Türkiye İnsan İdaresi Derneği (PERYÖN) İdare Konseyi Lideri Ebru Taşcı Firuzbay, iş hayatında gençlerin buyruk komuta zincirinin olmadığı bir alan aradığını vurgulayarak, “Daha özgür ve apoletsiz bir iş dünyası istiyorlar. Unvanlara takılmıyorlar. Rutinden sıkılıyorlar. Önemli güçleri var ve bunları ortaya çıkarmak kullanmak yöneticilerin işi” dedi.
Ebru Taşcı Firuzbay ile değişen iş hayatını konuştuk.
DÖRT KUŞAK BİRLİKTE
- Pandemi, gelişen teknoloji ile çalışma hayatı nasıl bir dönüşümden geçiyor?
Değişimin suratı arttı. İş ömründe daha fazla esneklikler oldu. Saat ve yer esnekliği var. Bir sonraki dalgada meslek esnekliğine kadar gidiyor. Mutabakat, kontrat tipleri bile değişiyor. Artık işe alım süreçlerinde bile yapay zekâ kullanılıyor. Dört kuşağın birlikte çalıştığı ender bir süreçten geçiyoruz. Şu anda idarede X jenerasyonu var fakat geleceğin yöneticileri üniversiteden mezun olan Z jenerasyonu. Şu anda onların talepleri ve gereksinimlerine nazaran bir iş ortamları yaratmaya çalışıyoruz. İpler X neslinin elinde olsa bile yeni jenerasyon çok süratli geliyor. İpin üstünde birlikte dans etmemiz, gençleri duymamız gerekiyor. İş hayatını da buna hazırlamamız gerekiyor. Biz dernekte PERYÖN Genç diye başka bir oluşuma gittik. Artık onlar anlatıyor biz dinleyen öğrenen tarafız.
GENÇLER ÖZGÜRLÜK İSTİYOR
- Türkiye iktisadı daha çok aile şirketi ve KOBİ yüklü. Aile büyükleri yöneticiler Z neslinin isteklerine ne derece karşılık veriyor, direnç gösteriyor mu?
Gençleri duymamız gerekiyor. Onlar nasıl başkanlar, nasıl bir kurum kültürü, nasıl bir çalışma atmosferinde yaşamak istiyorlar anlamamız lazım. Büyük aile şirketlerinin büyük oranda kurumsallaşmaya yanlışsız gittiğini görüyoruz, bunu tetikleyen de yeni kuşak. Gençler buyruk komuta zincirinin olmadığı bir alan arıyorlar. Daha özgür ve apoletsiz bir iş dünyası istiyorlar. İlerleme istekleri var. Rutinden sıkılıyorlar. Önemli güçleri var ve bunları ortaya çıkarmak kullanmak yöneticilerin işi. Kurum içindeki mesleklerini çeşitlendirmek gerekiyor. Onlara dönük eğitim programları geliştirmek koşul. Onları yıldırırsanız kurum içinde kalma mühleti de kısa olabiliyor.
ÜCRET DEĞERLİ KRİTER
- Yüksek enflasyon nedeniyle çalışanlar aldıkları fiyatlardan mutsuz. Minimum fiyat olağan fiyat haline geldi, ne diyorsunuz?
Gelirin çalışanın satın alma gücünün istediği ülkü düzeyde olması gerekiyor. Çalışma hayatında fiyat değerli bir parametre. Türkiye’de hâlâ geçmişten gelen olumlu büyüme sayılarının tesirini görüyoruz. Taban fiyat yılda iki kez artar hale geldi. 2024’te de enflasyona bağlı olarak birden fazla taban fiyat artışı olabilir. Bu öteki fiyatlarla ortadaki makası daraltabiliyor. Şirketler de yan haklarla çalışanını desteklemeye çalışıyor.
- Şirketler açısından bunu yönetmek güç oluyor mu?
Sürekli takip etmemiz gereken bir mevzu. Pandemiden bu yana insan kaynakları kısımları büyük yük alıyorlar. Kimi vakit sıhhat kimi vakit gelir kimi vakit ruhsal takviye sunmak durumunda kalıyorlar. Sarsıntıda bir an afet ve kriz idaresine el atmak durumunda kaldık. Fiyat belirlemede tek parametre minimum fiyat de olmuyor, enflasyon, şirketin o devir içinde geçtiği performans…
- Depremden sonra birçok kurumun afet kriz idaresi olmadığını gördük. Şirketlerde şu anda durum nedir?
Şubat ayından sonra acı da olsa herkes bunu iş planlarına koydu. Şu an tüm kurumlar bir afet kriz idare planı çalışıyor. Bu yalnızca sarsıntı değil; sel, yangın… Birçok kurum sarsıntıdan sonra İstanbul dışında farklı lokasyonlarda da gruplar oluşturmaya başladı. İşin sürekliliği için bu kaide. İstanbul dışına planlı bir göç oluşuyor. Gelecek 1-2 yılda buradaki trafik daha da artacak.
- İstanbul’da geçinmek de çok sıkıntı. Çalışanlar burdan gitmek istiyor mu?
İstanbul daima kıymetliydi. Göç alıyordu. Şayet öbür kentte halihazırda gayrimenkulü varsa beşerler İstanbul’dan gitmek istiyor. Fakat artık öteki kentler de ucuz değil. Uzaktan çalışma ile pek çok insan İstanbul dışında çalışıyor.
EN BÜYÜK KORKU BELİRSİZLİK
- Son yıllarda çok önemli beyin göçü var. Gençler artık burada kalmak istemiyor, göçü durdurmanın yolu var mı?
Gençler yurtdışındaki fırsatları güzel takip ediyor. Kendilerini farklı meziyetler donatmak istiyorlar. Giden kadar onları sonrasında donanacakları bilgilerle nasıl döndürebiliriz buna baş yormak gerekiyor.
- Türkiye’deki sistemden şad olmayanlar, çocuklarına daha yeterli bir eğitim aldırmak için gidenler de var.
Doğru. En büyük tasa belirsizlik. İnsanlarda geleceğe dönük korku artınca farklı yollar arıyorlar. Yurtdışına gitmek de bu yollardan biri. Gençler artık kendi yollarını kendileri çiziyor.
ŞEFKATLİ LİDERLİK GEREKİYOR
- Firmalar çalışanı elde tutmak için hangi adımları atıyor?
Gençler bir kuruma para kazanmak için gelmiyorlar. Şirketin sunduğu esneklikler çok kıymetli. İşe alım görüşmelerinde gençlerin birinci sorduğu soru şu; kaç gün ofisten çalışıyorsunuz? Evvel kendi alanını tanımlıyorlar. Özgürlük onlar için değerli bir paha. Masa başında stajyer mantığında bir çalışma üslubu onları keyifli etmiyor. Teknolojisi gelişmiş şirket istiyorlar. Yönetimsel kademelerde işe alımlarda insan ilgilerine çok bakılıyor. Şefkatli liderlik bizim için çok kıymetli. Diktatör önderler değil, koruyan kollayan geliştiren başkanlar yöneticiler isteniyor. Evvelden kurumlara iş müracaatları yağardı. Artık gençlerin peşinden koşuyoruz.
- Türkiye iş piyasası nereye gidecek?
Enflasyonist devir sürecek. Gelecek yılın birinci altı ayını izlemek gerekiyor. Kurumlar ve çalışanlar imece yöntemi bu süreci geçirmek durumunda kalacak. Fırsatları da görmeye çalışıyoruz. Lakin daha önlemli daha dikkatli gidiyoruz. Kısa vadelerle izleyerek planlar yapılacak.
