve yurtlarında yaşanan taciz ve tecavüz olayları gerçeğinden yola çıkmak yerine, Doğu Anadolu dağlarındaki bir nahiyenin laik devlet ortaokulunda, gerçek dışı olan fakat yaşanabileceği düşünülen, en azından mümkün görülen ya da hayal edilen, fakat fazla üzerine gitmeden küllendirilmeye çalışılan cinsel taciz kuşkusu üzerine şurası senaryo, bu noktadan yola çıkarak birçok kıymetli yan temayı, varoluşçu soru cengelleriyle derinlemesine deşiyor…
Eğitimini aldığı sanat kolunda parlak bir geleceğinin olmadığını bilen, zarurî vazife mühletinin bitmesini iple çeken fotoğraf öğretmeni Samet (Deniz Celiloğlu) ile tıpkı meskeni paylaştığı, bölgenin yerlisi meslektaşı Kenan (Musab Ekici) ve ilçedeki lisede misyonlu, bir terör akınında sağ ayağını diz altından kaybettikten sonra kimliğini ve geleceğini sorgulayan, İstanbul’a atanmayı istemekten bile çekinen genç solcu militan Nuray öğretmen (Merve Dizdar) ortasında gelişen karmaşık bağlar, tartışma ve arbedeler, açık sözlülükle iki yüzlülüğün flört ettiği davranışlar varoluşçu tasalar, küçük oyunlar, sıradan bencillikler, ucuz kıskançlıklar…
Yorumladığı ana karakterin iç çelişkileri neden ve yaşadıklarının yoğunluğundan bunalan başarılı oyuncu Deniz Celiloğlu’nun, sinemanın en sıkıntı sahnelerinden birinde, Nuray’in kendisini yatakta beklediği odaya girip öbür kameranın önüne geçmeden evvel, dekorun yan kapılarından birine yönelerek platoya çıkıvermesini nasıl yorumlamalı? Salt bir direktör cilvesi mi? Kurgusal sinemanın gerçekleri yansıtmaktaki yetersizliğine bir gönderme mi? Tahminen de sembolik bir fantezisi. Tansiyonu düşürmeyi hedefleyen alaycı bir parantez de olabilir…
(Yönetmen Nuri Bilge Ceylan ile oyuncular Merve Dizdar, Deniz Celiloğlu ve Musab Ekici kırmızı halıda poz verdi.)
ETKİSİ ÇABUCAK SİLİNMEZ
Bu ortada, vakit zaman uzun monologlara dönüşebilen sert tartışmaların, yüksek iç basıncın patladığı, kızgınlıkların şiddetle lisana getirildiği tansiyonlu ortamlardaki diyalogların küfür dolu çiğliğinin Fransızca altyazılara gereğince yansıtılmıyor olması, önemli bir eksiklik doğuruyor. Ögretmenler de kabadayı ağzıyla küfür edebilirler! Türkiye’de son yıllarda yaşanan maddi/manevi buhranların doğal bir yansıması bu. Klasik maço kültürümüzün bir noktada dışavurumu olan bu sert diyalogları yontmak, karakterlerin ruhsal gelgitlerinin gereğince anlaşılmasını, ortamın içerdiği saklı şiddetin yabancı izleyiciye gerektiği üzere ulaştırılmasını engelliyor.
“Kuru Otlar Üstüne” direktörüne ikinci bir Altın Palmiye olmasa da önemli bir ödül kazandıracak yoğunlukta, tesiri belleklerden çabucak silinmeyecek özgünlükte bir sinema.
Aslında, 76. Cannes Sinema Festivali’nden şu ya da bu mükafatı almasının ya da alamamasının rastgele bir değeri olmamalı.
Neden ödül aldığı kadar, neden alamadığı da merak konusu olması gereken bir sinema “Kuru Otlar Üstüne”…
11 DAKİKA BOYUNCA ALKIŞLANDI
Fransa’nın Cannes kentinde bu yıl 76’ncısı düzenlenen Cannes Sinema Festivali’nde “Kuru Otlar Üstüne” sinemasının gösterimi yapıldı. Gösterim sonrası Ceylan tam 11 dakika boyunca ayakta alkışlandı.
