Amerikalı direktör William Friedkin sinema dalına belgeseller yaparak girdi. Kanunun Kuvveti (1971), Şeytan (1973), Dehşetin Bedeli (1977), Devriye (1980), To Live and Die in LA (1985), Vur Buyruğu (2000), Başkaldırış (2003), Böcek (2006), Katil Joe (2011) üzere uzman çalışmalar gerçekleştirdi.
Yönetmen, senarist, üretimci William Friedkin’in filmografisinde kült klasiğe dönüşen Şeytan’ın yeri bambaşkaydı. Sinemacı meslek ömrünü Şeytan’dan evvel ve Şeytan’dan sonra olmak üzere iki periyoda ayırmıştı. “Şeytan’ı çektikten sonra ömrüm tümüyle değişiverdi. Giderek yalnızlaştım. Çok para kazandım. Sinemalarında sahiden kopuk olan Stanley Kubrick’e yakışır bir hayat sürdüm. Sinemalarım gerçekle direkt doğruya bağlantılıdır” diyen Friedkin, Şeytan’ın onu fizikî ve tinsel manada etkilediğini açıklamıştı.
İYİLİK VE KÖTÜLÜK
William Friedkin mesleği mühletince enteresan seçimler yapmış bir yaratıcıydı. Gişe sinemaları onun usulü değildi. “Süper kahramanlara inanmıyorum, âlâ ve berbata inanıyorum. Benim karakterlerim karmaşık kişilikler. İçsel dünyalarında acı çekiyorlar, olumlu hareketlere girişmiyorlar” diyen Friedkin sinema kesiminde özgürlük olmadığını, sinema yapmanın finansal ödünler vermek olduğunu belirtmişti. Bağımsız ve özgür olmak içinse yaratıcının birebir vakitte üretimci olması gerektiğini vurgulamıştı. Chicago’lu orta sınıf bir ailenin çocuğu olan Friedkin sinema ve genel kültürünü diğerlerini dinleyerek edindi. “Sinemada karakterler davranışlarıyla, aksiyonlarıyla bütünleşirler” diyen sinemacı, aksiyonun psikolojiyi beraberinde getirdiğini irdelemişti: Kanunun Kuvveti’ndeki takip sahnesi salt izleyiciyi etkilemek için değildi, başkahramanın ruh halini, saplantısını, paranoyasını da yansıtıyordu. Ünlü takip sahnesini müsaadesiz, grubun hayatını tehlikeye sokarak çektiğini belirten direktör biri ölseydi mahpusa gireceğini belirtmişti. Şeytan’da Ellen Burstyn kabloya takılarak kuyruksokumu kemiğini kırmıştı. Gerçeği elde etmek için her şeyi yapmaya hazırdı. Dehşetin Bedeli’nde 12 dakikalık köprü geçme sahnesi için üretimcilere 3 milyon dolar ödetti.
SINIRLARI AŞMAK
Bazı sinemalarının politik mesajlar taşıdığı, Devriye’nin homofobik olduğuna, Vur Emri’nin mevt cezasını savunduğuna direktör hiç katılmadı: “Hiçbir vakit siyaset yapmam. Her vakit etrafa bir belgeselci üzere yaklaşırım” demişti. Böcek ile Katil Joe, tek yerde geçen ruhsal tansiyonlar Tracy Letts’in oyunlarından uyarlandılar. “Letts bana anti kahramanların şiddet içeren dünyalarına, tutkularına, aşırılıklarına yanlışsız uzanan tinsel bir seyahat sundu. Yaş aldıkça daha bilgili olunuyor, karakterlerinizin psikolojilerini daha âlâ kavrıyorsunuz, onlarla birlikte sonları aşabiliyorsunuz” demişti hep gerçeğin peşinde olan, anti kahramanların sıra dışı hikayelerini anlatan, Yeni Hollywood Akımı’nın öncülerinden William Friedkin.
