Selda Bağcan‘ın hayatı ve müzik mesleği yurttaşlar tarafından merak ediliyor. Usta sanatkarın hayatı hakkında araştırmalar yapılıyor. Peki, Selda Bağcan kimdir, kaç yaşında, nereli? Selda Bağcan albümleri neler?
SELDA BAĞCAN KİMDİR?
Selda Bağcan, 1948 yılında, aslen Makedonya Türk’ü göçmen bir ailenin çocuğu olarak Muğla’da dünyaya geldi. Babası Selim Beyefendi veteriner tabip, annesi Fevziye Hanım öğretmendir. Dört kardeşin en küçüğü ve tek kız çocuğudur. Babasının tayini nedeniyle küçük yaşta Van’a yerleşti ve 10 yaşına kadar orada yaşadılar. Türk halk müziğinin ve protest müziğin önde gelen isimlerinden biri olan Selda Bağcan, müzik hayatına 1971’de Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Mühendisliği öğrencisiyken başladı. Çıkardığı birinci iki 45’lik plak bir milyon dolayında satılınca, meslek olarak müziği seçmeye karar verdi. Türkiye’de ve başta Almanya olmak üzere dış ülkelerde çok sayıda konser verdi. 1972’de Bulgaristan’da gerçekleştirilen Altın Orfe Şenliği’nde Türkiye’yi temsil etti. Bilhassa sol partilerin ve kuruluşların düzenlediği etkinliklerde konserler verdi. 1980 askerî darbesinin akabinde üretimi sınırlanan sanatçı büyük külfetler çekti. Hatta 24 Nisan 1984’te tutuklanarak, mahpusa atıldı. 1987’ye kadar pasaport verilmediği için yurtdışı konserlerine orta vermek zorunda kaldı. 1986 yılında, yurt dışına çıkamamasına rağmen, Peter Gabriel tarafından desteklenen Womad Vakfı’nca düzenlenen Dünya Dans ve Müzik Şenliği plağında bir müziğiyle yer aldı. Birebir vakfın teşebbüsleri sayesinde 1987’de yine pasaport alabilen sanatçı, 13 Haziran 1987’de Rotterdam Sanat Şenliği’ne, 19 Haziran 1987 Womad ve Glastonbury Şenliği’ne, 20 Haziran 1987’de Jubilee Gardens Şenliği’ne (Londra), 25 Haziran 1987’de Earls Court Şenliği’ne (Londra), 26 Haziran 1987 Capital Radio Şenliği’ne katılarak bir dizi konser verdi. 1988’de de dört ay müddetle Batı Avrupa’da konserler gerçekleştirdi. 1989’da ve 1990’da da tüm Türkiye’yi dolaşarak halka açık fiyatsız konserler verdi.
1990 yılında Hollanda’da Rasa Organization (Interkultureel Centrum)’un davetlisi olarak Utrecht, Nijmegen, Tilburg kentlerinde ve Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nde Prizren ve Priştine kentlerinde konserler gerçekleştirdi. Yeniden birebir yıl, yani 1990’da dört kere İsrail’e giden sanatçı Acco Şenliği’nde Khanel Umdan isimli Osmanlı kalesinde ve Ehal Hatarbut konser salonunda iki konser ve iki televizyon programı gerçekleştirdi. Birebir yıl, Danimarka’nın Århus kentinde Esintiler isimli şenlikte müzikler söyledi.
1992 yılında çıkan Ziller ve İpler albümündeki kelamı Aysel Gürel müziği Ziller ve İpler ile 90’larda büyük muvaffakiyet sağladı. Yeniden birebir yılda yapılan Kurşun Adres Sormaz isimli sinemanın müzikleri Selda Bağcan’a aittir.
Canımı Yakanlar Baktı Dumana türküsünü Sivas Katliamı’nda ömrünü yitirenlere ithaf etmiştir.
Selda Bağcan, 2000 yılında konser vermek üzere Antakya’ya giderken trafik kazası geçirerek ağır yaralandı ve uzun mühlet tedavi gördü. Vücudunun birçok yerinde kırıklar oluşan Selda Bağcan, uzun mühlet çelik iskelet yardımıyla yürümek zorunda kaldı.
Selda Bağcan, protest müzik diye isimlendirilen cinste müzikler besteleyip yorumlarken, birebir vakitte bilinen halk müziklerini de değişik biçimde yorumlamakla ün kazandı. Sanatçı İstanbul’da oturmakta olup, sahibi olduğu plak şirketini yönetmektedir. Ayrıyeten Selda Bağcan’ın İnce İnce isimli müziği bir oyununda kullanılıyor.
2010 Grammy Ödülleri’ne en uygun rap albümü ve en düzgün rap performansı kollarında aday gösterilen Brooklynli hip-hop sanatkarı Mos Def, son albümü The Ecstatic’te yer alan “Supermagic” isimli modülde “İnce İnce Bir Kar Yağar” türküsünü kullandı. Selda Bağcan’ın 1976’da piyasaya sürdüğü Türküola albümünde yer alan Aşık Mahzuni Şerif’in “İnce İnce Bir Kar Yağar” türküsü, Electronic Arts isimli oyun şirketinin piyasaya sürdüğü Skate 2 oyununda da Mos Def uyarlamasıyla yer aldı. Gerçek ismi Dante Terrell Smith-Bey olan Amerikalı aktör ve müzisyenin albümünde bu türküyü kullanması, albüm kritiklerinde Bağcan’dan bahsedilmesine, birçok müzik mecmuasında Selda Bağcan isminin geçmesine yol açtı.
İspanyol müzik araştırmacısı Vicente Fabuel’in Selda Bağcan hakkındaki yorumu ise şöyle: “Türk vokalisti Selda, doğu kültüründen çıkmış sayılı efsanevi bayan seslerden biridir. O büyük çöllerin ortasında az bulunur vahalar üzeredir. Bir insan nasıl bu kadar çevik, bu kadar derin, bu kadar yaratıcı ve bu kadar hissederek müzik söyleyebilir.”
Times mecmuasının “Dünya Müziğinde Yaşayan Efsane ve Tarihi Bayan Şarkıcılar” listesinde Selda Bağcan da yer almaktadır.[kaynak belirtilmeli]
30 Mayıs 2015 tarihinde İstanbul Sarıyer’de Ekşi Fest 2015’te İsrailli müzik kümesi Boom Pam ile birlikte sahne alan Selda Bağcan uzun müddet ayakta alkışlandı. Yüzüklerin Efendisi’nin Frodo’su Elijah Wood usta sanatkara olan hayranlığını lisana getirerek birinci sefer sahnede yan yana gelmişlerdir.
Klasik yapıtların yer aldığı 40 Yılın 40 Müziği albümü büyük ilgi gören Selda Bağcan 3 Haziran Cuma akşamı İspanya’nın Barselona kentinde düzenlenen Primavera Sound 2016 şenliğinde sahne aldı.
SELDA BAĞCAN ALBÜMLERİ
1974: Türkülerimiz 1 (yeniden yayımlanışı: 1995)
1975: Türkülerimiz 2 (yeniden yayımlanışı: 1996)
1976: Türkülerimiz 3 (yeniden yayımlanışı: 1998)
1977: Türkülerimiz 4 (yeniden yayımlanışı: 1999)
1978: Türkülerimiz 5 (yeniden yayımlanışı: 2001)
1979: Türkülerimiz 6 (yeniden yayımlanışı: 2006)
1980: Türkülerimiz 7 (yeniden yayımlanışı: 2022)
1982: Türkülerimiz 8
1983: Türkülerimiz 9
1985: Türkülerimiz 10
1986: Dost Merhaba
1987: Yürüyorum Dikenlerin Üstünde
1988: Özgürlük ve Demokrasiyi Çizmek
1989: Felek Beni Adım Adım Kovaladı
1990: Anadolu Konserleri: Müzikteki 20 Yılım (1 ve 2)
1992: Ziller ve İpler – Akdeniz Müzikleri 1
1993: Uğur’lar Olsun
1994: Koçero (Ahmet Kaya ile birlikte)
1997: İkili Çiftetelli – Akdeniz Müzikleri 2
2002: Ben Geldim
2004: Deniz’lerin Dalgasıyım
2009: Güvercinleri de Vururlar
2011: Halkım
2014: 40 Yılın 40 Şarkısı
2017: Selda Bağcan Remix
2020: 40 Yılın 40 Müziği, Vol. 2
