Pedagojiden, eğitim biliminden, çağın hakikat ve araçlarından bihaber beşerler, ‘öğretici’ ilan ediliyor. Bu büyük bir güvenlik açığıdır, yeni istismarlara kapı aralanıyor.
Osmanlı’nın sonunu hazırlayan modüllü yapı tekrar var edildi. Bu eğitim sistemi; halkı bölen, hasebiyle ulusun geleceğini tehdit eden, ulusal bütünlüğü süratle kaybettiren bir sistem.
Eğitim İş Genel Lideri Kadem Özbay Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.
Karma eğitim tehlikede mi?
Karma eğitim, hiç olmadığı kadar tehlikede. 21 yıllık siyasal İslam iktidarından öğrendiğimiz bir şey varsa, o da en makus ve vurucu darbeleri için tekraren, bazen yıllarca halkın nabzını yoklamalarıdır. Bu mevzuda da 4+4+4 sistemi getirildiğinden bu yana aslında belirli aralıklarla karma eğitimi amaç alıyorlardı. Artık ise dernek maskesi takmış tarikatların eğitime daha da dahil edilmesi, İktidar bloğuna karma eğitime açıkça karşı olan HÜDA PAR ve YRP üzere yapıların eklenmesiyle bu nabız yoklamaların, karma eğitim aksisi telaffuzların arttığını ve hatta normalleştirilmeye çalışıldığını görüyoruz.
“HALK BU TÜRLÜ İSTİYOR” İLLÜZYONUNUN SONU NEREDE?
Yusuf Tekin’in neredeyse daha yeni bakan olur olmaz reaksiyon çeken “kız okulları” açıklamasını ve reaksiyonları görünce yanlış anlaşıldığını argüman etmesini de bu çerçevede pahalandırmak gerekiyor. Gerici çevrelerin, laik eğitimin temeli olan karma eğitimi maksat alırken uyguladığı 2 temel taktik var: 1- Harem selamlık eğitimde çocukların daha başarılı olduğuna dair araştırmalar olduğunu söylemek. 2- Halkın bu türlü bir talebi olduğunu sav etmek. Birincisi zati tam bir safsata; hiçbir bilimsel araştırmaya, gerçekliğe dayanmayan bir kara ezber. İkincisi ise yeniden gerçekliğe alışılmamış bir kılıf. Burada asıl sorulması gereken sorulardan biri şu: “Halk bu türlü istiyor” illüzyonunun sonu nerededir? Yarın öbür gün tarikatlar toplu ulaşımı da harem selamlık yapmak isterse “halkın talebi” olarak mı karşılanacaktır? Mesela bayanların sokağa çıkma saatlerine kısıtlılık istense, Avrupa ülkelerinden bile daha evvel bayanlara seçme ve seçilme hakkı verilen bu Cumhuriyet’te bayanlar kısıtlanacak mıdır? Ben karşılık vereyim: Eğitim-İş var epey, hayır!
Yeni Ulusal Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’i nasıl buluyorsunuz?
Yeni Bakan, Ulusal Eğitim Bakanlığı için yeni biri değil. Daha evvel Bakanlıkta Müsteşar olarak bulunmuş biri. Eğitimle ilgisi akademisyen ve veli olmaktan öteye geçmiyor. Telaffuzlarının birçoğunun cumhuriyet aksisi olduğunu görmekteyiz. Bu da cumhuriyet dersi eksikliğinin bir sonucudur. Anlaşılan o ki Cumhuriyetin ve ihtilallerinin, bu ihtilallerin var ettiği kurumların toplumsal bünyemize uygun olmadığını düşünüyor. Karma eğitime karşı çıkmasının da nedeni bu. Cumhuriyet, ihtilaller, ihtilal kurumları boşlukta oluşmadı. Kendisinin tezlerini, Osmanlı’da savunanların başarısızlıklarının, ödettikleri bedellerin sonunda şekillendi. Osmanlı’nın başarısızlığını, dışarıdan almaya dayalı okuma bilimsel okuma değildir. Zira toplumlar ebediyen birbirlerinden alırlar. Sıkıntı toplumların sıkıntılarını çözüp çözmedikleridir. Cumhuriyet, ferdî egemenliğe dayalı bir idareden millet egemenliğine geçiştir. Bunun temel nedeni evvelki egemenlik anlayışının toplumu bir ortada tutamaması ve keyfi tavırlara dayalı gelişmesiydi. Bize, bizim bünyemize uygun olan bizi millet yapan Cumhuriyettir. Bu türlü bir anlayışla, Ulusal Eğitimin meselelerinin çözülmesi mümkün değil.
• Karma eğitim aykırılığı, İmam-Hatip bayraktarlığı ortaokuldan liseye geçiş meselesini çözmez.
• Eğitimin niteliğini bizatihi yükseltmez.
• Meslek liselerinin üzerinden yaratılan çocuk personelliği meselesini çözmez.
• Eğitimin yükünün velilerin sırtına yüklenmesini engellemez.
• Fakirlerin çocuklarının dezavantajlı durumunu ortadan kaldırmaz.
• Cumhuriyetimizin kuruluş ideolojisinde olduğu üzere tüm çocuklarımızın eşit, kamusal, parasız, bilimsel, laik eğitim hakkından yararlanmasını sağlayamaz.
Bu sıkıntılar ortada dururken hele de sarsıntı bölgesinde yaşananlar dururken, Yusuf Tekin siyasi iktidarın eğitimi gericileştirerek yeni bir jenerasyon yaratma emeline adeta hizmet etmektedir. Bu anlayışla devam edilirse, eğitimde var olan sıkıntılar çözülmeyeceği üzere yarınlar, bugünden de vahim olacaktır.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın vakıf, dernek ve Diyanet İşleri Başkanlığı ile imzaladığı protokollere yorumunuz nedir?
Bu mevzu eğitimin en acil problemlerinden biri; kanserli hücre üzere büyüyor, büyütülüyor. Bu mevzuda en sert çabayı veren, laikliğe karşıt her protokolle ilgili hem yargıya başvuran hem kamuoyunu bilgilendirme vazifesini ifa eden sendikayız. Lakin bu kâfi olmuyor zira bu rezalete topyekun, toplum olarak karşı çıkabilmeliyiz.
Okullar, gerici kümelerin kendi varlıklarını sürdürmek için çocuklarımızı taşıyıcı araç olarak kullanma dileklerini gerçekleştirecek yerler değildir. Okul, öğrenci ve öğretmenlere aittir. Öğrenci ve öğretmenlerin dışında okulların, eğitimle ilgili olmayan şahıslara ister kulüp ismiyle, ister proje ismiyle açılması hakikat bir uygulama değildir.
Peki 1 milyondan fazla çalışanı olan bir bakanlık neden buna muhtaçlık duyuyor?
Bu uygulamalar Ulusal Eğitim Bakanlığının eğitim ismine bir gereksiniminden kaynaklanmamaktadır. Büsbütün AKP’nin ve koalisyon ortakları olan tarikatların siyasi amaçlarıyla ilgilidir.
Gerici derneklerle imzalanan bu protokoller 3 çerçevede değerlendirilmeli:
1- Bu dernek/vakıf imajı, faşist 1980 darbesinde hortlatılan, AKP periyodunda STK makyajı yapılıp semirtilen tarikatlar için bir maske. Hatta protokol imzalanan bu ‘dernek’lerin birçoğunun internet sitelerinde dahi, tarikatlarla organik bağları övünerek belirtiliyor. Özetle; genç Cumhuriyet’te kapatılan tekke ve zaviyeler bugün sınıfların kapısından içeri sokuluyor. Laikliğe büsbütün alışılmamış.
2- Ulusal Eğitim Bakanlığı, Anayasa’ya nazaran bir kamu hizmeti olarak sunmak zorunda olduğu eğitim için bu yapıları taşeron yapıyor. Halbuki bunu hukuken de etik olarak da yapamaz. Siz mahkemelerin birtakım davaları ihtiyar heyetine protokoller aracılığıyla sevk ettiğini gördünüz mü? Hastanelerde uzman tabiplerin yerine protokoller aracılığıyla hacamatçıların ameliyatlara sokulduğunu işittiniz mi? İşte öğretmenin yerine bu gerici yapıları eğitime sokmanın bundan bir farkı yok. Üstelik kimi protokollerde, tüm maliyeti Bakanlığın çektiğini görüyoruz. Yani Bakanlığın, o parayı eğitimi güzelleştirmek yerine tarikatlara bu yolla aktarmış oluyor. Bizlerin paralarını.
3- İnançlı değil. Okullar, eğitim, çocuklarımızın en inançta olmaları gereken yerlerdir. Savaşlarda bile gaye alınmaz. Lakin bu protokoller aracılığıyla okullar, güvenilmez birtakım beşerlerle dolduruluyor. Üstelik bu yapıların birçoğu cinsel istismar üzere vahim skandallarla tekraren gündeme gelmiş olmalarına karşın. Pedagojiden, eğitim biliminden, çağın hakikat ve araçlarından bihaber beşerler, “öğretici” ilan ediliyor. Bu büyük bir güvenlik açığıdır, yeni istismarlara/skandallara kapı aralamaktır.
Zorunlu din derslerinin yanına zarurî seçmeli din dersleri de eklendi. Bu ne manaya geliyor?
Laik bir eğitimde, devlet bütün dinler, inanışlar karşısında tarafsızdır. 12 Eylül rejimiyle zarurî din dersinin Anayasa kararı haline getirilmesi esasen laikliğe vurulmuş bir darbeydi. Bu kararı alanların sonradan biz, dini eğitim vermek için değil din hakkında bilgi sahibi olsunlar diye bu dersi getirdik biçiminde savunma yapmalarının gerçeklikle bir ilgisi yoktu. Laik eğitim, eğitim programlarının, eğitim ortamlarının ve eğitim çalışanının laik olmasıyla sağlanır. Türkiye’de bu üç şart, tam olarak hiçbir vakit yerine getirilemedi. Sonuçta eğitim programlarını belirlemek devletlerin kendi iradelerine bağlı.
“LAİKLİĞİ DE İNSAN HAKLARINA DA AYKIRI”
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi din dersleriyle ve dinle ilgili uygulamalarda iki kıymetli ölçüte devletlerin dikkat etmesi gerektiğini belirtmektedir. Bir, okullar, çocukları ve velileri dini inanışlarını açıklamaya zorlayamaz. İki, okullarda verilen din dersleri, çocukları ailelerin inanışları karşısında çelişkiye düşürmemelidir. Bu iki prensip açısından baktığımızda uygulamada bu dersler, laik eğitime muhalif oldukları üzere insan hakları hukukuna da terstir.
“TÜRKİYE TARAFSIZ DEĞİL”
Kalkınmak isteyen bir ülkenin zarurî temel eğitimde en son yapacağı işi Türkiye birinci evvel yapmakta. Dünyada hiçbir ülke; fen, matematik, ideoloji derslerini geri plana atıp da din eğitimiyle kalkınmış değildir. Çağdaş bir ülke, din eğitimini sivil alanın sorunu olarak görür. Devlet siyaseti olarak görmez. Zira din, genel bir bilgi alanı olsa dahi inanma kişiseldir. Her bireyde farklı bir yansıyışa sahiptir. Devletin bu inanma biçimlerinden birinin tarafı olması, onun tarafsızlığının ortadan kalkması manasına gelir. Türkiye bu haliyle dinler ve inanışlar karşısında tarafsız bir ülke değildir.
“EĞİTİMİN NİTELİĞİNİ SAKATLIYOR”
Bu dersler, belirli bir mezhep anlayışına dayandırıldığından mecburî temel eğitimin muhakkak bir kümeye ayrıcalık tanımasına neden olduğundan ayrıyeten da eğitimin kamusal niteliğini sakatlıyor. Kamusal eğitimin birinci özelliği, olmazsa olmazı devlet tarafından organize edilmesi değil, toplumun tüm üyelerine yani herkese din, soy, sop, cinsiyet, sınıf gibiayrım içermeden açık olmasıdır. Türkiye’de din dersleri Sünni İslam’a, hatta bu inanma biçiminde de belirli bir çeşitten inanma biçimine tanınmış bir ayrıcalık olduğundan eğitimin kamusallığına, kamusal bir hizmet olarak verilmesi unsuruna karşıttır.
‘DEVLETİN İMKANLARI İMAM HATİPLERE SEFERBER’
Çocuklar imam hatiplere mecbur bırakılıyor mu, seçmeli ders düzenlemesi tüm okulları imam hatipleştirme eforu mı?
AKP iktidarı boyunca imam hatiplerin sayısı artırıldı, Türkiye’nin her yerinde olağan liseler imam hatip lisesine dönüştürüldü, lise çeşitleri ortası istikrar yok edildi. Böylece imam hatipler mecbur bırakma siyasetiyle doldurulmaya çalışıldı. İktidar başka okul çeşitlerine adeta üvey evlat muamelesi yaparak devletin tüm imkanlarını yıllardır imam hatipler için seferber ediyor. Buna karşın şimdiki datalara baktığımızda imam hatip ortaokullarından mezun olan öğrencilerin çoğunluğunun imam hatip liselerini tercih etmediğini de görmekteyiz.
‘SEÇMELİ DERSİ BAHTA BIRAKMADILAR’
Oysa ki eğitimden sorumlu olanlar çocuklarımızı ayrıştırmamalı, her çocuğumuza eşit, bilimsel ve nitelikli eğitim verme sorumluluğunu yerine getirmelidirler.
Gerici müfredat, imam hatip dayatması üzere usullerle eğitimi bulandırarak kendi ideolojilerine uygun bir jenerasyon yaratma projesinde, seçmeli ders sistemi de talihe bırakılmamıştır. Halihazırda “Bu dersi okulda yeteri kadar öğrenci seçmedi”, “Bu dersi verecek eğitimcimiz yok”, “Bu dersin kontenjanı çoktan doldu” denerek öğrencilerimizin yalnızca dini içerikli derslere mecbur bırakan, okul yöneticilerine “din derslerini seçtirmeleri konusunda” her yıl adapsız talimatlar veren MEB, bu yıl bu dayatmayı daha sistemli hale getirmeye yönelik kritik bir adım attı.
Tüm seçmeli dersleri “İnsan, Toplum, Bilim”, “Din, Ahlak ve Değer”, “Kültür, Sanat ve Spor” kategorileri altına toplayan Bakanlık, her öğrenci için bu kategorilerden en az bir dersi seçmeyi zarurî kıldı. Böylelikle öğrenciler artık mecburî din dersinin yanında bir de ‘seçmeli’ mecburî din dersleri almak durumunda bırakıldı. Cumhuriyet’in temel unsuru olan laiklik ile bariz karşıtlıklar taşıyan bu düzenlemelerle, eğitim daha da gericileştirildi, “Artık bütün okullarımızın imam hatip lisesi üzere olma vakti geldi” söylemi hayata geçirildi.
Muhalefet bu durumun ne kadar farkında, eğitimdeki tarikat ve cemaat yapılarının üzerine yeteri kadar gidiyor mu?
Muhalefetin farkında olmadığını söyleyemem. Ziyadesiyle farkındalar. Lakin AKP’nin yarattığı kutuplaşmada, demokrasi cephesinde din-devlet bağlarında AKP’den farklılaşamamış yapıların bulunması bu bahisleri öncelikli gündem haline getirmemelerine neden oluyor.
Bu bahiste gelinen noktada halk muhalefetinin, parti muhalefetlerini aşacağını düşünüyorum. Mayıs seçimlerinin sonuçlarının insanların art ceplerine koyduklarını ellerine alacağı bir süreç başlatmış bulunuyor.
Türkiye’de eğitim kullanılarak cumhuriyet devrimleriyle mi hesaplaşılıyor?
Evet, bunun uğraşını veriyorlar. Fakat bunu başarmaları mümkün değil. Gerici müfredat, liyakatsiz atamalarla tarikat ve cemaatlerin sözcüsü haline gelen yöneticiler eliyle cumhuriyetle hesaplaşma okullar üzerinden de yapılmak isteniyor fakat asıl olarak okulların etrafına örülmüş sivil alanlar üzerinden yapılıyor. Özel okullar, yurtlar, kurslar, yardım örgütleri, yasa dışı eğitim kurumları üzere yapılar cumhuriyetle hesaplaşmada daha faaller. Cumhuriyetle hesaplaşmayı yalnızca okul odaklı değil hayatın her alanında görüyoruz. Okulla ilgili olanları lisana getirirken de öteki alanlarla alakasını de gözden kaçırmamalıyız.
Köylerde okulların durumu nedir, kırsal bölümlerde çocuklar nasıl eğitim alıyor?
2002’den günümüze 20 bin 243 köy okulu kapatıldı. Yani Türkiye’deki öğrenci nüfusunun yaklaşık yüzde 3.5’u okullarından oldu. Köylerden öğretmenler çekildi, köyler ilimsizleştirildi. 20 yıldır köylerdeki birçok yavrumuz tam da bu okulsuzluk siyaseti yüzünden sınıflarda ders görmesi gerekirken güneş altında tarlalarda ter döktü, çocuk personel oldu. Okumaya inat edenler için ise taşımalı eğitim garabeti yaratıldı. Tarikat yurtları/okulları, devletin boş bıraktığı bu alandan başlarını uzattı. Zati niyet de tam olarak buydu. Zira köy okullarını “devlete çok masraflı” diyerek kapatan zihniyet, MEB’in bütçe raporlarına nazaran taşımalı eğitime son 10 yılda 22 milyar 619 milyon lira ve yemekle birlikte 25 milyar lirayı aşkın kaynak aktardı. Yani köy okullarını onarmak ve açmak için kâfi olan para, sözün tam manasıyla yollara saçıldı.
AKP yalnızca köy okullarını kapatmakla kalmadı: köy kavramını da yok etti. Kendi kendine yeten, üreten, içinde her şeyi olan köyler yıldan yıla tenhalaştı. O yüzden köyleri tekrar var etmeden, oraları insanlarımız için memnun olacakları birer ömür alanı haline getirmeden tek başına viran durumdaki eski okulları tamir etmek de artık sıkıntıyı çözmeye yetmeyecektir. Örneğin üç çocuğun kaldığı bir köyde açılan köy okulu, eğitim bilimi açısından da eksiklikler içerecektir. Çocuklar toplumsallaşarak, birbirlerini de izleyerek öğrenirler. Okula gitmek için en önemli motivasyonları da bu toplumsallaşma ve bilgi akışıdır. Bunu veremediğiniz köy okullarında okuyan çocukla, kentte toplumsallaşarak eğitim görmüş çocuğu yıllar sonra birebir imtihana sokarken biraz yüzünüzün kızarması gerekir.
Her çocuğumuz konutuna yakın, gidebileceği bir okulu hak etmektedir ve lakin her çocuğumuzun meskeni de yeniden ömrün sürdürülebilir olduğu yerleşkelerde olmalıdır. Bu iki hak, iç içedir. Hasebiyle köy okulları derhal açılmalı ancak bu atılım, köylerin tekrar yaşanabilir kılınmasına dair siyasetlerle eşzamanlı yürütülmelidir.
Etkisiz ve geri bir hayat alanı haline gelmiş köyde, okulun açık olmasının yahut kapalı olmasının ehemmiyeti yoktur.
Pandemi eğitimi nasıl etkiledi, bir ‘nesil kayboldu’ deniyor. Bu nasıl telafi edilir?
Bu çok yanlışsız bir tespit. Bu yalnızca Türkiye için değil, bütün dünya için geçerli. Fark yalnızca oranlarda. Avrupa’ya nazaran bizde daha fazla, Afrika’ya nazaran de bizde daha az öğrenme kaybı olmuşdu. Pandemi, toplumsal eşitsizlikleri eğitim alanında tekrar üretmekle kalmadı, derinleştirdi de. Güçlü aile takviyesi alan çocuklarda öğrenme kaybı daha az iken, bu dayanaktan yoksun öğrencilerde bu daha fazla oldu. Türkiye’de buna bir de sarsıntı eklendi. Bizde öğrenme kaybı çok daha fazla oldu. Okullar ortasındaki farklılıklar da öğrenme kaybının farklı biçimlerde yaşanmasına neden oldu. Bunun telafisi, lakin telafi eğitimleriyle olabilirdi. Lakin bizdeki telafi eğitimleri de iş yerini bulsun cinsinden eğitimler olduğundan toptan bir telafi kelam konusu olamaz.
100’e yakın eğitim fakültesi var. Atanamayan öğretmenler, inşaatlarda çalışıyor, ortalarından intihar edenler dahi oluyor. Şu andan itibaren bunun önüne geçmek için nasıl bir siyaset izlenmeli?
Bizde uzun vakittir eğitim ile istihdam ortasındaki bağ kopmuş durumda. Sorun yalnızca eğitim fakültesi mezunlarının sorunu değil. İktisadi İdari Bilimler Mezunları da bu sorunu yaşıyor. Birkaç yıldır Hukuk Fakültelerinin durumu da bu istikamette gelişiyor. O nedenle sorunu öğretmenler açısından tanımlarsak, fotoğrafın tümünü görmemiş oluruz. Fotoğrafın tümünü görmezsek üreteceğimiz tahlil, eğitim fakültelerinin sayısı azaltılsın, eğitim fakülteleri dışındaki fakülte mezunlarına öğretmenlik hakkı tanınmasın biçiminde olur. Bunu yaptığımızda ne olur, bu beşerler uzaya mı sarfiyat? Öğretmen olmadıklarından ötürü “işsiz olma” sorunu çözülmüş mü olur?
‘ÇALIŞMA HAKKI LÜTUF DEĞİLDİR’
Toplumsal hayatı ve onun dayandığı ekonomik toplumsal nizamı yine örgütlemeye gereksinimimiz var. İnsanlara refah ve saygınlık sunmayan bir ekonomik örgütlenmeden çıkmamız gerekiyor. İş, çalışana refah ve saygınlık kazandırmak zorunda. Çalışma hakkı, iş sahibinin lütfu, uygunluğu olarak görülemez. Buna dayanan bir anlayışla yürütülemez. Öncelikle yapılması gereken okul ve derslik sayısının arttırılması, öğretmen açığı sorununun takımlı garantili öğretmen ataması ile giderilmesidir. Ayrıyeten öğretmenler emekliye ayrıldıklarında, maaşlarıyla hayatlarını sürdürebilecek standarda kavuşturulmalı, böylece ekonomik gereksinimleri sebebiyle çalışmaya mecbur kalan öğretmenlerimizin emekliye ayrılmasıyla, atama bekleyen genç meslektaşlarımızın vazifeye başlaması mümkün olur. İstihdamı planlamadan, her yere üniversite açmaktan vazgeçilmelidir.
ATANAMAYAN ÖĞRETMEN SORUNU İÇİN DÖRT UNSURLUK ÇÖZÜM
Her 100 öğretmen adayından yalnızca 8’inin, birtakım alanlarda 1’inin atanma bahtının olduğu, gelecek yıllarda bu oranın daha da küçüleceği bir eğitim ortamında verimli bir öğrenme iklimi olmayacağı, münasebetiyle nitelikli öğretmen yetiştirilemeyeceği tartışılmaz bir eğitim gerçeği. Bu nedenle direkt nitelikli öğretmen yetiştirmeyi etkileyen “atanmayan öğretmen” sorunu çözülmelidir. Meseleye esaslı tahlil bulmanın dört adımı bulunmaktadır:
1. 1739 Sayılı Ulusal Eğitim Temel Kanununda, “öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili idare misyonlarını üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir” denilmektedir. Bir ihtisas mesleğinin formasyon eğitimine indirgenmesi, bu yasa kararıyla çelişmektedir. Bu nedenle pedagojik formasyon uygulamasından vazgeçilerek, öğretmen yetiştirme eğitim fakültelerine bırakılmalıdır.
2. Eğitim Fakültesi kontenjanlarının belirlenmesinde, istihdam imkânları dikkate alınmalı ve akredite olmayan eğitim fakültelerine kontenjan verilmemelidir.
3. Atanmayan öğretmen probleminin nedenlerinden biri de Ulusal Eğitim Bakanlığının istihdam siyasetleriyle ilgilidir. Bu siyasete ait olarak MEB;
– Fiyatlı ve kontratlı öğretmen görevlendirme siyasetini terk etmelidir.
– Öğretmenlik kolları ortasındaki takım dağılımında daha gerçekçi davranmalıdır.
4. Fiyatlı ve kontratlı öğretmen istihdamına son verilmesiyle açılacak takımlara, eğitim fakültesi mezunlarından atama bekleyen öğretmenlere öncelik verilerek atama yapılmalıdır.
“SENDİKALAŞMADA YÜZSÜZ MEKANİZMA”
Öğretmenler üzerinde sendikalaşmaya karşı bir baskı var mı, Eğitim İş’in durumu nedir?
Sendikalaşma üzerine değil, yandaş sendikalara üye olma üzerine bir baskı, direkt yönlendirme var desek daha hakikat. Bu mevzuda yüzsüz bir düzenek kurulmuş durumda. Okul yöneticilerinin neredeyse yüzde 90’ı yandaş bir sendikanın üyeleri ortasından seçilmiş durumda. Onlar da ilerici, aydın gördüğü eğitimciler üzerinden bir baskı aracı olarak koltuklarında oturuyorlar. Bu baskıdan kurtulmak için, hak ettiğin terfiyi almak için, yarın öbür gün keyfi bir disiplin soruşturmasına maruz kalmamak için bu yandaş sendikaya geçmeyi mecburi istikamet olarak dayatıyorlar. Bunun elbette birkaç nedeni var: Öncelikle tarihte olduğu üzere toplumun aydınlık yüzü olan eğitim işçisinin ayaklanmasından, bir ortaya gelmesinden korkuyorlar. Ayrıyeten eğitim işçilerini bu yandaş yapıların çatısı altında tutmak, onların mesleksel hakları için gayret etmemesini sağlamanın da bir yolu.
‘EĞİTİM İŞ KAYGILI RÜYA’
Bu rezil mekanizmayı tekraren deşifre eden, eğitimdeki tüm çarpıklıklara karşı aydınlanma gayreti veren Eğitim-İş ise bu yapının da bu yapının mucitlerinin de dehşetli düşü. Verdiğimiz uğraş, eğitim işçilerinin tüm bu baskılara karşın akın akın ailemize katılması, bizi bu gerici kuşatmaya karşın Türkiye’nin en büyük üçüncü sendikası yaptı. Düne kadar gericilerden öbür kimsenin kelam söyleyemeyeceği düşünülen birçok vilayet ve ilçede yetki aldık. Hiç kuşkumuz yok ki Türkiye genelinde de yetkiyi alacağız. Bu karanlığı lakin birlikte dağıtabiliriz ve eğitim işçileri de bu gerçeğin farkında.
“SÖYLEM, TAM BİR SKANDAL”
Bilal Erdoğan ‘Türkiye’de kimse argüman edemez ki fakat idealist beşerler öğretmen oluyor. Bu türlü bir savı olan varsa tartışabiliriz natürel lakin birçoğu memur olmak için öğretmen oluyor” dedi. Bunu duyduğunuzda ne düşündünüz?
Bilal Erdoğan’ın Cumhurbaşkanının oğlu. Bundan diğer bir özelliği yok. O da herkes üzere kanılarını açıklayabilir. Olağan şartlarda bu kelamlarını bu çerçevede görüp geçmek, dikkate almamak gerekirdi. Lakin şunu biliyoruz. Bilal Erdoğan, Cumhurbaşkanının kararlarını etkileyebildiği üzere Ulusal Eğitim Bakanlığının kararlarında da tesirli olmakta. Geçmişte Hüseyin Çelik, Ulusal Eğitim Bakanlığında kendisine özel oda vermiş, tez hazırlıyor diye Bakanlığın imkanlarını kendisine sunmuş idi.
Ayrıca kendisinin Ulusal Eğitim Bakanlığının vazife alanıyla ilgili özel toplantılar yaptığı, bu toplantılarda bürokratlara talimat verdiği biliniyor. 2014 yılında Ulusal Eğitim Bakanlığı bürokratlarıyla yaptığı konuşma ortaya çıkmıştı. O periyot Bilal Erdoğan’ın eğitimle ilgili etkinliklerini yakından takip etmiştik. Bilal Erdoğan ayrıyeten yöneticisi olduğu TÜRGEV ve öteki kuruluşlar üzerinden Ulusal Eğitim Bakanlığı ile özel protokoller yapmış biridir.
Kısacası Bilal Erdoğan, Ulusal Eğitim Bakanlığı üzerinde tesiri olan, babasından aldığı güçle vazifeden alan misyona atayan biridir. Bu türlü biri olduğu için onun eğitimle, öğretmenlerle ilgili konuşmaları dikkate alınmalıdır.
Söylediği tam manasıyla bir skandaldır.
‘BİLAL ERDOĞAN OLMAMAYI ÖĞRETİYORUZ’
Çünkü Anayasamıza nazaran (70. Madde)kamuda çalışmak her yurttaşımızın hakkıdır ve hizmete alınmada, vazifenin gerektirdiği niteliklerden diğer hiçbir ayırım gözetilemez.
İnsanların anayasal haklarını kullanmaları nasıl tenkit konusu yapılabilir. İkinci nokta öğretmenlik, devletin nezaretinde ve kontrolünde yapılan eğitim faaliyetinin temel mesleğidir. Anayasa unsur 128’e nazaran devletin asli işleri devlet memurları eliyle yürütülür. Bu hususa nazaran öğretmen mecburî olarak memur olmak durumundadır. Hasebiyle memur olup olmama öğretmenin tercihine bağlı bir bahis değildir. Tüm bunları bir tarafa bırakırsak; Bilal Erdoğan’ın biz aydın eğitimcilerden rahatsız olması doğal. Biz öğrencilerimize yetişkin hale geldiklerinde ailelerine yaslanmadan, birey olarak kendileri ve ülkeleri için bedel üreterek var olmayı öğretiyoruz. Yani bir nevi Bilal Erdoğan olmamayı öğretiyoruz.
Devlet okullarına itimat azaldı. Orta gelirli aileler besinlerinden dahi kısıp çocuklarını özel okula gönderiyor. Bu durum eğitimde eşitsizliği her geçen gün artırıyor. Bu şartlar düzeltilmezse bizi nasıl bir gelecek bekliyor?
Bu sorunuzla bizim eğitim sistemimizin yapısal bir problemine değiniyorsunuz. Evvel şunun bilinmesi gerekir. Zarurî temel eğitim, herkese tıpkı şartlarda birebir biçimde verilen eğitimdir. Bu biçimiyle yataydır. Bir program bütünlüğüne sahiptir. Osmanlı’dan devralınan eğitim ise yatay özellik göstermezdi. Bir tarafta sıbyan okulları ve medreseler, öbür tarafta çağdaş okullar ve özel misyoner okulları. Osmanlı üç farklı insan tipi yetiştiren eğitim kurumlarına sahipti. Cumhuriyet millet egemenliğinin gereği olarak Tevhid-i Tedrisat ile bu okulları birleştirdi. Temel eğitimi, temel yurttaşlık eğitime haline getirdi. Şartlar gereği bunu beş yıl olarak uygulamış maksat olarak da sekiz yıla çıkarmayı benimsemiştir. 1996 yılında da bu amaca ulaşıldı. Ne var ki bu iktidar sekiz yıllık mecburî temel eğitimi dört yıla indirdi. AKP sayesinde Osmanlı’da gördüğümüz kesimli yapı yine üretildi. Bir tarafta din eğitimi alanlar, başka tarafta daha nitelikli dünya ile entegrasyona daha açık özel okullar, bir tarafta ise genel eğitim veren okullara gidenler. Böylelikle Osmanlının sonunu hazırlayan üçlü yapı eğitimde yine var edildi.
Bu eğitim sistemi halkı bölen, hasebiyle ulusun geleceğini tehdit eden, ulusal bütünlüğünü süratle kaybettiren bir sistemdir. Burada nitelikli eğitim arayışında bulunan velileri suçlamak gerçek değildir.
Başarılı ve faal bir eğitim için öncelikli olarak atılması gereken adımlar neler?
Önce bu sistemin yapısal sıkıntılarını tespit edip ona nazaran tahliller aramak gerekir. Sistemin iktisat, hukuk, siyaset, din, kültür, ideoloji, teknoloji, nüfus ve coğrafya üzere parametreler açısından durumunun ortaya konması gerekir. Eğitimin tüm bileşenlerinin kelam ve fikriyle yeni ve çağdaş bir rota çizmek gerekir. Muvaffakiyet ya da başarısızlığı öğretmen ve öğrencilerde aramak bu işten zati anlamamak demektir. Öğretmeni fedakâr olmaya davet ederek, öğrenciyi daha fazla ders çalıştırarak eğitimde muvaffakiyet olamaz. Eğitim için bir büyük uzlaşmaya gereksinimimiz var. Bunu da lakin eğitimi bilimsel, demokratik, laik, kamusal ve parasız bir yere oturtarak, her bir çocuğumuza eşit ve nitelikli eğitim hakkını sağlayarak yapabiliriz.
KADEM ÖZBAY KİMDİR?
1981’de Giresun’da doğdu. 2004’te Bingöl’de matematik öğretmeni olarak vazifeye başladı. 2011-2017 yılları ortasında Eğitim İş Denizli Şubesi’nde beş yıl şube başkanlığı yaptı. Eğitim İş Sendikası Genel Merkez Denetleme Heyeti Başkanlığı ve Atatürkçü Niyet Derneği Denizli Şube Başkanlığı misyonlarını yürüttü. Kadem Özbay 2 Eylül 2021’den beri Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası’nın genel başkanlık vazifesini sürdürüyor.
