TL cinsi kredi faizleri son iki haftada süratli yükseldi. Merkez Bankası’nın siyaset faizini yüzde 15’e çıkartması sonrası TL cinsi muhtaçlık kredi faizi 6.43 puan artarak yüzde 47,95’e çıktı, kurumsal kredi kartı ve KMH hariç TL cinsi ticari kredi faizi de 10.13 puanlık yükselişle yüzde 25,23’e geldi.
Merkez Bankası datalarına nazaran 7 Temmuz haftası itibariyle kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat hesabı hariç TL cinsi ticari kredi faizleri yüzde 25,23’e yükseldi. Böylelikle Merkez Bankası’nın 22 Haziran toplantısı sonrası iki haftada TL cinsi ticari kredi faizinde artış 10.13 puan oldu. Gereksinim kredi faizi ise 7 Temmuz haftasında yüzde 47,95’e çıktı. PPK toplantısından sonraki iki haftada gereksinim kredi faizindeki artış da 6.43 puana ulaştı. Muhtaçlık kredi faizi en son bu seviyeyi 6 Haziran 2003 haftasında yüzde 48,35 ile görmüştü. TL cinsi ticari kredi faizi de 46 haftanın tepesine çıktı.
Referans faiz oranı yükselmişti
Merkez Bankası’nın yüksek enflasyon ortamında siyaset faizini düşük tutma siyaseti uzun bir mühletin akabinde haziran ayı Para Siyaseti Heyeti toplantısındaki artışla değiştirildi. PPK’dan 6.5 puanlık artış çıktı ve siyaset faizi yüzde 15’e çekildi. Bu artış Merkez Bankası’nın referans faiz oranını yükselttiği için ticari ve muhtaçlık kredi faizinde bankaların adım atmasına neden oldu. Bu ortada de yüksek mevduat faizleri nedeniyle aslında gereksinim kredi faizleri bir müddettir artıyordu. PPK sonrası yıllık bileşik referans faiz oranı yüzde 17,86’ya geldi. Regülasyonlar nedeniyle gereksinim ve ticari kredide referans faiz oranının aşikâr limitleri aşıldığında menkul değer alım mecburiliği bulunuyor.
Bir haftada yükseliş 7 puan
Merkez Bankası datalarına nazaran 7 Temmuz haftası itibariyle TL ticari kredi faizi yüzde 24,45’e çıktı. Bu PPK sonrası iki haftada 9.1 puanlık yükselişe işaret ediyor. Kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat hesabı hariç TL cinsi ticari kredi faizi ise yüzde 25,23’e yükseldi. Yeniden siyaset faizinin yüzde 15’e çekildiği PPK sonrasında iki haftada yükseliş 10.13 puan oldu. TL cinsi ticari kredi faizleri 7 Temmuz’da bir evvelki haftaya nazaran ise 7 puan arttı. 30 Haziran haftasında kurumsal kredi kartı ve KMH hariç TL cinsi ticari kredi faizi yüzde 18,39 düzeyinde bulunuyordu. Yüzde 25,23 düzeyi 46 haftanın en yüksek TL cinsi ticari kredi faizine ulaşıldığını gösteriyor.
Özel bankalarda ticari kredi daralması yüzde 9
Ticari kredi faizleri yükselirken bankacılık dalının kredi iştahındaki düşük düzey ise devam ediyor. Merkez Bankası datalarına nazaran 25 ay sonra birinci kere 27 Haziran haftasında 13 haftalık kur tesirinden arındırılmış ticari kredi büyümesi yüzde 5,11 daralmaya işaret etmişti. 7 Temmuz haftasında ise özel bankalarda ticari kredilerde daralma yüzde 9’a ulaştı. Kamu bankalarında 13 haftalık yıllıklandırılmış kur tesirinden arındırılmış ticari kredi büyümesi 7 Temmuz haftasında yüzde 24,38’e geriledi. Toplam bankacılık kesiminde ticari kredi büyümesi de yüzde 18,24’e indi. 27 Haziran haftasında bu oranı yüzde 22,6 düzeyinde bulunuyordu.
Taşıt ve konut kredi faizleri de arttı
İhtiyaç kredi faizleri ise bankacılık dalının en yüksek faizleri uygulayabildiği alan olmaya devam ediyor. 7 Temmuz itibariyle muhtaçlık kredi faizleri de yüzde 47,95’e yükseldi. PPK sonrasındaki iki haftada 6,43 puan, 30 Haziran’dan 7 Temmuz haftasına kadar ise 4 puanlık artış var. Muhtaçlık kredi faizi 20 yılın tepesine yükselmiş oldu. Taşıt ve konut kredi faizleri de arttı. Taşıt kredi faizleri PPK sonrası iki haftada 7.2 puan, bir haftada da 5 puan artarak yüzde 41,22’ye çıktı. Konut kredi faizleri de iki haftada 4.32 puan, 1 haftada 3.85 puan artarak yüzde 28,3 düzeyine geldi.
Merkez Bankası bilgileri tüketici kredi büyümesi seçim sonrasındaki ivme kaybını devam ettiriyor. Kamu bankalarında tüketici kredi büyümesi yüzde 28,4, özel bankalarda ise yüzde 48,3 oldu. Toplam bölümde tüketici kredi büyümesi 13 haftalık yıllıklandırılmış olarak yüzde 40 düzeyinde kaldı.
3 aya kadar vadeli TL mevduat faizinde gerileme
Merkez Bankası, geçen hafta Menkul Değer Tesisine Ait Uygulama Talimatı’nda değişikliğe gitti. Buna nazaran menkul değer tesisinde 3 aydan uzun vadeli kur muhafazasız TL mevduata geçişler TL mevduat hesaplamasında 1.5 kat olarak hesaplanacak. Bu atakla 92 gün üzeri vadede TL mevduat faizlerinin artması bekleniyordu. Karar öncesinde de Merkez Bankası dataları 6 aya kadar varan TL mevduat faizlerinde hareketlenme olduğunu ortaya koydu. 7 Temmuz itibariyle 3 aya kadar TL mevduat faizi 0.6 puan azalarak yüzde 37,83’e gerilerken 6 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 0.6 puan artışla yüzde 18,16’ya, 1 yıla kadar vadeli TL mevduat faizi de 1.97 puan artışla yüzde 29,36’ya yükseldi.
PPK’da beklenti 5 puanlık artış
Merkez Bankası bu hafta perşembe günü temmuz ayı Para Siyaseti Heyeti kararını açıklayacak. 22 Haziran PPK’sında siyaset faizi 6.5 puan artırılmış ve siyaset faizi yüzde 15’e yükseltilmişti. Foreks’in anketine katılan ekonomistler temmuz ayı PPK’sında siyaset faizinin yüzde 15’ten yüzde 20’ye yükseltilmesini bekliyor. AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, siyaset faizinin 500 baz puan artırılarak yüzde 20,00’ye çekileceğini varsayım ediyor. AA Finans’ın, TCMB’nin Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantısına yönelik beklenti anketini, 20 ekonomist katıldı. Anket sonuçlarına nazaran, 250 ila 650 baz puanlık bir artırım öngören ekonomistlerin siyaset faizi beklentileri yüzde 17,50 ile yüzde 21,50 ortasında, yıl sonu siyaset faizi beklentileri ise yüzde 25 ile 50 ortasında yer aldı. Ekonomistlerin yılsonu siyaset faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 28,50 oldu. Siyaset faizinde beklenen artışın yapılması durumunda ise Merkez Bankası referans faiz oranı tekrar yükselecek. Muhtaçlık ve ticari kredi faizlerinde yükselişin devam etmesi de piyasanın beklentileri dahilinde bulunuyor.
3 aya kadar vadeli TL mevduat faizinde gerileme
Merkez Bankası, geçen hafta Menkul Değer Tesisine Ait Uygulama Talimatı’nda değişikliğe gitti. Buna nazaran menkul değer tesisinde 3 aydan uzun vadeli kur muhafazasız TL mevduata geçişler TL mevduat hesaplamasında 1.5 kat olarak hesaplanacak. Bu atılımla 92 gün üzeri vadede TL mevduat faizlerinin artması bekleniyordu. Karar öncesinde de Merkez Bankası bilgileri 6 aya kadar varan TL mevduat faizlerinde hareketlenme olduğunu ortaya koydu. 7 Temmuz itibariyle 3 aya kadar TL mevduat faizi 0.6 puan azalarak yüzde 37,83’e gerilerken 6 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 0.6 puan artışla yüzde 18,16’ya, 1 yıla kadar vadeli TL mevduat faizi de 1.97 puan artışla yüzde 29,36’ya yükseldi.
Ekonomi/Şebnem Turhan
