Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Parlak, yaz aylarında sık karşılaşılan kene ısırıklarının neden olduğu enfeksiyonlar hakkında açıklamalarda bulundu.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hakkında bilgi veren Prof. Dr. Parlak, “Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), keneler tarafından taşınan bir virüsle oluşan, ölümlere neden olabilen zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) karakterli bir enfeksiyon hastalığıdır. Kene artropot kısmında yer alan bir canlı olup hastalığın biyolojik vektörüdür. Hayatına çalılıklarda hayvanlar üzerinde beslenerek devam eder, ender durumlarda beşere yürümektedir” diye konuştu.
“HER KENE TUTUNMASI HASTALIK DEMEK DEĞİL”
Her kene tutunmasının hastalık olacağı manasına gelmediğine değinen Prof. Dr. Parlak, şu bilgileri paylaştı:
“Etken varsa hastalık oluşmaktadır. Kâfi sayıda virüs varlığı hastalığı bulaştırabilmektedir. Kene tutunma noktası aşikâr meçhul olabilir fakat şayet baş kısmı deriye gömülmüşse o vakit daha net görülebilir. Dünyada 400 kene tipi vardır. Lakin Kırım Kongo Hemorajik Ateşi ile ilgili bulaşmada rol alanlar 30 kene çeşididir. Kene ısırığında alınan virüs ölçüsü ne kadar yüksekse mevt oranı o kadar yüksektir.
Kene ısırığı fark edildiğinde acil olarak bir sıhhat kurumuna başvurulmalıdır. Kene deriye girmişse müdahalenin çok dikkatli yapılması gerekiyor. Zira canlı ne kadar rahatsız edilirse mevcut virüsün çabucak hepsini oraya boşaltmaktadır. Virüs ölçüsü 10 milyar üzerinde ise mevt oranı yükselmekte tedaviye karşılık azalmaktadır. Olağan vefat yüzdesi yüzde 5 civarındadır.”
“ÇIKARMA SÜRECİNDE DOKTORA BAŞVURULMALI”
Kene çıkartma sürecinin epey kıymetli ve riskli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Parlak, “Kene deride ise bir pense, cımbız, ip ya da bir yaprak ile (çıplak el ile müdahale edilmemelidir, alkol kolonya, gaz yağı, sigara, kibrit çöpü kullanılmamalı, bulaşmayı arttırır) çıkarılmalıdır. Çivi çıkarır üzere sağa sola hareket ederek ve uygun bir formda baş kısmını kopartmadan çıkarılmalıdır. Çıkaracak kişi sıhhat işçisi değilse ve bu bahiste tecrübesi yoksa doktora ya da sıhhat işçisine müracaat etmelidir” biçiminde konuştu.
“ATEŞ VE HALSİZLİK GÖRÜLEBİLİR”
Kene ısırığının belirtilerini hatırlatan Prof. Dr. Parlak, “Kene tutunmasının belirtileri ısırdığı yerde doğal olarak kaşıntı yapmasıdır. Fakat etkeni yani virüsü inokule etmişse klinik belirtiler ortaya çıkmaktadır. Ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır hadiselerde kanama üzere bulgular görülmektedir” açıklamasında bulundu.
“KEÇİ, KOYUN VE DOMUZ DAHA SIK BULAŞTIRIYOR”
Kene ısırığı ile ilgili yalnızca kırım kongonun değil, birçok hastalığın bulaşabileceğini lisana getiren Prof. Dr. Parlak, “Bunlar içerisinde en değerlisi kırım kongodur. Münasebetiyle bu hastalığın teşhisi klinik ve laboratuvar ile yapılmaktadır. Bilhassa hasta kırım kongo bulunan endemik bir yere gitmişse, bu bölgelerde yaşıyorsa kırım kongodan ölen bir hayvan ile ya da bir insan ile temas etmişse teşhis koymamıza dayanak olabilir. Kırım kongolu hastanın (insan yahut hayvan) beden salgıları ile temas etmişse meslek olarak veteriner doktorsa, hayvan bakıcısı ise yahut hayvancılık yapıyorsa bu risk akla gelmelidir. Avcı, asker yahut sıhhat işçisi ise üstteki semptomlar hastada mevcutsa ya da birkaçı mevcutsa kanamaları var ise ve bunların geliştiği müddet kısa ise aklımıza birinci gelecek olan hastalık KKKA’dır. En çok bulaştıran hayvanlar keçi, koyun, sığır ve domuzdur. Laboratuvar yolları ile tanısı konulabilir” dedi.
“PİKNİK ESNASINDA DİKKAT EDİLMELİ”
Kene ısırığından korunmak için dikkat edilmesi gerekenlerden bahseden Prof. Dr. Parlak, şunları söyledi:
“Kene tutunmasından yahut bu hastalıktan korunmak için yapılması gereken en kıymetli süreç hasta insan ve hayvanların sıvılarıyla temasın engellenmesidir. Bunun için en güzel yol, eldiven ve maske kullanılmasıdır. Önlük ve gözlük kullanımı da çok kıymetlidir. Çalılıklarda, yüksek otlu yerlerde ve kırım kongonun endemik olduğu bölgelerde piknik yapılmışsa, piknik sonrası kesinlikle üzerlerinde kene olup olmadığı denetim edilmelidir. Endemik olduğu bölgelerde çiftçilerin çalışırken pantolonlarını çorabın içine koyması yahut çizmenin üzerine geçirilerek gergin olacak biçimde kenenin giremeyeceği halde ayarlaması yahut repellent dediğimiz kene kovucular sürmesi yahut kenelerle kimyasal olarak gayret etmeleri gerekmektedir. Keneleri yiyen kanatlılar da avlanarak tüketilmemelidir.”
TEDAVİ SÜRECİ
Tedavi yollarını anlatan Prof. Dr. Parlak, “Destek tedavisi, tedavisinin temelini oluşturur. Bunun yanında hastanın sıvı, elektrolitlerinin ve kan kıymetlerinin izlenmesi gerekmektedir. Gerekirse taze donmuş plazma ve trombosit süspansiyonu verilebilir. Mevcut ilaçlar kullanılmakla birlikte hastanın yazgısını değiştirmemektedir. Birçok hastalıkta olduğu üzere KKKA’nın endemik olduğu bölgelerde çalışan tabipler bunu çok çabuk tanırlar. Laboratuvar ve anamnez ile kısa müddette teşhis ve tedavisini gerçekleştirebilirler. 10 günü geçen hastalarda güzelleşme kaçınılmazdır. Kene tutunan şahıslar, kendilerini 10 gün mühletle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma yahut ishal üzere belirtiler istikametinden izlemeli ve bu belirtilerden bir yahut birkaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sıhhat kuruluşuna müracaat etmelidirler” sözlerini kullandı.
