1- Cumhuriyetin 100. yılında eğitim kesimini geçmişten günümüze değerlendirdiğimizde nasıl bir değişim yaşadığını düşünüyorsunuz?
Cumhuriyetimiz öncelikli kıymet verdiği eğitimin ulusal ihtiyaçları karşılarken çağdaş kıymetlere uygun nitelikteki gelişimi için gerçek bir atılım yapmıştır. Harf ihtilalinden, öğretimin birliğine ve özel nitelikte uzman öğretmenlerin yetiştirilmesine kadar gelişme kısa bir müddette gerçekleştirilmiştir. Yükseköğretimde 1933 ıslahatı ve Hitler faşizmi nedeniyle ülkelerinden ayrılmak zorunda kalan Alman bilim insanlarının katkılarıyla çağdaş gelişme yoluna girilmiştir.
Çeyrek yüzyıl süren bu gelişmelerden sonra çok partili devrin iktidarları eğitim ihtilaline karşıt tutucu uygulamaların olumsuz tesirleri kendini göstermiştir. 1960-1980 periyodu özgürlük ortamı ve planlı gelişme unsuru olumlu kimi değişimler olmuş, üniversiteler özerkliğe kavuşmuştur. 1980 sonrası birçok alandaki olumsuzluk eğitimde de yaşanmıştır. Bilhassa son 20 yılda çağdaş gelişmelere alışılmamış ve eğitimin kamu hizmeti olma niteliğini hiçe sayarak devlet okullarında önemli bir nitelik düşüşü yaşanmıştır.
Bugün okuma yazma oranını artırmak artık ulaşılmış bir maksat iken okuduğunu anlayabilmek, yorumlayabilmek, bir metin yazabilmek üzere daha gelişmiş yeterlilikler beklentisi ortaya çıkmıştır. Kişiselleştirilmiş eğitim modelleri uygulanmaya başlanmış ve farklı öğrenme modelleriyle pekiştirilmektedir. Cumhuriyetin 100.yılında bizler dünya ile birlikte öğrencilerin yapay zekadan yararlanmasının gerçek ve etik yollarını tartışırken, ülkemizde önemli bir kısım öğrencinin eğitim teknolojilerine erişimi bulunmamaktadır.
Sonuç olarak eğitimde Cumhuriyetin birinci çeyrek yüzyılındaki atılımda, 1980 sonrası, bilhassa son 20 yılda gerileme yaşanması ülkemiz ismine yaşamsal bir tehlikedir. Gelinen bu basamakta eğitimle ilgili olarak, anaokulundan yükseköğretime kadar çağdaş gelişmelere ve ülkemizin şartlarına uygun, esaslı bir dönüşümün sağlanması gerekmektedir. Bu doğrultuda eğitimin temel bir insan hakkı ve kamu malı niteliği yine hatırlanmalı, ülkemizdeki yüksek oranlı fırsat eşitsizliği sonucunda yükseköğretimden yararlanamayan bireyler için, üniversitelerin hayat uzunluğu öğretim fırsatları yaratması sağlanmalıdır. Böylece Üniversiteler Cumhuriyetin 2. Yüzyılında gerçekleştirilecek kalkınma atılımına kıymetli katkılarda bulunabilecektir.
2- 100 yıllık seyahatte eğitim bölümünün en kıymetli değişimleri yaşadığı periyotlar hangileridir? Sizler bu değişime nasıl ayak uydurdunuz?
Cumhuriyetin birinci devrinde her türlü kaynak eksiğine karşın, okul sayısını arttırmaya, cumhuriyetçi eğitimciler ve kuşaklar yetiştirmeye, nihayet okur- muharrir düzeyinin artırılmasına yönelik gayret başarılı olmuş, yasa ve genelgelerle eğitim ve öğretim düzenlenmiştir. Ayrıyeten köye hizmet edecek donanıma sahip öğretmenlerin yetiştirilmesinde Köy Enstitüleri çok başarılı bir model oluşturmuş.Köy Enstitüleri ülkemiz şartlarına çok uygun bir yaklaşımla eğitimin yerelde ve köy kalkınması temelli sürdürülmesini hedeflemiştir.
Ancak 1950 yılı sonrası, eğitimin kurucu bedellere ve çağdaş gelişmelere muhalif olarak gerici eğilimlerin eline geçtiği ve geniş toplum kesitlerinin nitelikli eğitimden uzak tutulmasının sağlandığı periyot başlamıştır. 1961 Anayasası ile izafi olumlu gelişmelerin yaşanmasına rağmen, 1980 sonrası ve bilhassa son 20 yıl Cumhuriyetin kuruluşu sırasındaki olumlu uygulamalara son verilen bir devir olmuştur. Hakikaten bu durum OECD PISA testine nazaran 15 yaşındaki gençlerimizin anadilde yazılmış kolay bir metni okuyup manaya hünerinin, araştırmanın yürütüldüğü 99 ülke ortasında 40. sıraya denk gelmesinde somutlaşmaktadır (2018). Üstelik bu gösterge vakit içinde, 2000 yılından 2009’a kadar tertipli bir biçimde iyileşmişken, 2009’dan 2018’e kadar tertipli olarak kötüleşmiştir (PISA 2018 Insights and Interpretations). Bu da yukarda işaret edilen eğitim siyaseti yanlışlığını ortaya koymaktadır.
3- Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına ‘nasıl bir insan’ yetiştirme maksadıyla yola çıktınız?
İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları olarak, akıl ve bilim yolundan ayrılmadan, bilgiye araştırarak ulaşan, merakla öğrenen, hayal kurabilen, yaratıcı, ömür uzunluğu öğrenme hünerine sahip, özgür ve eleştirel düşünen, farklılıklara saygılı, teknolojiyi yeterli kullanan, çok istikametli 21. Yüzyıl aydınlarını yetiştirmeyi hedefliyoruz. Öğrencilerimiz tıpkı vakitte sürdürülebilirlik farkındalığı yüksek, ülkesinin ve dünyanın geleceğine katkı koyan bireyler olarak yetişiyor.
4- Bu gayelere ulaşmak için neler yapıyorsunuz?
İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları olarak, yeterlilikler temelli tam öğrenme modeline dayalı, yüksek nitelikli, çok istikametli, yenilikçi eğitim anlayışını benimsiyoruz. Ayrıyeten dünyayla bütünleşme anlayışımız doğrultusunda öğrenci ve öğretmenlerin milletlerarası deveranını ve memleketler arası projeler gerçekleştiriyor, IBDP (Uluslararası Bakalorya Diploma Programı) ve ulusal programımızın öğrencileri Amerika ve Avrupa kıtalarındaki saygın üniversitelerde kabul edilerek başarılı bir eğitim süreci yaşamaktadır. Gayelerimiz ve bunlara ulaşmak için izlediğimiz yolda OECD Öğrenme Pusulası 2030 üzere memleketler arası yol göstericiler bizlere rehberlik ediyor.
5- Temel eğitim ideolojiniz nedir?
Öğrenmenin merakla başladığından yola çıkıyor; imtihandan bağımsız, kendi isteğiyle öğrenen öğrencilerimizin farklılıklarını göz önünde bulunduruyor; imtihana yönelik değil kazanım temelli, çeşitlendirilmiş ölçme-değerlendirme ile tam öğrenmenin gerçekleşmesini ölçüyoruz. Bu ideoloji öğrencinin potansiyelini açığa çıkartıyor. Nizamlı yükselen akademik sonuçlar, gerçek yolda olduğumuzu ortaya koyuyor. Ulusal ve memleketler arası başarımızdaki sistemli güzelleşme de ideolojimizi destekliyor.
6- Öğrencilerinizin hangi pahaları içselleştirmiş olarak kurumunuzdan mezun olmalarını amaçlıyorsunuz?
Özgürlüklere ve insan haklarına hürmet (Atatürk unsurlarını, temel hak ve özgürlükleri, laik ve demokratik hukuk devletini benimseyen gençler)
İyilik ve doğruluk (Adil, dürüst, yeterli ahlaklı, vicdanlı, paylaşımcı, emniyetli, saygın, etik kıymetleri benimsemiş, öz güven-öz hürmet -öz kontrol sahibi, anlayışlı, ayrımcılığa karşı, barışçıl bireyler)
7- Okulunuzu öteki eğitim kurumlarından ayıran en kıymetli özellikler nelerdir?
İTÜ GVO’nun, İTÜ çatısı altında köklerinden aldığını geleceğe taşıyabilen bir eğitim kurumu olması çok pahalıdır. Maslak yerleşkemiz bu nedenle akademik dünyanın tam da merkezinde yer almaktadır. Teknokent ile iş birliği içinde yapılan çalışmalar, projeler de okulumuza kıymet katmaktadır.
Edindiği akademik bilgiyi çeşitli kulüp etkinliklerinde uygulama ve yaratıcılığını geliştirme hüneri kazanan, örneğin okuduğu bir edebi yapıtı Birleşmiş Milletlerin Kalkınma maksatları penceresinden değerlendirebilecek kadar toplumsal ve çevresel farkındalığı yüksek, kültürel, sanatsal ve sportif merakları çok çeşitli, öz inançlı ve sorumluluk hissine sahip mezunlar yetiştirmek olarak özetleyebiliriz.
