Seçim öncesinde Türkiye’yi içine ittikleri ekonomik durumdan tekrar kendilerinin kurtarabileceğini tez eden iktidar, seçimin akabinde artırım yağmuruna devam ediyor.
Bugünkü düzenleme ile başta KDV’ye getirilen iki puanlık artış olmak üzere çeşitli vergilerde artışa gidilirken, harçlar da yüzde 50 yükseltildi.
Sadece iki gün evvel kurumlar vergisini artıran, tüm taşıtlar için yıllık vergiyi tek seferlik iki katına çıkaran ve ÖTV’yi artırmak için cumhurbaşkanına ek yetkiler veren kanun tasarısının açıklanmasının akabinde vergi artırımları devam etti.
“BÜTÇEDE ÖNEMLİ TOPARLANMAYA MUHTAÇLIK VAR”
Üst seviye bir hükümet yetkilisi, bugünkü düzenleme ile bütçenin gelir tarafını düzeltmeyi amaçladıklarını söz ederek, “Bütçe açığının düşürülmesi amaçlanıyor. Öbür birtakım adımlar da gündemde olacak. Harcamalarda da azaltıcı tarafta adımlar planlanıyor. Seçim ve daha evvel evvelki kimi kararlar nedeniyle bütçede önemli bir toparlanmaya gereksinim var” dedi.
Yetkili, KKM’nin maliyeti dahil olmak üzere TCMB’ye transfer edilmesinin de bütçedeki öngörülebilirliği artırma yaklaşımına dayandığını belirterek, mali disiplini artıracaklarını tabir etti.
Bütçe bu yıl mayıs ayındaki seçimler öncesinde artan kamu harcamaları ve Şubat ayında onbinlerce kişinin hayatını yitirdiği zelzelenin maliyetinin tesiriyle yılın birinci beş ayında 263.6 milyar lira açık verdi. Birinci beş ayda sarfiyatlar gelirlerin neredeyse iki katı süratte arttı.
Bütçe geçen yılın tıpkı periyodunda 124.6 milyar lira fazla vermişti.
ENFLASYONUN YÜKSELECEĞİ ÖNGÖRÜLÜYOR
Son aylarda geriliyor olsa da yüksek seyrini sürdüren enflasyonun vergi ve maaş artışları nedeniyle daha da yükseleceği öngörülüyor.
Enflasyon, TCMB’nin izlediği gevşek para siyaseti nedeniyle geçen yıl yüzde 85’i aşarak 24 yılın doruğuna çıktıktan sonra mayıs prestijiyle yüzde 40’ın altına gerilemiş olsa da, uzmanlar yılın ikinci yarısında yükseliş bekledikleri enflasyon kestirimlerini artırıyorlar. Vergi artışları öncesi Reuters anketinde yıl sonu enflasyon iddiası yüzde 50’nin üzerinde yer alıyordu.
QNB Finansbank tarafından yayımlanan değerlendirmede, düzenlemenin enflasyona tesiri hakkında, “1-1.2 puan civarında olacağını hesaplıyoruz. TÜFE’ye tesirinin yaklaşık yarısının bu, kalanının gelecek ay görüleceğini varsayım ediyoruz” denildi.
Enflasyon ile çabayı öncelik haline getiren TCMB’nin vergi artışı sonrası sıkılaştırma muhtaçlığının artıp artmayacağı da piyasada yakından izleniyor. TCMB geçen ay ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın denetim altına alınması için kademeli olarak para siyasetini sıkılaştırmaya başladı ve iki yıldan uzun müddettir birinci kere faiz artırdı.
Beklentilerin epeyce altında kalan faiz artışı sonrası iktisat idaresi risk tahlillerine nazaran kademeli faiz artışları ve olağanlaşmayı tercih ettiklerini açıkladı.
Dinamik Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan, vergi artışlarının para siyasetine tesiri hakkında yaptığı değerlendirmede, “KDV, ÖTV üzere artışlar, fiyat, kur üzere etkenlerin hepsi fiyat istikrarları için olumsuz ve riskli. Enflasyon konusunda bütün maliyet ögelerinin denetim altında kalması gerekli ve kur burada en değerli bileşendir… Şu andaki piyasaları takip eden kademeli geçiş görece ‘güvercin’ kalabilir. Burada daha önemli bir proaktiflik ve önden yüklemeli para siyaseti sıkılaştırması gerekebilir” sözlerini kulandı.
Ekonomistler kurumlar vergisinde yapılan artışın yılın kalanında 100 milyar TL’nin üzerinde, MTV’nin ise yaklaşık 40 milyar TL bütçe geliri yaratacağını hesaplamışlardı. Ekonomistler bugün açıklanan KDV artışının tesirini ise 30 milyar TL civarında hesaplıyorlar.
Oyak Yatırım’ın notunda, vergi artışlarının bütçe gelirlerine yüzde 2 civarı katkı sağlayabileceği tabir edildi.
İki gün evvel TBMM’deki düzenlemede yer alan memur maaşı artışı ise bu yıl için 120 milyar TL’nin üzerinde masraf yaratacak. Maddede ve bugün RG’de yayımlanan düzenlemelerde bu kalemlerin dışında da gelir ve masraf yaratan birçok değişiklik bulunuyor.
VERGİ ARTIŞLARI
Resmi Gazete’de bugün yayımlanan düzenlemelere nazaran mal ve hizmetlere uygulanan yüzde 18’lik KDV dilimi yüzde 20’ye, yüzde 8’lik KDV dilimi yüzde 10’a çıkarıldı. Daha çok gıdayı kapsayan yüzde 1’lik KDV diliminde değişiklik yapılmadı.
Tüketici kredilerinden alınan banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) de 5 puan artırılarak yüzde 15 oldu.
Ayrıca maktu harç fiyatları yüzde 50 artırıldı. Bu artış, şoför dokümanı harçları hariç olmak üzere, pasaport, çalışma müsaadesi, tapu ve kadastro, ipotek, dava, noter, yargı, gemi-liman, ruhsat ve diploma harçları da dahil olmak üzere pek çok alanda tahsil edilen harçları kapsıyor.
Yurtdışından getirilen telefonlardan alınan harç ise yüzde 228 artışla 20,000 TL’ye yükseltildi.
Ayrıca baht oyunlarından alınan vergiler de yükseltildi.
