Sedef hastalığı, cilt hücrelerinin olağandan birkaç kat daha süratli çoğalmasına neden olan otoimmün bir cilt hastalığıdır. Sedef hastalığı sırasında ciltte beyaz pullarla kaplı engebeli kırmızı lekeler görülmeye başlar.
Bu pullu yamalar cildin rastgele bir yerinde görülebilir. Fakat en sık baş derisi, dirsekler, dizler ve sırtta görülür. Sedef hastalığı bulaşıcı değildir, yani beşerden beşere geçmez. Genetik yatkınlığı olan aile bireylerinde daha sık görülebilir.
Sedef hastalığı hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilir. Sedef hastalığı bedenin büyük bir kısmını kaplayabilir, kırmızı lekeler vakitle güzelleşebilir ve kişinin hayatı boyunca tekrarlayabilir.
SEDEF HASTALIĞINA NE SEBEP OLUR?
Sedef hastalığının kesin nedeni şimdi bilinmemekle birlikte, bu hastalığın birçok faktörün bir ortaya gelmesi sonucu ortaya çıktığına inanılmaktadır.
Normal ritminde deri hücreleri her 10 ila 30 günde bir yenilenir. Sedef hastalığında ise her 3-4 günde bir yeni hücreler oluşur. Çoklukla yenileriyle değiştirilen eski hücreler birikir ve ciltte pullanmaya neden olur. Bağışıklık sistemindeki bir bozukluk cildin gereksiz yere iltihaplanmasına neden olur ve bu da yeni cilt hücrelerinin süratle çoğalmasına yol açar.
Sedef hastalığı tıpkı ailedeki bireylerde görülebildiği üzere bazen nesil atlayabilir.
Örneğin; bir büyükbaba ve torun etkilenebilir, lakin çocuğun annesi etkilenmeyebilir.
Tüm sedef hastalığı tiplerinin kimi ortak tetikleyicileri vardır. Yeniden sedef hastalığını tetikleyebilecek bu durumlar ortasında; deri kesikleri, sıyrıklar yahut ameliyatlar, duygusal gerilim, strep enfeksiyonları, bipolar bozukluk için lityum, antimalaryal ilaçlar, beta blokerler, hidroksiklorokin yahut antimalaryal ilaçlar üzere tansiyon ilaçları, çok alkol kullanımı ve bilhassa genç erkeklerde sigara kullanımı sayılabilir.
Hastalık bilhassa kış aylarında ve soğuk günlerde daha sık görülür. Sıcak, güneşli ve nemli ortamlarda bulunmak hastalığa yakalanma mümkünlüğünü azaltabilir.
SEDEF HASTALIĞININ BELİRTİLERİ VE TÜRLERİ
Sedef hastalığının belirtileri kişinin tipine nazaran değişir. Sedef hastalığının en yaygın çeşidi olan plak sedef hastalığının en yaygın belirtisi kırmızı lekeler formunda gümüşi pullarla kaplı plaklardır. Bu plaklar kaşıntılı ve ağrılı olabilir. Plaklar bazen çatlayabilir ve kanayabilir. Daha şiddetli olaylarda plaklar büyüyebilir ve birleşerek cildin çok geniş alanlarını kaplayabilir. El ve ayak tırnaklarında renk değişikliği ve çukurlaşma olabilir. Ayrıyeten tırnaklar parçalanabilir yahut tırnak yatağından ayrılabilir. Baş derisinde pullanma yahut kabuklanma oluşabilir.
Genellikle yetişkinlerde görülen püstüler sedef hastalığı, avuç içi ve ayak tabanlarında kırmızı ve pullu bir görünüme neden olan, içi iltihaplı olmayan beyaz yahut sarı renkli sıvı ile dolu kabarcıklar olan küçük püstüller biçimindeki püstüler sedef hastalığıdır.
Genellikle çocukluk yahut genç erişkinlik periyodunda başlayan damlacık tipi yahut guttat sedef hastalığıdır. Bu cins çoklukla gövde ve uzuvlarda küçük, kırmızı lekelere neden olur. Gut sedef hastalığının tetikleyicileri ortasında teneffüs yolu enfeksiyonları, strep boğaz enfeksiyonu, bademcik iltihabı, gerilim, cilt yaralanması ve antimalaryal yahut beta bloker ilaç kullanımı yer alır.
Koltuk altı, kasık, kulak ardı ve göğüs altı üzere derinin katlandığı yerlerde ortaya çıkan parlak kırmızı lezyonlar halinde görülen bir başka zıt sedef hastalığı çeşididir.
Eritrodermik sedef hastalığında ise deride yakıcı bir kızarıklık olduğu ve pulların katmanlar halinde dökülebildiği görülür. Eritrodermik sedef hastalığı şiddetli güneş yanığı, enfeksiyon, birtakım ilaçların kullanımı ve kimi sedef hastalığı tedavilerinin kesilmesi ile tetiklenebilir. Önemli hastalıklara ve önemli meselelere yol açabileceğinden derhal tedavi edilmesi gerekir.
Ayrıca, sedef hastalığı olan şahıslarda romatoid artrit yahut psoriatik artrit ismi verilen bir artrit tipi görülebilir. Bu durumda eklemlerde ağrı ve şişlik meydana gelir.
SEDEF HASTALIĞI TEDAVISI
Sedef hastalığı kronik bir hastalıktır, bu nedenle tedavisi yoktur. Lakin mevcut tedavi usulleri en şiddetli olaylarda bile semptomları büyük ölçüde azaltmaktadır.
Sedef hastalığı için yaygın tedaviler ortasında steroid kremler, kuru ciltler için nemlendiriciler ve kömür katranı içeren reçeteli kremler yahut merhemler, losyonlarda, kremlerde, köpüklerde, şampuanlarda ve bilhassa sedef hastalığı için yaygın bir tedavi olan banyo solüsyonlarında bulunan D vitamini, retinoid kremler ile baş derisi bulunur.
Daha şiddetli ve ağır sedef hastalığı hadiselerinde farklı tedavi formülleri de kullanılmaktadır. Bunlar ortasında deri hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak için deriye ultraviyole ışık verilir.
Sadece ağır olaylarda kullanılan metotreksat içerikli ilaçlar kemik iliği, karaciğer ve akciğer sıkıntılarına yol açabildiği için bir başka yoldur.
