Eylül ayı okul ayı… Öğrencileri birinci ders heyecanı, velileri masraf telaşı sardı.
Eylül ayı okul ayı… Öğrencileri birinci ders heyecanı, velileri masraf tasası sardı. Forma kâr kapısı oldu, servis ise ateş pahası… Kitabı, kalemi, kayıt parası… Dokunduğunuz cep yakıyor.
Eğitim “ücretsiz” olsa da satın alınacak çok şey var. Defterinden kitabına, servisinden formasına pek çok kalemi barındıran listelerin ortalama maliyeti de yüksek enflasyondan nasibini aldı. Defter, kalem, silgi üzere kırtasiye gereçlerine okul çantası, ayakkabı ve forma eklendiğinde okula başlamanın maliyeti 4 bin 929 liraya ulaştı. Buna servis fiyatı dahil değil, üstelik sadece temel ihtiyaçlar… Devlet okullarında evvelce bir top kağıt olan kayıt parası ise kimi yerlerde 20 bin liradan başlıyor!
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 11 Eylül Pazartesi günü başlayacak 2023-2024 eğitim öğretim yılı için önlem kararları aldı. Yusuf Tekin imzasıyla vilayetlere gönderilen genelgeye nazaran, okul aile birlikleri kararıyla daha evvelce belirlenen kıyafetler tercih edilecek ve velilere maddi külfet oluşturmamak için zaruret hali dışında değişikliğe gidilmeyecek. Lakin Aydınlık’a konuşan veliler durumun pek de o denli olmadığı görüşünü paylaştı. Üstelik, okulların forma satışı için anlaştığı mağazaları dayatması da uğraşı. Alışveriş pazarlarında okul formasının pantolon ve tişörtünü alıp, hırkayı yetiremeyen dahi var…
EL ALTINDAN YÜKSEK KAYIT PARALARI ALINIYOR
İlköğretim okullarındaki öteki bir meseleyse kayıt parası. Şayet anne çalışıyorsa iş yerine yakın bir okula vermek istiyor çocuğunu ya da anneenne, babaanneye yakın bir okula. Adrese kayıtlı olmadığı için okullar, yüksek paralar istiyor.
‘AYAKKABI SORUNU BÜYÜK SORUN’
Ayakkabı problemi aileler için büyük bir sorun. Doktorlar, fizyoterapistler ayak sıhhatinin çok değerli olduğunu, bunun için çok alçak olmayan, ortopedik taban tercih edilmesini söylüyorlar. Bu usul bir ayakkabı en ucuz 1000 lira.
EK KAYNAK İSTENİYOR
Her okulda farklı. Bu yıl kaynak fiyatı belirli değil, geçen yıl 280 lira ödemiştik. Kırtasiye için kalem, defter, boya, oyun hamuru, A4 kağıdı, tahta kalemleri üzere materyaller listelendi. Bunların fiyatları ilçeden ilçeye değişiyor. Zincirli marketlerde öteki kırtasiyelere nispeten daha ucuz.
SERVİSLERE BÜYÜK ZAM
Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, 2023-2024 eğitim öğretim yılında geçerli olacak yeni fiyatları belirledi. Ortalama yüzde 70’lik bir artırım yapıldı. En kısa aralık olan 0-3 km ortası fiyatı yıllık 6 bin 110 liradan 10 bin 400 liraya yükseldi.
Buna nazaran, 3-6 kilometre için 11 bin 460 lira, 6-10 kilometre için 13 bin 245 lira alınacak. 10-15 kilometre ortası alınan 9 bin 60 liralık fiyatsa 15 bin 410 liraya yükseldi. 15 kilometreyi aşan her kilometre için ise yıllık ek 325 lira alınacak. Rehber işçi masrafları içinse öğrenci başına azami 450 lira fiyat talep edilecek. Karara nazaran, yıl içinde akaryakıt fiyatları arttığı takdirde artış ölçüsü tarife yansıtılacak. Öte yandan İzmir ve İstanbul’da da servis fiyatlarına ortalama yüzde 50 oranında artırım yapıldı.
Asgari fiyatlı okul çantasını dolduramıyor! Eylül korkusu
CHP Genel Lider Yardımcısı Lale Karabıyık, eğitim masraflarında 4 yılda yaşanan artışı sayılarla ortaya koydu. Karabıyık, “Okul öncesi seviyede okula başlama maliyetleri 2019 yılına nazaran; 2023 yılında yüzde 654,36 oranında artmıştır. İlkokul seviyesinde okula başlama maliyetleri 2019 yılına nazaran; 2023 yılında yüzde 493,8 oranında artmıştır” dedi.
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Bursa eski Milletvekili Lale Karabıyık, yaptığı yazılı açıklamada, “Okullarımız eğitim öğretime hazır mı?” diye sordu.
“ÇOCUKLARIMIZI NASIL ORTAMLARIN BEKLEDİĞİNİ GÖRECEĞİZ”
2023-2024 eğitim-öğretim yılının 11 Eylül tarihinde başlayacağını anımsatan Karabıyık, “Önceki eğitim-öğretim yıllarında olduğu üzere okullarımız bu eğitim-öğretim yılında da birçok eksikle açılacak. Öğrencilerimiz, öğretmenlerimiz ve velilerimiz birçok problemle uğraşmak, boğuşmak zorunda kalacak. Her ne kadar Ulusal Eğitim Bakanı yeni eğitim öğretim yılına problemsiz başlayacağımızı belirtse de gerçekte durum söylendiği üzere değil. Örneğin 6 Şubat zelzelesini yaşayan vilayetlerimizde gerekli önlemler tam olarak alınmamıştır. 11 Eylül tarihinde çocuklarımızı nasıl ortamların beklediğini birlikte görüp yaşayacağız” tabirlerini kullandı.
“ENFLASYON NEDENİYLE VELİLERİMİZİ DAHA SIKINTI GÜNLER BEKLİYOR”
“Diğer yandan yaşanılan ekonomik krizin en çok etkilediği alanlardan biri de eğitim oldu” diyerek kelamlarına devam eden Karabıyık, “Okula ulaşmak, okuldaki hayatı istenilen biçimde sürdürmek, okul sonrasında bir sonraki güne hazırlanmak, bütün aileler için yüksek bir maliyete katlanmak manasına gelmektedir. Bu maliyet artışından ötürü özel okula çocuğunu gönderen, göndermeyi düşünen velilerimiz haklı olarak resmi okullara yönelmektedir. İster özel okullarda olsun, isterse resmi okullarda olsun enflasyon nedeniyle velilerimizi daha güç günler beklemektedir” açıklamasında bulundu.
ARTIŞI SAYILARLA ORTAYA KOYDU
Karabıyık, sayılar vererek kelamlarını şöyle sürdürdü:
* “Okul öncesi seviyede okula başlama maliyetleri 2019 yılına nazaran; 2022 yılında yüzde 285,26, 2023 yılında ise yüzde 654,36 oranında artmıştır. İlkokul seviyesinde okula başlama maliyetleri 2019 yılına nazaran; 2022 yılında yüzde 316, 2023 yılında ise yüzde 493,8 oranında artmıştır. Ortaokul seviyesinde okula başlama maliyetleri 2019 yılına nazaran; 2022 yılında yüzde 304,1, 2023 yılında ise yüzde 450,5 oranında artmıştır. Lise seviyesinde okula başlama maliyetleri 2019 yılına nazaran; 2022 yılında yüzde 286,8, 2023 yılında ise yüzde 486,4 oranında artmıştır. Her yıl olduğu üzere okullarımız yeniden eğitim öğretim yılına birçok eksik ile başlayacak. Fizikî eksikliklerin yanı sıra paklık, güvenlik işçisi üzere eksiklikleri hala devam etmektedir.
“ÖĞRETMEN AÇIĞI TEKRAR FİYATLI ÖĞRETMENLİK SİSTEMİ İLE KAPATILMAYA ÇALIŞILACAK”
* Takımlı yardımcı hizmetli ve güvenlik vazifelisi ataması yapılmamıştır. Yaklaşık 63 bin güvenlik, 105 bin de paklık görevlisine gereksinim bulunmaktadır. Yeteri kadar öğretmen ataması yapılmamıştır. Evvelki öğretim yılında 90 binin üzerinde fiyatlı öğretmen çalıştırıldığı düşünülürse en az 100 bin öğretmen ataması yapılmadığı takdirde öğrenciler öğretmensiz, öğretmenler öğrencisiz kalacağı ortadadır. Yapılan 45 bin atama, emekli olup sistem dışına çıkanlar düşünüldüğünde muhtaçlık duyulan öğretmenin yarısı bile değildir. Hasebiyle öğretmen açığı yeniden fiyatlı öğretmenlik sistemi ile kapatılmaya çalışılacaktır.
“EN DÜŞÜK ÖĞRETMEN MAAŞI YOKSULLUK HUDUDUNUN ÜZERİNDE OLMALI”
* Öte yandan eğitim iş görenleri önemli oranda mali zorluk çekmektedir. 25 yıllık bir öğretmen 25.154 lira maaş almaktadır. Bu nedenle eğitim öğretime hazırlık ödeneği en az bir maaş fiyatında ödenmeli ve en düşük öğretmen maaşı yoksulluk sonunun üzerinde olmalıdır.
“OKUL BÜTÇELERİ OLUŞTURULMALI”
* Okul bütçeleri oluşturulmadığı sürece velilerden para toplanmaya devam edilecektir. Okula başlama maliyetleri bu kadar artmış iken velilerin üzerinden mali yükün alınabilmesi lakin okul bütçelerinin oluşturulmasıyla mümkün olacaktır.
“ÖĞRENCİ BAŞINA 500 TL GÖNDERİLMELİ”
* Zarurî eğitim kapsamında, devlet okullarında örgün eğitim içerisinde 15.189.878 öğrenci bulunuyor. MEB’in bütçesi 435 milyar liradır. Okullara her eğitim öğretim yılının başında eğitim öğretime hazırlık gayesi ile öğrenci başına en az 500 lira bütçe gönderilmelidir. Öğrenci başına 500 lira gönderildiği takdirde MEB’in bütçesinin yalnızca 7,5 milyar lirası (yüzde 1,72) kullanılmış olacaktır.
“BÜTÇEDEN AKTARILAN KAYNAK İLE OKULLARIN TEMİZLENMESİ BİLE MÜMKÜN DEĞİL”
* Evvelki Ulusal Eğitim Bakanı, okullara bütçe gönderildiğini söz etmiştir. Meğer MEB tarafından yalnızca liselere bütçe gönderilmekte, Birinci ve ortaokulların ise yalnızca elektrik, su ve ısınma masrafları karşılanmaktadır. Bu yıl birinci ve ortaokullara da kısmen bütçe aktarılmıştır. Lakin 1.000 öğrencisi olan bir okula gönderilen 4.500 lira, muhtaçlıkları karşılamaktan çok uzak kalmıştır. 1.000 öğrencisi olan okulların en az 5-6 paklık vazifelisi gereksinimi bulunmaktadır. Bu okulların yalnızca altı paklık çalışanı için aylık yaklaşık 80 bin lira ödeme yaptığını düşündüğümüzde merkezi bütçeden aktarılan kaynak ile okulların temizlenmesi dahi mümkün değildir.
“MEMUR MAAŞININ YARISINI OKUL MASRAFI OLARAK HARCAMAK ZORUNDA”
* Yaşanan hayat pahalılığı öğrencilerin kullandıkları materyallere de yansımış, geçen yıllara oranla bütün materyallerde büyük bir artış olmuştur. Taban fiyatla hayatını devam ettiren bir aile, ilkokula başlayan çocuğu için, bir aylık maaşından fazlasını, en düşük maaş alan memur ise maaşının yarısını okul masrafı olarak harcamak zorundadır.
“OKULLAR TOPLUMDAKİ BÜTÜN EŞİTSİZLİKLERİ YANSITAN KURUMLAR HALİNE DÖNÜŞTÜ”
* Sonuç olarak anayasanın 42’nci unsuruna nazaran, temel eğitim, tüm vatandaşlarımıza eşit ve parasızdır. Bu nedenle devlet, çocuklarımızın eşit şartlarda eğitim almalarını sağlamak zorundadır. Velilerin eğitim harcamaları göstermektedir ki devlet okullarında bu sağlanamamaktadır. Bu nedenle de okullarımız toplumdaki bütün eşitsizlikleri yansıtan kurumlar haline dönüşmüştür.”
