Christopher Nolan‘ın 21 Temmuz’da gösterime giren biyografik sineması Oppenheimer sinemaları kasıp kavururken, birinci atom bombası testiyle ilgili şaşırtan bir çalışma yayımlandı.
Çalışmaya nazaran Trinity ismi verilen ve ABD’nin New Mexico eyaletindeki boş bir çölde gerçekleştirilen bu testte ortaya çıkan radyoaktif gereç, aslında onlarca eyaleti birden etkilemişti.
Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran atom bombasının mucidi J. Robert Oppenheimer‘ın hayatını mevzu alan sinema, tıpkı vakitte bombanın geliştirilme sürecini, Los Alamos’ta yürütülen araştırmaları ve Trinity denemesini de odağına alıyor.
Atom bombasının birinci çalışmaları II. Dünya Savaşı sırasında Manhattan Projesi ismiyle başlamıştı. 1942’de ABD’nin New Mexico eyaletindeki Los Alamos bölgesinde bir küme ünlü bilim insanı gizlice toplanmıştı. Bu şahıslar, Oppenheimer öncülüğünde üç yıl çalıştıktan sonra birinci bombayı yapmayı başarmıştı.
RADYOAKTİF TORTULAR, KANADA VE MEKSİKA’YA DA DAĞILDI
Böylelikle 16 Temmuz 1945’te yapılan Trinity denemesi, dünyadaki birinci nükleer patlama unvanını almıştı.
Yeni araştırma, bu test sırasında açığa çıkan radyoaktif tortuların 46 eyaletin yanı sıra Kanada ve Meksika’nın kimi bölgelerine dağılmasıyla sonuçlandığını gösteriyor.
Araştırmacılar, bu tipten testlerin “radyoaktif serpintilerin geniş çapta yayılmasına” neden olduğunu ve “çevresel kirlenmeye ve maruziyete” yol açtığını vurguluyor.
ABD hükümeti ayrıyeten 1951 ve 1998 ortasında kestirimi 815 yer altı nükleer bombasını patlatarak kapsamlı testler yürütmüştü. Çalışmada bu testlerin tesirleri de ele alındı.
10 GÜN İÇİNDE 46 EYALETE ULAŞTI
Princeton Üniversitesi’nden Sébastien Philippe liderliğinde yürütülen çalışmada radyoaktif serpintilerin eriştiği alanları belirlemek için bu testlerden çabucak sonraki günlerin hava durumu kayıtları incelendi.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmeyen araştırma makalesinde Trinity testinden kaynaklanan radyoaktif serpintinin patlamadan sonraki 10 gün içinde 46 eyalete ulaştığı tabir edildi.
Bulgulara nazaran serpinti ABD’nin dışında Kanada ve Meksika’ya da ulaşmıştı.
Philippe, “Bu çok büyük bir keşif ancak kimseyi şaşırtmamalı” diye konuştu.
“SERPİNTİNİN TESİRLERİ HAFİFE ALINDI”
Ekibe nazaran Manhattan Projesi’nde çalışan bilim insanları, nükleer serpintinin tesirlerini hafife almıştı.
Stevens Teknoloji Enstitüsü’nde nükleer tarihçi Alex Wellerstein, “Radyoaktif tehlikeler olduğunun farkındaydılar lakin akut riskin patlamanın meydana geldiği yerin etrafındaki alanları kapsadığını düşünüyorlardı” dedi.
Tarihçiye nazaran Manhattan grubu, radyoaktif unsurların yakın ve uzak ekosistemlere nasıl yerleşebileceğini pek düşünmemişti:
“Düşük dozda radyoaktif hususun kalabalık nüfuslar üzerindeki tesirini sahiden düşünmemişlerdi.”
Bulgular, nükleer patlamalardan kaynaklanan radyasyona maruziyet nedeniyle federal hükümetten tazminat almaya hak kazanan şahısların sayısının artmasını sağlayabilir.
