Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Can Hürel, gündelik hayatta ve iş hayatında en çok kullanılan, en işlevsel organların başında ellerin geldiğini belirterek, el ve bilek yaralanmalarının yaygın rastlanan bir sıhhat sorunu olduğunu tabir etti. Günlük hayat aktivitelerinde büyük rolü olan ellerin korunması güç olduğunu ve sıkça yaralandığını lisana getirdi.
Acil servis müracaatlarının yaklaşık yüzde 10-20’sini el yaralanmalarının oluşturduğu bilgisini veren Dr. Hürel, “Travma nedeniyle acil servislere başvuran olayların birçoğunda el yaralanmaları da görülür. Bu yaralanmalar cildin zedelenmediği, kemik ve eklem bağlarının etkilendiği kapalı yaralanmalardan cilt, kemik, eklem, tendon, kas, damar ve sonların bütünlüğünün bozulduğu açık yaralanmalar ve hatta kopmalara kadar uzanan bir çeşitlilikte olabilir. Delici-kesici alet, ezilme ya da ateşli silah yaralanmaları ile kopma formundaki yaralanmalar, sıhhat kuruluşuna en sık müracaat sebebidir” diye konuştu.
Yaz aylarında kıyılarda keyifle güneşlenmek için uzandığımız şezlongların dikkatli kullanılmadığında parmak ucu kopmasına yol açtığını belirten Dr. Hürel, kelamlarına şöyle devam etti: “Bazı tip şezlonglarda bulunan baş yükseklik ayar düzeneği, denetimsiz biçimde parmaklarımızı sıkıştırarak tabiri caiz ise ‘giyotin mekanizması’ gibisi ani bir vurma tesiriyle parmak ucunun kesilmesine hatta kopmasına yol açabiliyor. Elimizi başımızın gerisinde ya da görüş alanımız dışında el yordamıyla şezlongu ayarlamaya çalışmak nedeniyle oluşan bu yaralanmalar çok tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor”
Şezlong yaralanmalarında birinci müdahalenin nasıl yapılması gerektiği konusunda bilgi veren Dr. Hürel; “Böyle bir durumda birinci yapılması gereken sakin olmaya çalışmaktır. Kopan uzuv üzerine pak bir bası uygulamak ve uzvu yüksekte tutmak gerekir. Daha sonra kopan parçayı pak bir naylon torba içine koymalı, bu torbayı da buzlu su dolu öteki bir torbanın içine yerleştirmeli ve en yakın sıhhat kuruluşuna hemen başvurulmalıdır” dedi.
El yaralanmalarını ciddiye alınması gerektiğine; aksi halde süreksiz yahut kalıcı iş gücü kaybı ve ruhsal, kozmetik meselelere neden olabileceğine işaret eden Dr. Hürel “Hareket sistemi içindeki kilit rolü nedeniyle ellerimiz komplike bir yapıya sahip. Üstelik korunmasız olduğu için çok çabuk yaralanıp hasar görebiliyor. Bu yaralanmalar küçük bile olsa, vaktinde ve bilgili müdahale yapılmazsa ileride daha büyük duyu ve fonksiyon kaybına yol açabilir. Meskende tedavi etmeye çalışmak gerçek değildir. Bilgisizce uygulama yapılırsa geri dönüşsüz meseleler doğabilir” dedi.
Yaralanma sonucu ağrı, kanama, morarma, şişme, uyuşukluk, his kayıplarının görülebileceğini, oluşan kaygı dert ve panik haliyle baygınlık hissi, titreme üzere belirtilerin yaralanma bölgesi dışına yayılarak bedende genel reaksiyonel reaksiyonlar oluşturabileceğini lisana getirdi. Elin birçok kemik, eklem, kas, tendon, damar ve hudut yapısının ahenk içinde çalıştığı bir organ olduğunun altını çizen Dr. Hürel en küçük bir keside bile bu işlevlerin geri dönüşsüz olarak ziyan görebileceğini söyledi. Hasarın boyutunu tespit etmek için tecrübeli ve uzman doktor muayenesinin kaide olduğunu vurguladı.
“KANAMA VARSA TAMPONLA DURDURULABİLİR”
Yaralanmanın akabinde, bilgili şahıslarca yapılacak birinci yardımın ehemmiyetine de değinen Dr. Hürel şu bilgileri aktardı: “Öncelikle yaralanan kişinin şeker, tansiyon yahut kalp üzere bir hastalığı varsa durumu daha da ciddileşebilir. Çok kan kaybı görülüyorsa yara kıymetlendirilir ve 4 evreli birinci yardım yapılır. Uygulanacak birinci yardım metodu da yaralanma tipine uygun olmalıdır. Kanama görülüyorsa tampon ya da yara üzerinden sıkma süreci yapılır. Bu sırada kesinlikle pak materyal kullanılmalıdır, aksi halde yara enfekte olabilir.
Yarası pakça kapatılan ve sıkıca sarılan kişi uzvu üstte tutularak vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşuna ulaştırılır. Isırma yarası mevcut ise uzuv bol sabunlu su ile ağır halde yıkanarak pak bir formda sarılmalı ve ısıran hayvan müşahede altına alınarak takip edilmeli, mümkünse veterinere teslim edilmelidir. Kuduz ve tetanoz aşıları kesinlikle yapılmalıdır. Isırık yaralanmaları, hatta insan ısırığı dahil olmak üzere uzuv kaybına yol açabilecek derecede önemli enfeksiyon kaynağı olabilirler. Bu yaralanmalara müdahale, kesinlikle deneyimli sıhhat takımları tarafından yapılmalıdır. Isırık ile oluşan parmak kopmaları da görülmektedir. Bu yaralanmalara da çok tecrübeli mikrocerahi takımlarınca müdahale edilmelidir.
Yaralanmaya ateşli silahlar yol açtıysa, yara pak bezlerle tampone edilmeli kırık mevcutsa etraftaki uzun cisimlerle bağlanarak stabilize edilmeye çalışılabilir. Doğal birinci yapılacak şey acil yardım merkezine telefonla ulaşarak ilgili şahıslara; panik yapmadan yaralanma hali, hastanın durumu ve adres konusunda net ve süratli bilgi verilmelidir”
El yaralanmalarına günlük ömürde olduğu üzere sanayi alanında, erkeklerde ve etkin çalışan yaş kümesinde sık rastlandığına dikkat çeken Dr. Hürel, el ve el bileği yaralanmalarını önlemek için iş kazalarına karşı daha sıkı önlemlerin alınmasının, çalışanlar ve patronların daha çok bilgilendirilmesinin, kazaların önlenmesine yönelik düzenlemelerin yapılmasını tavsiye etti.
