İdrardan kan gelmesi durumunun tıpta “hematüri” olarak isimlendirildiğini tabir eden Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Hasan Turgut, idrarda gözle görülebilen ölçüde kan olmasına ise “makroskopik hematüri” denildiğini söyledi. Doç. Dr. Turgut, “İdrarda gözle görülemeyen lakin laboratuvar incelemesinde tespit edilebilen kan olması ise mikroskopik hematüridir” diye konuştu.
İdrar yollarında görülen kanamanın ciddiye alınması gereken kıymetli bir patoloji olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Turgut, “Basit bir idrar yolu enfeksiyonundan üriner sistem kanserlerine kadar birçok hastalığın habercisi olabilir. Bu nedenle idrarda yalnızca bir kere bile kan görülürse sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır” ihtarında bulundu.
İDRARDA KAN GÖRÜLMESİNE YOL AÇAN NEDENLER
Doç. Dr. Turgut, idrarda kan görülmesine yol açan birtakım yaygın nedenleri şöyle sıraladı:
“İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE): İYE’ler, idrar yolunun enfeksiyonu sonucu idrarda kanama ile sonuçlanabilir. İYE’ler, idrar yolunda tahrişe ve iltihaba neden olabilir.
Böbrek taşları: Böbrek taşları, böbreklerde oluşan sert minerallerdir. Bu taşlar böbreklerden idrar yolu boyunca geçerken tahrişe ve kanamaya yol açabilir.
İdrar yolu taşları: İdrar yolunun rastgele bir yerinde oluşan taşlar da kanamaya neden olabilir. Bu taşlar idrar yolunu tahriş edebilir.
Prostat büyümesi: Prostat, mesanenin çabucak altında yer alan ve üretranın birinci kısmının etrafını saran bir organdır. Prostat, erkeklerde bilhassa 40’lı yaşlardan sonra büyümeye başlar. Büyüyen prostat üretraya baskı yaparak idrar çıkışını belli ölçüde engelleyebilir. Güzel huylu prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi, BPH); idrar yaparken zorlanma, sık idrara gitme üzere belirtilere neden olur. Erkeklerde idrardan kan gelmesi durumunda da akla BPH ’da gelmelidir. Prostat bezinin enfeksiyonu olan prostatit de emsal semptomların oluşmasına yol açabilir.
Üriner sistem tümörleri: Böbrek, mesane yahut idrar yolunda bulunan tümörler, idrarda kanamaya yol açabilir. Bilhassa ağrısız, pıhtılı, pelte halinde kanama mesane kanseri için epeyce kıymetli bir belirteçtir. Hastalarda sigara hikayesi de mevcutsa, mesane kanserine ve böbrek kanserine yakalanma riski artar.
Böbrek hastalıkları: Böbrek hastalıkları, böbreklerin olağan fonksiyonlarını yerine getirememesi sonucu idrarda kanamaya yol açabilir.
İlaçlar ve kanın pıhtılaşma bozuklukları: Kimi ilaçlar yahut kanın pıhtılaşma sürecini etkileyen bozukluklar da idrarda kanamaya yol açabilir. Kanser tedavisinde kullanılan siklofosfamid ve bir antibiyotik olan penisilin hematüriye yol açabilir. Aspirin, heparin üzere kan sulandırıcı (antikoagülan) kullanımı, idrarda kan görülmesine sebebiyet verebilir
Travma ve yaralanmalar: Karın yahut böbrek bölgesine gelen darbeler yahut yaralanmalar sonucu idrarda kanama görülebilir.
Sistemik hastalıklar: Kimi sistemik hastalıklar, örneğin böbrek hastalığına yol açabilen lupus üzere otoimmün hastalıklar, idrarda kanamaya neden olabilir.
Genetik hastalıklar: Orak hücreli anemi, kırmızı kan hücrelerinde form bozukluğuna neden olan genetik bir hastalıktır. Bu hastalık idrarda hem mikroskopik hem de makroskopik hematüriye neden olabilir. Böbreğin süzme fonksiyonunu yerine getiren glomerulus yapıları da genetik bir rahatsızlık olan Alport sendromundan etkilenebilir. Alport sendromu hastalarında idrarda kan görülebilir.
Ağır idmanlar: Çok ağır fizikî aktiviteler sonucu bazen idrarda kanama oluşabilir.”
“KOYU RENK İDRAR, KANLA KARIŞTIRILABİLİR”
İdrarda kan görüldüğünde öncelikle hangi nedenden kaynaklandığını tespit etmenin gerektiğini belirten Doç. Dr. Turgut, bu nedenle idrardan kan gelmesi şikayeti ile doktora başvuran hastaya altta yatan sebebi bulmak için çeşitli testlerin yapıldığını tabir etti. Teşhis için öncelikle hastanın ayrıntılı tıbbi hikayesinin dinlendiğini ve hematüriye neden olabilecek bir hastalık hikayesinin olup olmadığına bakıldığını vurgulayan Doç. Dr. Turgut, sonraki basamaklar hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Hasta muayene edilerek hastalığa bağlı fizikî bulgular saptanmaya çalışılır. Hematüri teşhisinde idrar analizi son derece kıymetlidir. Birçok vakit hastalar koyu idrar rengini de kan ile karıştırabilir. Hasebiyle idrarda kanama kesinlikle laboratuvar testleri ile denetim edilmelidir. Hematürinin altında yatan rahatsızlığın teşhisinde ultrason, BT, MR üzere görüntüleme usulleri yardımcı olabilir. Sistoskopi, idrar deliğinden mesaneye yanlışsız kamera ile girilip, mesanenin ve üretranın incelenmesi sürecidir. Lokal yahut genel anestezi altında yapılabilir. Bu süreçle üretra ve mesanede hastalıkla ilgili bulguların olup olmadığı kıymetlendirilir. Böbrek biyopsisi yani börekten örnek doku alınıp incelenmesi, glomerülonefrit üzere hastalıkların teşhisinde kullanılır.”
“VAKİT KAYBETMEDEN ÜROLOJİ TABİBİNE BAŞVURULMALI”
Hematüri tedavisinin kanamaya neden olan sebebe nazaran değişkenlik gösterdiğinin altını çizen Doç. Dr. Turgut, “Dolayısıyla altta yatan neden neyse ona nazaran tedavi seçeneği belirlenir. Hematüri; enfeksiyondan kansere, prostat büyümesinden böbrek taşına çok farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabildiği için idrardan kan gelmesi şikayeti olan şahıslar vakit kaybetmeden üroloji doktoruna başvurmalıdır” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
