Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD), saat 15.25’te Diyarbakır’ın Hani ilçesinde 16.81 kilometre derinlikte 4,2 büyüklüğünde sarsıntı olduğunu açıkladı. Zelzelenin akabinde Halk TV’de canlı yayında soruları yanıtlayan yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, değerlendirmelerde bulundu.
Prof. Dr. Görür’ün yaptığı değerlendirmeler şu halde:
“Ben bu bölgede bu nitelikli zelzeleler olursa bizi şaşırtmayacağını daha evvel tabir ettim. Son derece doğal. Artık Doğu Anadolu bölgesi Arap levhasında Bitlis-Zagros dağ nesliyle ayrılıyor. Arap levhası daima olarak kuzeye gerçek hareket ediyor, Avrasya’ya yanlışsız.
Arada da Doğu Anadolu kısmı var. 6 Şubat zelzeleleri olunca da Arap levhası kuzeye gerçek 7 – 7.5 metre atılmıştır, Doğu Anadolu’yu daha da sıkıştırmıştır. Adıyaman – Hakkari ortasında vakit zaman sıkışma kökenli sarsıntılar olursa pek şaşırmam. Bunların bu ortalar sık görülmesinin nedeni 6 Şubat depremleridir. Bu sarsıntılar sağa sola muhakkak yerlere gerilim transfer etmek suretiyle istikrarını, gerilim alanını değiştirdiler. Doğu Anadolu fayının olduğu bölgede oraya yakın alanlara Adana Havzası, Kayseri, Adıyaman, Hakkari ortasında buralarda birtakım hareketler olabilir. Şuralarda şu büyüklükte zelzele olacak demiyoruz, uyarıyoruz. Kahramanmaraş sarsıntılarını senelerce uyardık, sonucunu da gördük işte.
DAHA BÜYÜK ZELZELELER OLUR MU?
Bunlar daha büyük 7 ve üzeri sarsıntılar üretebilir. En son 2011 Van zelzelesi mesela. Faylar hareket ettikçe bloklar yılda tektonik olarak bizim hissetmeyeceğimiz derecede harekete maruz kalırlar.
‘YUNANİSTAN’A YAKLAŞIYORUZ’
Diyelim ki bugün zelzele oldu, tekerrür dönemi 500 sene ise biriktirecek, sonra yeniden zelzele olacak. Kuzey Anadolu fayının kuzey kolu Marmara Denizi’nden geçiyor. Bunun GPS formülüyle, uzaydan ölçüm formülüyle yılda 2.5 santim bu fayın hareket ettiği biliniyor. Anadolu’nun büyük kısmı bir yılda 2.5 santim Yunanistan’a yaklaşıyor. Sarsıntı bu hareketin takılıp kaldığı yerde oluyor. 160 km uzuluğunda, bıçakla kesilmiş üzere değil. 20 km ne topografya var. 2.5 santim hareket ettiğinde bile fayın bir kısmı bu harekete direniyor.
‘FAYDA NE KADAR GERİLİM BİRİKTİĞİNİ AŞAĞI ÜST BİLİYORUZ’
Takıldığı yerde gerilim birikiyor. biriken gerilim ne vakit ki sürtünme kuvvetini aşıyorsa orada pat diye zelzele oluyor. Biz yarar ne kadar gerilim biriktiğini aşağı üst biliyoruz. Nasıl ki Maraş’a bağırdık, Elazığ’ı uyardık. Kuralları görüyoruz. Tekerrür dönemini tarihi sarsıntılardan biliyoruz.
ELAZIĞ SARSINTISINA DEĞİNDİ
1999 zelzelesinden sonra söyledim. İstanbul’un dışında Marmara bölgesi, Erzincan Karlıova ortası Yedisu fayı üzerinde, Karlıova-Bingöl ortası ve Elazığ-Malatya ortası Maraş-Hatay. Ve bu Doğu Anadolu’yu kısımlara ayırmasak bile Elazığ’dan Hatay’a kadar olan bölge, Maraş’ı kesinlikle söylüyorduk. Ben Elazığ zelzelesi geliyor diye 2003’ten itibaren bağırmaya başladım.
ADANA’DA ZELZELE OLUR MU?
İzmir yarımadasında önemli faylar var. Bölgede kıymetli ölçüde fay atımları olduğu için bölgede faylarda gerilim alanlarında değişimler olmuştur. 7 Şubat’ta ben Adana ve İskenderun yöresine dikkat edelim demiştim. Sarsıntı büyüklüğü de gerilimi transfer ettiğin vakit sarsıntı oluşturacak fay boyutu nedir o kıymetli. Küçük fay o denli büyük zelzele üretemez. Adana’da genelde birçok vakit gördüğümüz aletsel devirde bile büyük ölçüde 6’lar mertebesinde zelzele var. Adana’da beklediğim zelzele 6’lar mertebesinde olur. Diyarbakır’a kadar bu türlü büyük, yıkıcı zelzele beklemiyorum. Oraya yakın olabilecek bir sarsıntı de orayı tesirler ancak bu komşunun zelzelesi olur. Diyelim Kayseri’nin orada olan faylar vardır. Son sarsıntılardan sonra orada da bir ekip gerilim alanı değişimleri olmuş olabilir.”
